Ο πολυβραβευμένος Ελληνας φωτορεπόρτερ και ικανότατος αθλητής συνδύασε έναν δύσκολο αγώνα αντοχής με τη γνωριμία του με έναν από τους πιο ζηλευτούς ταξιδιωτικούς προορισμούς του πλανήτη.
Τρεις εβδομάδες και 10.000 φωτογραφίες δεν ήταν αρκετές για να γνωρίσει τη γεμάτη αντιθέσεις και εκπληκτικής ομορφιάς Παταγονία. Μια περιοχή τεράστια (1.043.076 τ.χλμ. μοιρασμένα ανάμεσα σε Χιλή και -κατά το μεγαλύτερο μέρος- Αργεντινή), αραιοκατοικημένη (1,9 κάτοικοι ανά τ. χλμ.), τριγυρισμένη από ερήμους, παγετώνες, ηφαίστεια, πεδιάδες και λίμνες. Τα τελευταία 20 χρόνια, ως ντοκιμαντερίστας φωτογράφος, ο Γιάννης Κόντος έχει καταγράψει πρόσωπα, μέρη και γεγονότα σε περισσότερες από 50 χώρες του κόσμου. Στην Παταγονία ταξίδεψε για να συμμετάσχει σε μια τριήμερη απαιτητική κούρσα-πρόκληση 100 χλμ. και έμεινε όσο περισσότερο μπορούσε, για να την εξερευνήσει και να μας μεταδώσει την υπέροχη εμπειρία που έζησε στις μεγαλοπρεπείς εκτάσεις της.
Η δοκιμασία του El Cruce Colombia
Μια παρέα τεσσάρων φίλων, όλοι ερασιτέχνες δρομείς, ξεκίνησαν τον περασμένο Φεβρουάριο -τρεις από την Ελλάδα και ένας από το Σάο Πάολο της Βραζιλίας- για να τρέξουν τα 100 χλμ. του αγώνα El Cruce Colombia, στη 10η επέτειο από την καθιέρωσή του. Ο El Cruce, που σημαίνει «το πέρασμα», είναι μια διαδρομή από την Αργεντινή στη Χιλή και χωρίζεται σε τρία κομμάτια, τα οποία περιλαμβάνουν περίπου 8 ώρες τρέξιμο την ημέρα: στο πρώτο οι δρομείς καλύπτουν 42 χλμ., στο δεύτερο 28 χλμ. και στο τρίτο 30 χλμ. μέσα σε μια εκπληκτικής ομορφιάς έκταση, τρέχοντας σε υψόμετρο 4.500 μ. και διασχίζοντας παγωμένες λίμνες.
Οσο ελκυστικό και αν ακούγεται, δεν είναι ένα ταξίδι για όλους – δεν είναι για τον μέσο τουρίστα, σίγουρα όχι για οικογένειες. «Είναι για ανθρώπους που αγαπούν τη φύση και την ελευθερία που νιώθεις όταν τρέχεις στα βουνά και γίνεσαι ένα με τη φύση», εξηγεί ο Γιάννης Κόντος.
Η βασική προπόνηση δεν διαφέρει από εκείνη των άλλων αθλητών που συμμετέχουν σε αγώνες μεγάλων αποστάσεων, καθώς όλοι τους τρέχουν σχεδόν όλο το χρόνο σε Μαραθώνιους και σε running events παντού στον κόσμο. Ωστόσο η προετοιμασία για τη συγκεκριμένη διοργάνωση απαιτούσε, όπως λέει ο διάσημος Ελληνας φωτορεπόρτερ, εξειδικευμένες προπονήσεις αλλά και συμμετοχές σε Μαραθώνιους βουνού – στον Ολυμπο, στο Ζαγόρι, στον Ταΰγετο και στην Πάρνηθα. Και αυτό γιατί, σε αντίθεση με τους αγώνες μεγάλων αποστάσεων σε επίπεδες διαδρομές, στους Μαραθώνιους βουνού οι συνθήκες αλλάζουν πολύ απότομα, είναι δύσκολες και απαιτητικές, και θα πρέπει να είναι κανείς καλά προετοιμασμένος για να μπορέσει να ανταποκριθεί. Φυσικά, από πλευράς διοργάνωσης υπάρχουν πάντα όλα τα μέτρα ασφαλείας, όπως για παράδειγμα ελικόπτερα και ιατρικό προσωπικό σε επιφυλακή, αλλά σε βουνά σαν αυτά πρέπει να είναι κανείς διαρκώς σε εγρήγορση.
