Η είδηση της επίσκεψης του γενικού γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, Μπαν Κι Μουν, στην Αθήνα και στη Λέσβο –επίκειται εκλογή νέου γ.γ. του ΟΗΕ– είχε φτάσει πολύ πριν τον ίδιο, στους πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στο νησί. «Κάθε φορά που κάποιος επίσημος επισκέπτεται το νησί έχουμε επεισόδια. Οσοι βρίσκονται εδώ γνωρίζουν ότι τα φώτα είναι στραμμένα στη Λέσβο και ότι μαζί με τους επισκέπτες έρχονται και ξένα ΜΜΕ. Θεωρούν λοιπόν ότι είναι ευκαιρία να διαδηλώσουν, να φωνάξουν, να εκφράσουν τα αιτήματά τους. Βασικό μας μέλημα είναι να κυλήσουν όλα ομαλά», ανέφερε στέλεχος του δήμου στην «Κ».
Σημειώνεται ότι στελέχη του υπ. Μεταναστευτικής Πολιτικής εισηγήθηκαν να μην επισκεφθεί ο γενικός γραμματέας το hotspot στη Μόρια –φωτιές και συγκρούσεις είναι σχεδόν καθημερινό φαινόμενο στον καταυλισμό–, ωστόσο η ιδέα αυτή απορρίφθηκε ως ανεφάρμοστη: Η Μόρια αποτελεί την επίσημη εγκατάσταση, όπου παραμένουν οι πρόσφυγες και μετανάστες, έχει χρηματοδοτηθεί από την Ε.Ε. και δεν είναι δυνατόν να εξαιρεθεί από το επίσημο πρόγραμμα.
Στη Μόρια σήμερα βρίσκονται περίπου 1.800 άτομα, κάποιοι Σύροι αλλά κυρίως Αφγανοί και Πακιστανοί, άντρες νεαρής ηλικίας. Οι οικογένειες και οι άλλοι ευάλωτοι πληθυσμοί, περίπου 1.000 άτομα, έχουν μεταφερθεί στο Καρά Τεπέ, εγκατάσταση που λειτουργεί υπό την εποπτεία του δήμου αλλά και κάποιων ΜΚΟ. Υπενθυμίζεται ότι ορισμένες ΜΚΟ έφυγαν από τη Μόρια μετά τη συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας, καθώς το hotspot μετατράπηκε σε κλειστό κέντρο.
Ωστόσο σήμερα όλοι όσοι βρίσκονται στο νησί μπορούν να κινηθούν ελεύθερα βάσει της νομοθεσίας, καθώς έχουν συμπληρωθεί 25 ημέρες από την άφιξή τους. Απαγορεύεται όμως να φύγουν από τη Λέσβο πριν εξεταστεί το αίτημα ασύλου που έχουν καταθέσει. Καθώς όμως οι διαδικασίες προχωρούν με πολύ αργούς ρυθμούς λόγω έλλειψης προσωπικού, το γεγονός αυτό προκαλεί ένταση και αντιδράσεις συχνά βίαιες. Από τη Λέσβο προς την ενδοχώρα έχουν φύγει περίπου 200 άτομα από την έναρξη ισχύος της Συμφωνίας στις 20/3, οι οποίοι έχουν λάβει προέγκριση για αίτημα ασύλου.
Εύθραυστες ισορροπίες
Η κατάσταση στο νησί ισορροπεί σε ένα τεντωμένο σχοινί. Από τη μία οι πρόσφυγες και μετανάστες που ζητούν να φύγουν για την Αθήνα, καθώς αισθάνονται παγιδευμένοι στο νησί. Παράλληλα, έξι Αλγερινοί την Πέμπτη επέστρεψαν από τη Λέσβο στην Τουρκία με δικό τους αίτημα. Οι περισσότεροι μετανάστες που δεν είναι από τη Συρία ή το Ιράκ γνωρίζουν πλέον ότι δεν έχουν πιθανότητα να γίνει δεκτό το αίτημά τους για άσυλο και ότι σύντομα θα χρειαστεί να επαναπροωθηθούν στην Τουρκία.
Από την άλλη, οι κάτοικοι της Λέσβου κάνουν λόγο για κλοπές και επεισόδια λόγω της παρουσίας των μεταναστών στο νησί, ενώ συχνά αντιδρούν καθώς η παρουσία των προσφύγων έχει μειώσει την τουριστική κίνηση. «Οι πρόσφυγες έχουν διώξει τους τουρίστες», λέει η Κ.Γ. που κατοικεί στον Μόλυβο.
Πάντως, τα νούμερα είναι αποκαλυπτικά. Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι αφίξεις στο αεροδρόμιο του νησιού σημείωσαν μείωση της τάξης του 65% τον Μάιο σε σχέση με πέρυσι. Ο δήμαρχος Λέσβου, Σπ. Γαληνός, σε δημόσιες δηλώσεις του υποστηρίζει ότι στη Λέσβο «δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα». Ομως πρόσφατα με επιστολή του ζητεί από την κυβέρνηση την επίσπευση των διαδικασιών για την απομάκρυνση των μεταναστών από το νησί. Στο μεταξύ, στην ενδοχώρα η διαδικασία της προκαταγραφής όσων έφθασαν στην Ελλάδα έως τις 19/3 προχωράει γρήγορα. Σύμφωνα με τη διευθύντρια της ελληνικής Yπηρεσίας Ασύλου Μαρία Σταυροπούλου «ο στόχος που έχει τεθεί είναι να προκαταγράφουμε 1.400 άτομα/ημέρα και σύντομα θα έχουμε αυτή τη δυνατότητα». Ηδη έχουν προκαταγραφεί πάνω από 4.000 άτομα σε Αττική και Θεσσαλονίκη.
