Μετά και τα τελευταία μέτρα, οι οικονομικές απαιτήσεις από τους Ελληνες υπερβαίνουν σαφώς αυτά τα οποία παράγουν και έτσι το ακαθάριστο εθνικό προϊόν θα συρρικνούται αντί να αυξάνεται. Δηλαδή ζητούνται περισσότερα απ’ όσα βγάζουμε. Και η ελληνική κοινωνία παραπατά μεταξύ απογοήτευσης και διάθεσης παραίτησης. Είναι προφανές ότι η μόνη λύση είναι η ενεργοποίηση παραγωγικών δυνατοτήτων της χώρας με άμεση αποτύπωση στην οικονομική δραστηριότητα. Ετσι κατά συνέπεια θα ληφθεί ένα ορθολογικό και αισιόδοξο μήνυμα πέρα από την ατζέντα χρέος – μνημόνιο, που θα κινητοποιήσει όσους θα το αντιληφθούν.
Το ζητούμενο είναι αντιυφεσιακά μέτρα με μηδενικό δημοσιονομικό κόστος. Το αντιυφεσιακό αυτό πρόγραμμα πρέπει να είναι πολύ πιο εξωστρεφές, με έμφαση, δηλαδή, στις αγορές του εξωτερικού, προκειμένου να εξάγει αγαθά και υπηρεσίες και να εισάγει επενδυτικά κεφάλαια. Διεθνώς εμπορεύσιμοι τομείς (τουρισμός, βιομηχανία) πρέπει να απορροφήσουν το μεγαλύτερο μέρος των διαθέσιμων πόρων. Η χρηματοδότηση της οικονομίας να περάσει από το δημόσιο χρέος στα ιδιωτικά και μετοχικά κεφάλαια. Και αυτό απαιτεί υψηλότερο επίπεδο εγχώριων και ξένων επενδύσεων.
Το ελληνικό Δημόσιο δεν έχει τη δυνατότητα να προσφέρει κεφάλαια για την ενίσχυση των επενδύσεων. Και δεν θα έχει για πολλά χρόνια. Μπορεί όμως να παρέχει άλλα κίνητρα. Η ανάπτυξη στην Ελλάδα στηρίχθηκε επί πολλά έτη σε εγχώρια κατανάλωση, ακόμη και σε εξωστρεφείς κλάδους, όπως ο τουρισμός, και αυτό ακριβώς πρέπει να υπερβούμε. Βασικά εμπόδια στην παραγωγικότητα, την ανάπτυξη και την εξωστρέφεια στην ελληνική οικονομία είναι: • Κατακερματισμός και μικρό μέγεθος επιχειρήσεων. • Υπερβολική ρύθμιση αγορών και επαγγελμάτων. • Περίπλοκες και περιοριστικές διαδικασίες αδειοδότησης και λειτουργίας. •
Απουσία ολοκληρωμένου και συστηματικού χωροταξικού σχεδιασμού και χρήσεων γης. • Μεγάλος και δαπανηρός δημόσιος τομέας με υπηρεσίες χαμηλής ποιότητας. • Περίπλοκο και ασταθές φορολογικό πλαίσιο. •
Εξαιρετικά ελλιπής στήριξη της καινοτομίας. • Αναποτελεσματικά αργή απονομή Δικαιοσύνης. • Απουσία συνεργασίας αγοράς και εκπαίδευσης. • Υπερπληθώρα νόμων με αντιθέσεις και ασαφή εφαρμογή.
Οι αναγκαίες παρεμβάσεις άρσης αυτών των εμποδίων είναι λίγο πολύ γνωστές. Αυτές ενοχλούν και ξεβολεύουν σε κάθε μία περίπτωση κρίσιμους παίκτες. Ομως αν δεν αρθούν τα εμπόδια, όλη η κοινωνία οδηγείται στον «κόφτη». Διαλέγουμε και παίρνουμε. Oποιοδήποτε απόθεμα οικονομικής δραστηριότητας οφείλει, λοιπόν, να εισφερθεί στην κρίσιμη αυτή προσπάθεια. Αναφέρω ενδεικτικά:
• Νομοθεσία λογικής fast track να επικρατήσει οριζόντια.
