Η τουρκική κυβέρνηση τονίζει πως έχει διαθέσει 11 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες, αλλά ως ανταπόδοση και η τουρκική οικονομία έχει επωφεληθεί πολλαπλά από την παρουσία ειδικά των Σύρων επιχειρηματιών. Μια τέτοια περίπτωση, όπως καταγράφει σε σχετικό της ρεπορτάζ η Deutsche Welle, είναι το μικρό εστιατόριο του Νιζάρ Μπιτάρ με χούμους και φαλάφελ. Ο Μπιτάρ ήρθε πριν από τέσσερα χρόνια με δυο βαλίτσες από τη Δαμασκό στην Τουρκία. Οι μυστικές υπηρεσίες του Ασαντ τον παρακολουθούσαν. Τώρα στην Τουρκία κατάφερε να φτιάξει όχι ένα, αλλά επτά εστιατόρια με φαλάφελ και περισσότερους από 300 εργαζόμενους, στο κέντρο της Κωνσταντινούπολης. «Πριν έρθουμε σε αυτήν την περιοχή, κανείς δεν την επισκεπτόταν. Χάρη στους πολλούς επισκέπτες που έρχονται τώρα για μας, η κατάσταση άλλαξε. Και οι Τούρκοι γείτονές μου το βλέπουν έτσι. Δεν υπάρχουν πια προβλήματα μεταξύ μας και βοηθάμε ο ένας τον άλλο».
Ο Νιζάρ Μπιτάρ δεν είναι μεμονωμένη περίπτωση. Οι Σύροι πρόσφυγες έχουν ανοίξει εστιατόρια, φούρνους, ταξιδιωτικά γραφεία και έχουν επενδύσει δυναμικά στην Τουρκία τα τελευταία πέντε χρόνια. Από τα 2,5 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που ζουν τώρα στην Τουρκία, πολλοί διέθεταν ήδη τα οικονομικά μέσα. Οποιος μπορούσε, μετέφερε την περιουσία του στη γειτονική χώρα. Υπολογίζεται ότι 10 δισεκατομμύρια δολάρια μεταφέρθηκαν στην Τουρκία από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου στη Συρία. Πόλεις που βρίσκονταν κοντά στα σύνορα, όπως η Γκαζιαντέπ, κατάφεραν μάλιστα να τετραπλασιάσουν τις εξαγωγές τους προς τη Συρία χάρη στους Σύρους εμπόρους. Στην τουρκική αυτή πόλη, ένα στα πέντε μαγαζιά, κυρίως με τρόφιμα και υφάσματα, ανήκει σε Σύρους. Ο πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου της Γκαζιαντέμπ, Εγίπ Μπαρτίκ, δηλώνει ικανοποιημένος. «Ηδη πάνω από 600 Σύροι επιχειρηματίες είναι μέλη του Επιμελητηρίου μας. Για να μπορέσουν ακόμα περισσότεροι να γίνουν ελεύθεροι επαγγελματίες, θα τους σύστηνα να κάνουν από κοινού επιχειρήσεις με τουρκικές εταιρείες. Με τον τρόπο αυτό θα γλιτώσουν τη γραφειοκρατία. Και αυτό θα ενισχύσει και την οικονομική θέση της Τουρκίας στην περιοχή, εάν επιστρέψουν στη Συρία και στο Ιράκ η ειρήνη και η καθημερινότητα», παρατηρεί.
4.000 νέες επιχειρήσεις
Οι Σύροι με 4.000 νέες επιχειρήσεις συγκαταλέγονται, εν τω μεταξύ, στους μεγαλύτερους ξένους επενδυτές στην Τουρκία. Πληρώνουν φόρους, ενοίκια και δημιουργούν θέσεις εργασίας. Υπάρχουν μάλιστα οικονομολόγοι που ισχυρίζονται ότι αυτοί οι Σύροι βοήθησαν, ώστε να υπάρξει η οικονομική ανάπτυξη του 4% που σημείωσε πέρυσι η Τουρκία. Ειδικοί πάλι εφιστούν την προσοχή στο ότι αυτή η θετική εξέλιξη δεν θα συνεχιστεί, εάν η Τουρκία δεν καταφέρει να ενσωματώσει καλύτερα τους νέους Σύρους μέσω του μηχανισμού της εκπαίδευσης, λόγου χάριν, ο οποίος είναι βασικός. Μέχρι στιγμής, πάντως, μόνο ένα στα δύο παιδιά από τις 700.000 που βρίσκονται στη Συρία πηγαίνει στο σχολείο. Η Αγκυρα δίνει έμφαση στο βάρος των προσφύγων, αν και αντιλαμβάνεται τα οφέλη από την αξιοποίησή τους, γι’ αυτό προσφέρει περισσότερες επαγγελματικές ευκαιρίες, κυρίως σε Σύρους γιατρούς. Παρ’ όλες τις θετικές εξαιρέσεις, η πλειονότητα των Σύρων, πάντως, διαβιοί κάτω από αντίξοες συνθήκες και θεωρεί πως δεν έχει κανένα μέλλον εκεί.
