Η κυριαρχία μίλησε. Το Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) ψήφισε κατά πλειοψηφία την αποχώρησή του από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ποια θα είναι η επόμενη μέρα όμως;
Ήδη σε πολιτικά και οικονομικά γραφεία, η προσπάθεια να διαγνωσθούν τα επόμενα βήματα βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Άλλωστε, σε λίγες μόνον ώρες διεξάγονται οι εκλογές στην Ισπανία όπου και θα υπάρξει η πρώτη γεύση για το αποτύπωμα του Brexit στους υπόλοιπους 27 της Ένωσης.
Με βάση τις εκτιμήσεις αρκετών διεθνών οίκων, το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος αναμένεται να λειτουργήσει ως θρυαλλίδα. Οι ιστορικοί του μέλλοντος ίσως καταγράψουν την χθεσινή ψήφο ως την αρχή του τέλους για την Μεγάλη Βρετανία όπως την γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Συλλήβδην η Ευρώπη όμως μπήκε σε μια περίοδο αυξημένου ρίσκου. Πέρα από τις άμεσες οικονομικές συνέπειες, οι πολιτικοί κίνδυνοι δεν λείπουν.
– Μετά την ήττα του στο δημοψήφισμα ο Ντέιβιντ Κάμερον παύει να έχει ισχύ, ήδη ανακοίνωσε την παράιτησή του και το πιθανότερο είναι να εγκαταλείψει την προεδρεία των συντηρητικών με διάδοχο τον Μπόρις Τζόνσον.
– Η Μ. Βρετανία μπορεί να βρεθεί σε σημείο να συζητά την απώλεια της Σκωτίας και της Β. Ιρλανδίας, λόγω τον εθνικισμών που ανακάμπτουν αφού η μεγάλη απόκλιση στα ποσοστά υπέρ της παραμονής αφήνει πολλά περιθώρια αμφισβήτησης . Αναλυτικότερα τα ποσοστά στο Ηνωμένο Βασίλειο διαμορφώθηκαν ως εξής: Αγγλία 53,4% αποχώρηση, Ουαλία 52,5% αποχώρηση αλλά Σκωτία 62% παραμονή και Β. Ιρλανδία 56% παραμονή.
– Μετά την ενεργοποίηση του Αρθρου 50 για την διαδικασία αποχώρησης, θα ακολουθήσουν δύο χρόνια σκληρών διαπραγματεύσεων, στην διάρκεια των οποίων η Βρετανία θα παραμένει μέλος της Ένωσης. Οι διαπραγματεύσεις για την μετά-brexit εποχή κατά πάσα πιθανότητα θα είναι μονόπλευρες αφού η ΕΕ διαθέτει δυνατότερα χαρτιά στα χέρια της. Η Βρετανία χρειάζεται πρόσβαση στην ενιαία αγορά πολύ περισσότερο από ό, τι το αντίστροφο. Αρκεί να σημειωθεί ότι 13% του Βρετανικού ΑΕΠ προέρχεται από την πώληση αγαθών και υπηρεσιών προς την ΕΕ αλλά και οι εξαγωγές της ΕΕ προς την Βρετανία είναι υψηλές αφού αγγίζουν το 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Η απόφαση των Βρετανών μπορεί να σόκαρε τις αγορές, αλλά σε μεγάλο βαθμό είχαν προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο λόγω των υψηλών δημοσκοπικών ποσοστών που λάμβανε τους τελευταίους 6 μήνες η εκστρατεία Αποχώρησης.
– Για τον κατασκευαστικό κλάδο, η χαμηλότερη συναλλαγματική ισοτιμία μπορεί να μετριάσει τη ζημιά ελαφρώς. Σε κάθε περίπτωση το ΗΒ θα πάψει να είναι τόσο ελκυστικό για επενδύσεις και για δημιουργία θέσεων απασχόλησης.
– Για τους παρόχους των διεθνώς εμπορεύσιμων υπηρεσιών, οι οποίοι πρέπει να έχουν πρόσβαση στην αγορά περισσότερο από ό, τι ανταγωνιστικό πλεονέκτημα μέσω της συναλλαγματικής ισοτιμίας, οι προοπτικές έχουν σκοτεινιάσει σημαντικά. Φυσικά το Σίτι θα παραμείνει ένα μεγάλο διεθνές κέντρο χρηματοοικονομικών και άλλων υπηρεσιών. Αλλά διαφαίνεται ότι θα χάσει ένα κομμάτι των επιχειρήσεων οι οποίες πιθανότατα θα αναζητήσουν εξωχώρια οικονομικά κέντρα.
– Η αποχώρηση του ΗΒ ωθεί την Ε.Ε. σε μια σοβαρή κρίση ταυτότητας. Αυτή μπορεί να οδηγήσει και άλλες χώρες να μιμηθούν το δημοψήφισμα για την συμμετοχή τους στην ΕΕ ή στην Ευρωζώνη. Μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για ένα βασικό επιχείρημα πολλών ακροδεξιών πολιτικών ομάδων σε όλη την Ευρώπη.
– Την Κυριακή οι επαναληπτικές εκλογές της Ισπανίας πιθανόν να βγάλουν το ίδιο αποτέλεσμα με αυτό του Δεκεμβρίου. Το ερώτημα των συμμαχιών, ωστόσο, της επόμενης ημέρας παραμένει.
– Το ιταλικό ερώτημα: Η πρόκληση στην Ιταλία είναι μεγαλύτερη, οπου η τύχη του ιταλού κεντροαριστερού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι θα δοκιμαστεί από το δημοψήφισμα για την συνταγματική μεταρρύθμιση τον Οκτώβριο. Στο χειρότερο σενάριο, οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να περιστρέφονται γύρω από απαιτήσεις ορισμένων κομμάτων για τη διενέργεια δημοψηφίσματος για το ευρώ.