• Σταθερό φορολογικό σύστημα για μια 10ετία με την εγγύηση του ελληνικού Δημοσίου προς τους επενδυτές. Συμβατική δέσμευση του Δημοσίου στις νέες επενδύσεις που υπερβαίνουν κάποιο ποσό ότι τυχόν μεταβολή του φορολογικού πλαισίου θα μπορούσε να είναι μόνο προς όφελος της επιχείρησης.
• Κατάργηση του κρυφού κόστους των επιχειρήσεων με απίθανης προέλευσης χαράτσια που στη συντριπτική πλειοψηφία χρηματοδοτούν καθ’ υπερβολήν χαμηλής αξίας δομές.
• Παροχή λογικών όρων δόμησης σε ιδιωτικά και δημόσια νησιά με γρήγορες και διαφανείς διαδικασίες που δεν θα υπερβαίνουν το εξάμηνο εφάπαξ, με παράλληλη πρόβλεψη για ταχύρρυθμη αδειοδότηση για γεωτρήσεις, αφαλατώσεις και ό,τι άλλο απαιτείται.
• Ακίνητα που ανήκουν σε τράπεζες, όπως βιομηχανοστάσια και ξενοδοχεία, αποδίδονται στην αγορά με πρωτοβουλία των τραπεζών οι οποίες σε αντίθετη περίπτωση έπειτα από ένα χρονικό διάστημα επιβαρύνονται φορολογικά για τη διακράτηση αυτών των ακινήτων.
• Οι εγκρίσεις των επενδύσεων, αφού υποβληθούν ολοκληρωμένες και αιτιολογημένες, δεν θα υπόκεινται σε αμφισβήτηση από άλλες υπηρεσίες ή τοπικές αρχές και δεν θα μπορούν να προσβληθούν. Περιορισμοί στους χρόνους άσκησης των προσφυγών για επενδυτικά σχέδια. Για παράδειγμα, τέσσερις μήνες μετά την ανάρτηση του τελικού master plan για κάθε πτυχή που αφορά την υλοποίησή του. Συγκέντρωση και συνεκδίκαση όλων των προσφυγών σε ένα δικαστικό σώμα με άμεση προτεραιότητα, εκτός σειράς.
• Επιτάχυνση σε αποκλειστικές προθεσμίες του πεδίου εφαρμογής της επιτροπής ανταγωνισμού, προκειμένου να υπάρξει συγκέντρωση σε κλάδους που θεωρείται αναγκαίο, π.χ. στη μεταποίηση τροφίμων.
• Δραστικές επεμβάσεις στην επιτάχυνση των δικαστικών αποφάσεων, όπως, για παράδειγμα, πλήρης αποτροπή αναβολής δικών με υποχρεωτική συνέχιση της δίκης εντός μηνός με την ίδια σύνθεση.
• Εκκίνηση λειτουργίας των επιχειρήσεων χωρίς προαπαιτούμενη άδεια λειτουργίας, μέχρι κάποια ιπποδύναμη. Ο έλεγχος μπορεί να γίνει μετά την έναρξη λειτουργίας και ανά πάσα στιγμή.
• Κατάργηση όλων των παράπλευρων και πολλές φορές ανούσιων περιορισμών στην αδειοδότηση μικρών επιχειρήσεων (π.χ. ελάχιστα τετραγωνικά για εργαστήριο, ή απαγόρευση συστέγασης με την κατοικία του επιχειρηματία για οικοτεχνίες).
Στη χώρα μας θέτουμε με ευκολία και φαντασία στόχους. Συνήθως δεν τους επιτυγχάνουμε, αφού η δυσκολία δεν είναι στην περιγραφή του στόχου αλλά στη μετάβαση.
* Ο κ. Χρίστος Βερελής είναι πρώην υπουργός.
