Το τουρκικό κοινοβούλιο ενέκρινε, χθες το βράδυ, σε πρώτη ανάγνωση το νέο σύνταγμα της χώρας, που ενισχύει τις εξουσίες του σημερινού Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ρετζέπ Ερντογάν. Ειδικότερα, όπως έγινε γνωστό, οι βουλευτές ενέκριναν τα δύο τελευταία κεφάλαια του νέου συντάγματος για τα οποία απαιτείτο πλειοψηφία των τριών πέμπτων. Το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης κατάφερε να εξασφαλίσει περισσότερες από τις 330 απαιτούμενες ψήφους για την υιοθέτηση της συνταγματικής αλλαγής, που αναμένεται να τεθεί προς κρίση, κατά πάσα πιθανότητα με δημοψήφισμα, τον ερχόμενο Απρίλιο.
Το κείμενο πρόκειται να τεθεί σε δεύτερη ψηφοφορία στο Κοινοβούλιο την ερχόμενη Τετάρτη. Τα 18 άρθρα του συντάγματος, τα οποία έχουν ως στόχο την ενίσχυση των εξουσιών του Τούρκου προέδρου της Δημοκρατίας, πρόκειται να συζητηθούν και πάλι.
Η πολιτειακή μεταβολή προς μια «Προεδρική Δημοκρατία» απορρίπτεται από την αντιπολίτευση, που καταγγέλλει την αυταρχική εκτροπή του προέδρου Ερντογάν, προσπάθεια η οποία εντάθηκε μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα του περασμένου Ιουλίου και το εκτεταμένο πογκρόμ που ακολούθησε.
Σύμφωνα με το νέο σύνταγμα ο πρόεδρος θα διαθέτει την εξουσία να διορίζει και να αποπέμπει τους υπουργούς του, ενώ η θέση του πρωθυπουργού θα καταργηθεί για πρώτη φορά στην ιστορία της Τουρκίας. Το προσχέδιο του νέου συντάγματος προβλέπει τη θέση αντιπρόεδρου της κυβέρνησης ή ακόμα και περισσότερων αντιπροέδρων, ενώ οι βουλευτικές και οι προεδρικές εκλογές αναμένεται να διεξαχθούν ταυτόχρονα. Σύμφωνα με το υπό συζήτηση προσχέδιο του συντάγματος, η ημερομηνία της εκλογής πρόκειται να είναι η 3η Νοεμβρίου του 2019. Η προεδρική θητεία αναμένεται να διαρκεί επί πέντε χρόνια και ο πρόεδρος δεν θα μπορεί να παραμείνει στο αξίωμά του παρά μόνο δύο θητείες.
Ωστόσο, αξίζει να σημειωθεί ότι το προσχέδιο του νέου συντάγματος επικρίνεται από το μεγαλύτερο κόμμα της αντιπολίτευσης, το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), ενώ το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP) πρόκειται να μποϊκοτάρει την ψηφοφορία. Αλλωστε, δέκα από τους βουλευτές του κρατούνται στη φυλακή.
Το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, που διαθέτει 317 έδρες στο Κοινοβούλιο, είχε ανάγκη από τις ψήφους του ακροδεξιού Εθνικιστικού Κινήματος προκειμένου να υπερψηφιστεί το νέο σύνταγμα. Ο ηγέτης του Εθνικιστικού Κινήματος, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, εμφανίζεται πλέον ως ο κύριος σύμμαχος του Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης στην προώθηση της συνταγματικής μεταρρύθμισης.
Σε ισχύ το 1982
Το σημερινό σύνταγμα ετέθη σε ισχύ το 1982 μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του 1980 και εγγυάται την ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης απέναντι στην εκτελεστική εξουσία. Ομως η συνταγματική μεταρρύθμιση επιτρέπει στον πρόεδρο να επεμβαίνει στη λειτουργία της Δικαιοσύνης, η οποία άλλωστε υπήρξε και βασικός στόχος του Ερντογάν με το επιχείρημα ότι η δικαστική εξουσία βρισκόταν υπό την επιρροή του ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν.
Κι ενώ έχει δρομολογηθεί η συνταγματική μεταρρύθμιση, τουλάχιστον τρεις αστυνομικοί σκοτώθηκαν και άλλοι εννιά τραυματίστηκαν σε έκρηξη στο Ντιαγιαρμπακίρ στη νοτιοανατολική Τουρκία. Σύμφωνα με το τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο NTV, ένας αυτοσχέδιος εκρηκτικός μηχανισμός που είχε τοποθετηθεί στον δρόμο εξερράγη την ώρα που περνούσε από το σημείο λεωφορείο με μέλη της ομάδας αντιμετώπισης ταραχών, κοντά στο Πανεπιστήμιο Ντικλ του Ντιγιαρμπακίρ. Τρεις τραυματίες νοσηλεύονται σε κρίσιμη κατάσταση, ενώ μέχρι αργά το βράδυ καμία οργάνωση δεν ανέλαβε την ευθύνη για την επίθεση, αλλά το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (PKK) στο παρελθόν έχει εξαπολύσει παρόμοιες επιθέσεις κατά αστυνομικών όπως εξάλλου και στρατιωτών. Οι τουρκικές δυνάμεις ασφαλείας βρέθηκαν επανειλημμένως στο στόχαστρο των Κούρδων ανταρτών, ιδιαίτερα στα νοτιοανατολικά της χώρας, μετά την κατάρρευση της εκεχειρίας τον Ιούλιο του 2015. Αξίζει να σημειωθεί ότι το PKK, επί τρεις δεκαετίες, έχει εξαπολύσει αυτονομιστική εκστρατεία κατά της Τουρκίας στη νοτιοανατολική Τουρκία με συνέπεια να χάσουν τη ζωή τους τουλάχιστον σαράντα χιλιάδες άνθρωποι, στην πλειονότητά τους Κούρδοι.