«Το πρώτο βράδυ που κατασκηνώσαμε ξέσπασε μια φοβερή καταιγίδα. Ολοι ήμασταν πολύ κουρασμένοι και είχαμε ξαπλώσει από τις 9, γιατί ο αγώνας την επομένη ξεκινούσε πολύ νωρίς το πρωί, γύρω στις 6.30 με 7. Τράβηξα λοιπόν μερικές εκπληκτικές φωτογραφίες από την καταιγίδα και κοιμήθηκα με τον άνεμο να σφυρίζει», θυμάται ο Γιάννης Κόντος. «Σε ένα τέτοιο τοπίο, οι ισχυροί άνεμοι αποτυπώνονται στη μνήμη σου με μοναδικό τρόπο. Επειδή δεν υπάρχουν δέντρα, μόνο βράχοι, τίποτα δεν ανακόπτει την ορμή τους ώστε να προστατευτείς. Οταν τρέχεις, απλώς συνεχίζεις την πορεία σου εντελώς εκτεθειμένος απέναντί τους και όταν είσαι μέσα στη σκηνή, τους ακούς να σε προσπερνούν με μανία».
Το αρχικό σχέδιο της ομάδας των αθλητών ήταν μετά την ολοκλήρωση του αγώνα να παραμείνουν στην περιοχή ώστε να απολαύσουν το τοπίο της ως τουρίστες. Στην πορεία διαπίστωσαν ότι η συμμετοχή σε έναν τέτοιο αγώνα τούς προσέφερε την ευκαιρία να δουν και να γνωρίσουν την Παταγονία όπως ακριβώς θα ήθελαν, καθώς περνούσαν από μέρη όπου δεν πηγαίνουν τουρίστες. «Στο ξεκίνημα της διαδρομής, τη δεύτερη ημέρα, ζήσαμε μια εκπληκτική εμπειρία αφού έπρεπε να διασχίσουμε 4 χλμ. τρέχοντας σε μια λίμνη 80 χλμ.! Εκανε πολύ κρύο, η θερμοκρασία έφτανε περίπου τους 5-7 βαθμούς Κελσίου και, όπως μπορείτε να δείτε στις φωτογραφίες, εμείς έπρεπε να καλύψουμε την απόσταση τρέχοντας πάνω στο νερό που ήταν σχεδόν παγωμένο». Στην περιοχή υπάρχουν πολλές λίμνες που έχουν δημιουργηθεί από το λιώσιμο των παγετώνων. Η έκτασή τους είναι εντυπωσιακή – ακόμα και μια μικρή υδάτινη λεκάνη μπορεί να φτάνει σε μήκος τα 70 χλμ.
Καταρρίπτοντας τους μύθους
Περιγράφοντας το ταξίδι του, ο Γιάννης Κόντος καταρρίπτει ένα μύθο: το τοπίο της Παταγονίας δεν είναι καθόλου μονότονο, αλλάζει διαρκώς και είναι απολαυστικό να το διασχίζει κανείς. «Ταξιδέψαμε κατά μήκος του παγετώνα Perito Moreno, που μοιάζει με έναν μεγάλο τοίχο από πάγο. Εχει μήκος 30 χλμ., πλάτος 70 χλμ., ύψος μεγαλύτερο των 80 μ. και καλύπτει μια περιοχή 250 τ.χλμ. – περίπου όσο είναι το Μπουένος Αϊρες, δηλαδή μια πόλη 20 εκατ. κατοίκων. Αυτό που κάνει τον Perito Moreno ξεχωριστό είναι το γεγονός ότι προχωρά καθημερινά περίπου 2 μ., κάνοντας παγόβουνα μεγέθους ενός κτιρίου να αποκολλώνται πέφτοντας στο νερό με εκκωφαντικό θόρυβο». Στην πορεία του ταξιδιού, οι τέσσερις φίλοι συνάντησαν επίσης τη γνωστή λίμνη Lago Argentino συνολικής επιφάνειας 1.415 τ.χλμ., τη μεγαλύτερη στη χώρα. Η ύπαρξή της αποδεικνύει ότι οι παγετώνες ήταν κάποτε πολύ πιο εκτεταμένοι από ό,τι είναι σήμερα. Λόγω των λιωμένων πάγων, η θερμοκρασία της φτάνει περίπου στους 2-3 βαθμούς Κελσίου. «Για μένα ως φωτογράφο η Παταγονία ήταν ένας παράδεισος. Δεν ήταν πολλές οι 10.000 φωτογραφίες που τράβηξα. Εύχομαι να μην είχα κλείσει το εισιτήριο της επιστροφής μου – θα έμενα εκεί όσο μπορούσα περισσότερο, όσο μου επέτρεπαν τα χρήματά μου!» παρατηρεί.
