Επειτα από πολύμηνες διαπραγματεύσεις, η γαλλική ενεργειακή Total συμφώνησε χθες με τις ιρανικές αρχές να επενδύσει 1 δισ. δολάρια για την αξιοποίηση ενός γιγάντιου κοιτάσματος φυσικού αερίου στο Ιράν, του South Pars, κάτω από τον Περσικό Κόλπο. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα φυσικού αερίου στον κόσμο και η επένδυση της Total είναι η μεγαλύτερη στην οποία έχει προβεί δυτική εταιρεία στον πετρελαϊκό κλάδο του Ιράν. Ο γαλλικός πετρελαϊκός κολοσσός θα ηγείται του έργου, το οποίο, όμως, θα εκτελείται σε συνεργασία με την κινεζική China National Petroleum Corp. και την ιρανική Petropars. Οριστικοποιείται, έτσι, η αρχική συμφωνία στην οποία κατέληξαν οι τρεις εταίροι στα τέλη του περασμένου έτους για επένδυση ύψους 4,8 δισ. δολαρίων στο South Pars.
Ουσιαστικά επαναλαμβάνεται η ιστορία, καθώς η Total ήταν η εταιρεία που αψήφησε τις αμερικανικές κυρώσεις κατά του Ιράν το 1997, οπότε υπέγραψε συμβόλαιο ύψους 2 δισ. δολαρίων με την Τεχεράνη για την ανάπτυξη άλλου τμήματος του ίδιου γιγάντιου κοιτάσματος. Προλείανε έτσι το έδαφος για να ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο άλλοι πετρελαϊκοί κολοσσοί της Δύσης, όπως η βρετανο-ολλανδική Royal Dutch Shell, η ιταλική Eni και η νορβηγική Statoil. Ως εκ τούτου έχει εγκωμιαστεί επανειλημμένως από στελέχη της ιρανικής κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Πετρελαίου Μπιζάν Ζανγκανέχ, για την τόλμη της να επιστρέφει στο Ιράν σε δύσκολους καιρούς.
Σύμφωνα με τον διευθύνοντα σύμβουλο της Total, Πατρίκ Πουγιάν, το πρώτο 1 δισ. δολάρια θα διοχετευθεί για τη χρηματοδότηση της αρχικής φάσης ανάπτυξης του κοιτάσματος. Η εταιρεία εκτιμά ότι το φυσικό αέριο από το South Pars θα μπορεί να καλύψει ανάγκες της εγχώριας αγοράς από το 2021. Ανάλογο ενδιαφέρον για επιστροφή στο Ιράν έχει εκφράσει η Royal Dutch Shell PLC, που τον Δεκέμβριο υπέγραψε αρχική συμφωνία με την Τεχεράνη για την ανάπτυξη έργων, χωρίς, ωστόσο, να έχει ακόμη δεσμευθεί. Γενικότερα, η επιστροφή των διεθνών πετρελαϊκών κολοσσών στο Ιράν γίνεται με πολύ αργούς ρυθμούς, παρά τη μερική άρση των εναντίον του κυρώσεων το 2016. Αφενός η αβεβαιότητα που περιβάλλει το καθεστώς των κυρώσεων και αφετέρου οι πολιτικές ισορροπίες στο εσωτερικό της χώρας λειτουργούν ανασταλτικά.
Μήνες πριν από την άρση των κυρώσεων, η Τεχεράνη δεν έκρυβε ότι ενδιαφερόταν να προσελκύσει ξένες επενδύσεις για την πλήρη ενεργοποίηση του πετρελαϊκού της κλάδου. Επανειλημμένως είχε ανακοινώσει πως οι ανάγκες για ξένες επενδύσεις στους υδρογονάνθρακες της χώρας έφταναν στα 200 δισ. δολάρια για τα πρώτα χρόνια μετά την άρση των κυρώσεων. Οι πλέον συντηρητικές δυνάμεις στο εσωτερικό της χώρας, που πρόσκεινται στους Φρουρούς της Επανάστασης, επιμένουν πως ο ενεργειακός πλούτος του Ιράν είναι μείζονος εθνικής σημασίας και πρέπει να παραμείνει σε περσικά χέρια. Τη θέση τους αυτή συμμερίζονται ορισμένες εγχώριες εταιρείες φίλα προσκείμενες στους Φρουρούς της Επανάστασης και επιμένουν πως η ανάπτυξη πετρελαιοπηγών και κοιτασμάτων φυσικού αερίου μπορεί να γίνει με τα κεφάλαια και την τεχνογνωσία της χώρας.
Εξίσου σημαντικός ανασταλτικός παράγων είναι οι επιφυλάξεις πολλών διεθνών τραπεζών, που υπό τον φόβο της επαναφοράς των κυρώσεων αλλά και της τρομοκρατίας, ή των παραβιάσεων των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη χώρα, έχουν αρνηθεί να συναλλαγούν με την Τεχεράνη. Την κατάσταση έχει περιπλέξει η εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ έχει επικρίνει τη συμφωνία που συνήψε η Τεχεράνη με τις χώρες της Δύσης και ακυρώνει το πυρηνικό του πρόγραμμα, ενώ παράλληλα προβλέπει σταδιακή άρση των εναντίον του οικονομικών κυρώσεων. Εν ολίγοις, δεν αποκλείεται η επαναφορά ορισμένων κυρώσεων που έχουν αρθεί μερικώς. Εξάλλου, για τις αμερικανικές πετρελαϊκές ισχύουν ακόμα πολλές από τις απαγορεύσεις κατά της συνεργασίας με το Ιράν.