Επίδειξη της τουρκικής διπλωματικής ισχύος και της διάθεσης της Αγκυρας για γεφύρωση των διαφορών της με τους περιφερειακούς της αντιπάλους αποτελεί η εκεχειρία στη Συρία, που συμφωνήθηκε μεταξύ Ρωσίας, Τουρκίας και Ιράν την Πέμπτη, προσφέροντας στον πρόεδρο Ερντογάν πολύτιμη ανάπαυλα, ύστερα από μία πολιτικά δύσκολη εβδομάδα.
Σε δυσχερή θέση είχαν φέρει τον Τούρκο πρόεδρο οι σημαντικές απώλειες των τουρκικών ειδικών δυνάμεων, στην επιχείρησή τους με στόχο την κατάληψη από το Ισλαμικό Κράτος της συριακής κωμόπολης Αλ Μπαμπ, 32 χλμ. νότια των συνόρων της χώρας με την Τουρκία. Ο θάνατος 16 Τούρκων στρατιωτών σε δύο μόλις ημέρες έκανε τον πρόεδρο Ερντογάν να καταγγείλει ευθέως τη Δύση, η οποία «αντί να στηρίζει την Τουρκία, υποστηρίζει τις τρομοκρατικές οργανώσεις των Κούρδων».
Την ίδια στιγμή, η τουρκική εμμονή για ενεργό συμμετοχή στην επιχείρηση ανακατάληψης της Μοσούλης στο Ιράκ αποδεικνύει ότι η εξωτερική πολιτική της Αγκυρας θα συνεχίσει να αποτελεί όχημα διεκδίκησης φιλόδοξων στόχων και αλυτρωτικών επιδιώξεων, όπως επισημαίνει σε άρθρο του ο αναλυτής του ινστιτούτου German Marshall Fund of the United States, Γκαλίπ Νταλάι.
Η επιθετική φύση της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής δεν αφορά μόνο τη Μέση Ανατολή, καθώς η Αγκυρα έχει ουσιαστικά διαρρήξει τις σχέσεις της με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Η στάση αυτή του Ερντογάν μπορεί –όπως ελπίζει η προεδρία– να οδηγήσει σε πολιτική συσπείρωση των κομμάτων της τουρκικής αντιπολίτευσης γύρω από τον πρόεδρο. Τη φιλοδοξία αυτή του Ερντογάν τείνουν να διαψεύσουν, όμως, οι πρόσφατες δηλώσεις του επικεφαλής του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP) Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, που κατακεραύνωσε στην Εθνοσυνέλευση την κυβέρνηση για την αποτυχημένη επιχείρηση στην Αλ Μπαμπ, λέγοντας ότι «Τούρκοι στρατιώτες δεν πρέπει να οδηγούνται στη σφαγή στον “βάλτο” της Μέσης Ανατολής».
Στο μεταξύ, η ήδη τεταμένη σχέση της Αγκυρας με την Ουάσιγκτον οξύνθηκε περαιτέρω, ύστερα από τις δηλώσεις του Ερντογάν για ανάμειξη των ΗΠΑ στη δολοφονία του Ρώσου πρέσβη Καρλόφ από τον 22χρονο αστυνομικό Μεβλούτ Αλτιντάς στις 19 Δεκεμβρίου στην Αγκυρα. Τη δυσαρέσκειά του για τα σχόλια αυτά εξέφρασε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Τζον Κέρι στον Τούρκο ομόλογό του Μεβλούτ Τσαβούσογλου.
Επιτυχία του προέδρου Ερντογάν αποτελεί, πάντως, η συνεχιζόμενη προσπάθεια αποκατάστασης των σχέσεων Τουρκίας – Ρωσίας, όπως φάνηκε και από τη συμφωνία εκεχειρίας στα μέτωπα της Συρίας.
Ενδεικτική της πρόθεσης της Μόσχας να μην επιτρέψει τίποτα να διαταράξει την προσέγγιση αυτή υπήρξε η άμεση αντίδραση της ρωσικής προεδρίας, η οποία έσπευσε στις 19 Δεκεμβρίου να καταδικάσει τη δολοφονία του πρέσβη Καρλόφ ως «προβοκάτσια, με στόχο να πληγεί η βελτίωση των διμερών σχέσεων».
Σύμφωνα με αρθρογράφο της Hurriyet, Τούρκοι διπλωμάτες και στρατιωτικοί προσέφεραν επίσης διαβεβαιώσεις σε Ρώσους ομολόγους τους πως η επιχείρηση στην Αλ Μπαμπ δεν αποσκοπεί στη μόνιμη παρουσία τουρκικών στρατευμάτων επί συριακού εδάφους.
Η προσέγγιση Τουρκίας – Ρωσίας, βέβαια, μοιάζει να αποτελεί περισσότερο καιροσκοπική διπλωματική και οικονομική κίνηση και όχι πολιτική συμμαχία με βαθιές και μόνιμες ρίζες, όπως επισημαίνει ο αναλυτής του ινστιτούτου Rand, Στίβεν Λάραμπι.
Σε ό,τι αφορά τη Συρία, άλλωστε, Αγκυρα και Μόσχα έχουν πολύ διαφορετικές επιδιώξεις και προτεραιότητες. Κύρια επιδίωξη της Τουρκίας στη Συρία παραμένει η ανατροπή του καθεστώτος Ασαντ, με την Τουρκία να πιστεύει ότι η παραμονή του Ασαντ στην εξουσία δεν μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη ειρήνευση της περιοχής. Η Ρωσία, από τη μεριά της, επιμένει στη διατήρηση του μπααθικού καθεστώτος στην εξουσία.