Τραχύ και άγριο, το νοτιότερο άκρο της Νότιας Αμερικής είναι μια αχανής αγροτική περιοχή, με πολύ λίγες, κυρίως τεχνητά φτιαγμένες, πόλεις που λειτουργούν για να καλύπτουν τις ανάγκες του τουρισμού. Οι περισσότεροι ανθρώποι που μετακινούνται από το ένα άκρο της έως το άλλο είναι ξένοι ταξιδιώτες, Λατινοαμερικανοί στη συντριπτική τους πλειονότητα. Μέσα σε αυτή την απεραντοσύνη, χωρίς οικείους θορύβους -όπως των αυτοκινήτων ή των αεροπλάνων-, μέσα σε αυτές τις τεράστιες σιωπές όπου σπάνια ακούγονται ανθρώπινες φωνές, ο περιηγητής συνειδητοποιεί πόσο μικρός είναι μέσα στη φύση. Τα γιγαντιαία παγόβουνα και ο παγετώνας Perito Moreno μοιάζουν σχεδόν μη πραγματικά – και είναι δύσκολο, αλήθεια, να καταλάβεις πώς δημιουργήθηκαν. Η καθαρότητα της ατμόσφαιρας είναι απίστευτη και η ορατότητα εκπληκτική, μπορεί κανείς να δει μέχρι τη Χιλή, που βρίσκεται 100 χλμ. μακριά. Μέσα σε αυτό το αχανές και ήρεμο τοπίο, η σχέση με το χρόνο αλλάζει, οι ώρες περνούν διαφορετικά, δίνοντας τη δυνατότητα στο μυαλό να σκεφτεί και να χαλαρώσει.
Το σίγουρο είναι πως η Παταγονία δεν είναι ένα συνηθισμένο μέρος. Απευθύνεται σε ανθρώπους που αγαπούν την περιπέτεια και απολαμβάνουν τις δραστηριότητες όλη την ημέρα έξω στη φύση. Οσοι φτάνουν έως εδώ αποζητούν την έντονη δράση – θα κάνουν αναρρίχηση, θα τρέξουν, θα κάνουν ιππασία και ποδηλασία, θα παρακολουθήσουν το ταξίδι του παγετώνα. Τα βράδια επιστρέφουν στα καταλύματά τους για φαγητό και ύπνο, ώστε να ξεκουραστούν και να μαζέψουν δυνάμεις για να συνεχίσουν την εξερεύνηση την επόμενη μέρα.
«Εχω ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον κόσμο ως φωτορεπόρτερ, από την Κολομβία, τη Δυτική Σαχάρα και τη Σιέρα Λεόνε έως τη Βόρεια Κορέα, την Ιαπωνία, τα Βαλκάνια, τη Μέση Ανατολή. Εχω καλύψει πολέμους, εμπόλεμες ζώνες και συγκρούσεις σχεδόν παντού στον πλανήτη τα τελευταία 20 χρόνια. Ομως η Παταγονία ήταν το μόνο μέρος στη Γη όπου δεν ένιωσα κανέναν περιορισμό. Αισθάνθηκα εντελώς χαλαρός, ήθελα να περάσω πολύ χρόνο εκεί, ώστε να την καταλάβω», αποκαλύπτει ο Γιάννης Κόντος. «Στο ταξίδι μου είχα χορηγό την εταιρεία CANON, οπότε σύντομα έχω σκοπό να κάνω μια παρουσίαση, για φωτογράφους και μη, όπου θα μιλήσω γι’ αυτές τις εκπληκτικές εμπειρίες…».