Το δίλημμα που αντιμετωπίζουν αυτό το καλοκαίρι οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες είναι το ίδιο που ήταν την άνοιξη και πέρυσι το φθινόπωρο: με βάση παραδοσιακά μέτρα όπως το ποσοστό ανεργίας, φαίνεται ότι έχει έρθει η στιγμή η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού. Ωστόσο, μάλλον η παγκόσμια οικονομία έχει εγκλωβιστεί σε έναν κόσμο χαμηλής ανάπτυξης και χαμηλού πληθωρισμού, στον οποίον η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού θα ήταν αχρείαστη στην καλύτερη περίπτωση και επικίνδυνη στη χειρότερη. Η Fed βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα κεφαλαιώδες ερώτημα: είναι το πλαίσιο που χρησιμοποιεί εδώ και μια γενιά για να καθορίζει τη νομισματική της πολιτική το κατάλληλο γι’ αυτή τη χρονική στιγμή ή έχει συμβεί κάποια θεμελιώδης αλλαγή στην παγκόσμια οικονομία, η οποία καθιστά αναγκαία τη χάραξη νέου πλαισίου; Αν είμαστε μάρτυρες μιας συνηθισμένης περίπτωσης οικονομικής ανάπτυξης η οποία έχει επιβραδυνθεί εξαιτίας κάποιων ατυχιών, τότε ισχύουν οι συνηθισμένοι κανόνες της κεντρικής τράπεζας. Με βάση αυτό το μέτρο, η Fed έχει ήδη καθυστερήσει να αυξήσει τα επιτόκια δανεισμού. Το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται στο 4,9%, δηλαδή στο επίπεδο που η Fed θεωρεί ότι είναι διατηρήσιμο μακροπρόθεσμα, και η απασχόληση αυξάνεται με υψηλό ρυθμό.
Ο πληθωρισμός είχε διαμορφωθεί πέρυσι στο 1,4%, δηλαδή όχι πολύ κάτω από τον στόχο 2% που έχει θέσει η Fed. Ωστόσο υπάρχουν πολλά στοιχεία –και μια ομάδα αξιωματούχων στο εσωτερικό της κεντρικής τράπεζας– που υποδηλώνουν ότι δεν ισχύει ο συνηθισμένος τρόπος σκέψης. Οι υπόλοιπες οικονομίες ανά τον κόσμο αναπτύσσονται με τόσο αργό ρυθμό ώστε δημιουργούν καθοδικές πιέσεις στον αμερικανικό πληθωρισμό και στην ανάπτυξη, πράγμα που ενδέχεται να σημαίνει πως δεν ισχύουν οι συνηθισμένες ανησυχίες περί ανόδου του πληθωρισμού. Η αύξηση του μισθού των Αμερικανών εργατών στη διάρκεια του περασμένου έτους αντισταθμίστηκε από άλλες δυνάμεις που εμπόδισαν την άνοδο του πληθωρισμού, περιλαμβανομένων της πτώσης των τιμών της ενέργειας και της περιορισμένης ζήτησης για αγαθά και υπηρεσίες από το εξωτερικό. Επιπλέον, οποιοδήποτε βήμα κάνει η Fed για να περιορίσει την προσφορά χρήματος, φαίνεται πως αντισταθμίζεται από αντίθετες κινήσεις σε άλλες χώρες. Με τους υπόλοιπους να χαλαρώνουν τη νομισματική τους πολιτική, μικρές κινήσεις για πιο περιοριστική νομισματική πολιτική στις ΗΠΑ έχουν προκαλέσει πολύ έντονη άνοδο της ισοτιμίας του δολαρίου, γεγονός που φέρνει σε δυσχερή θέση τους Αμερικανούς εξαγωγείς και προκαλεί αναταράξεις στο παγκόσμιο πιστωτικό σύστημα.
Η εξέλιξη αυτή έχει οδηγήσει τους αξιωματούχους της Fed να υποβαθμίζουν διαρκώς τις προσδοκίες τους για το πόσο γρήγορα θα μπορούσαν να αυξήσουν τα επιτόκια δανεισμού και πού θα μπορούσαν να σταθεροποιηθούν αυτά μακροπρόθεσμα, πράγμα που σημαίνει πως τα χαμηλά επιτόκια μπορεί να αποτελούν τη νέα πραγματικότητα παρά μια βραχυπρόθεσμη παρένθεση. Ο πρόεδρος της περιφερειακής Fed του Σαν Φρανσίσκο, Τζον Γουίλιαμς, έθιξε αυτή την εβδομάδα το ενδεχόμενο η Fed να αλλάξει σημαντικά το πώς αντιλαμβάνεται τους στόχους της, μεταξύ άλλων να αυξήσει τον στόχο για τον πληθωρισμό από το 2% που είναι σήμερα ή να τον αντικαταστήσει με στόχο για την ονομαστική αύξηση του ΑΕΠ. Προς το παρόν, όμως, οι αξιωματούχοι της Fed συζητούν ανοιχτά την ανάγκη να προσεγγίσουν διαφορετικά τη νομισματική πολιτική, με αποτέλεσμα να καθυστερούν την αύξηση των επιτοκίων δανεισμού, χωρίς να έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα πως δεν ισχύουν πλέον οι παλιοί κανόνες και πρέπει να ακολουθήσουν νέα προσέγγιση. Η αβεβαιότητα που είναι έκδηλη στα πρακτικά από τη συνάντηση της Fed τον Ιούλιο θα εξακολουθήσει να υπάρχει έως ότου οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες συμφωνήσουν ποιο θα πρέπει να είναι το νέο πλαίσιο της νομισματικής πολιτικής ή καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι εξακολουθούν να είναι χρήσιμοι οι παλιοί κανόνες.