Από τον Δεκέμβριο και για 14 ή 15 ακόμη μήνες, η Ευρώπη έχει τον γόνιμο πολιτικό χρόνο για να προχωρήσει τις δικές της υπερεθνικές μεταρρυθμίσεις. Από την προσεχή Σύνοδο Κορυφής, δηλαδή, για τον ενιαίο προϋπολογισμό έως την έναρξη του προεκλογικού κύκλου για την ανάδειξη του νέου Ευρωκοινοβουλίου. Το διάστημα αυτό δεν είναι μεγάλο, αλλά ούτε και μικρό. Προϋποθέτει, πάντως, μεγάλη πολιτική αποφασιστικότητα και πολύ καλή συνεννόηση μεταξύ Γερμανίας και Γαλλίας για να αλλάξει κατά βάση ο βηματισμός της Ευρώπης και να επιταχυνθεί η οικονομική και πολιτική ενοποίηση, παράμετρος άκρως αναγκαία για την επιβίωση στο μέλλον. Τα πάντα φαίνεται θα ξεκινήσουν μετά τον σχηματισμό της νέας γερμανικής κυβέρνησης και σε ένα κλίμα θετικό για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, όπως άρχισε να διαμορφώνεται μετά τις γαλλικές εκλογές, αλλά και μέσα σε μία ευνοϊκότερη, όπως φαίνεται πλέον, οικονομική συγκυρία.
Η Ευρώπη χρειάζεται γρήγορα να δείξει χαρακτήρα παίκτη παγκοσμίου διαμετρήματος και όχι περιφερειακής δύναμης περιορισμένης ισχύος στον διεθνή οικονομικό ανταγωνισμό και στη γεωπολιτική σκακιέρα. Χρειάζεται αυτοπεποίθηση για το μέλλον και πολιτική πυγμή για να ληφθούν πραγματικά γενναίες αποφάσεις όσον αφορά τη νέα της αρχιτεκτονική (σε μια κατεύθυνση περισσότερο ομοσπονδιακή) και αυτό δείχνει να αποτελεί την κοινή συνείδηση των ηγεσιών Γερμανίας και Γαλλίας. Ο δρόμος, ωστόσο, είναι δύσκολος. Τα κόκκινα δάνεια αλλά και ο νέος κοινοτικός προϋπολογισμός, σε συνδυασμό με την ευρωπαϊκή έξοδο της Βρετανίας, που αφήνει στο κομμάτι αυτό μία τρύπα περίπου 12 δισ. ευρώ ετησίως, είναι από τις πλέον κρίσιμες προτεραιότητες για την επιβίωση στο μέλλον, αλλά και από τα ιδιαιτέρως καυτά πολιτικά θέματα της ευρωπαϊκής ατζέντας για το 2018. Πώς θα λειτουργήσουν η Μέρκελ και ο Μακρόν;
Υπάρχει, αναμφίβολα, εξαιρετική διάθεση συνεργασίας, αλλά αυτό πολλές φορές από μόνο του δεν αρκεί. Διότι, παράλληλα, υπάρχουν και πολιτικές διαφορές ή καλύτερα διαφορετικές αντιλήψεις μεταξύ των δύο ισχυρότερων εταίρων, οι οποίες πηγάζουν από τον ρόλο ή το οικονομικό βάρος της κάθε χώρας, ακόμη και από την παράδοση, τις εσωτερικές ισορροπίες κ.ο.κ. Απαιτείται, λοιπόν, πολύ μεγάλη προσπάθεια, έτσι κι αλλιώς, για το θαυμάσιο αυτό project που αποκαλούμε «περισσότερη Ευρώπη», εμβάθυνση σημαντική της ενοποίησης με άλλα λόγια, πάνω σε ένα φρέσκο, λειτουργικό και σχεδόν άρτιο, αρχιτεκτονικό σχέδιο. Προβάδισμα στη δημοσιονομική εξυγίανση και ανασυγκρότηση, λένε οι Γερμανοί… Αμεση ανάδειξη των νέων υπερεθνικών μηχανισμών αντιτείνουν οι Γάλλοι… Και το παιχνίδι της τακτικής συνεχίζεται, αλλά ο χρόνος μικραίνει.
Τα κόκκινα δάνεια είναι θέμα κορυφαίο και όχι μόνο στην ατζέντα της Φρανκφούρτης. Κυριαρχεί στο τραπέζι των συζητήσεων στις Βρυξέλλες, στο Βερολίνο, στο Παρίσι. Δεν είναι τυχαίο επίσης ότι αποτελεί και βασικό μοχλό της πίεσης που ασκεί το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στην Ευρώπη. Τα κόκκινα δάνεια συνδέονται με το ξεκαθάρισμα, την πλήρη υγεία και θωράκιση του ευρωπαϊκού τραπεζικού συστήματος, άρα και την οικονομική σταθερότητα ολόκληρης της Ευρωζώνης, όπως γίνεται ευκόλως αντιληπτό. Και αυτό είναι κολοσσιαίο θέμα για την προοπτική της ενοποίησης. Το 2018 χρειάζεται το ζήτημα να τελειώνει, κ`αθοριστικής σημασίας εξέλιξη (άλλωστε) για την περίφημη τραπεζική ένωση, την περαιτέρω σύγκλιση των επιτοκίων, την εγγύηση των καταθέσεων κ.λπ. Χωρίς τη λύση του προβλήματος, δεν μπορεί να συνεχιστεί η «ποσοτική χαλάρωση» και δεν μπορεί, το σπουδαιότερο, να τροφοδοτηθεί με χρήμα η πραγματική οικονομία! Παράλληλα, ο ενιαίος προϋπολογισμός είναι ένα άλλο καθοριστικής σημασίας θέμα για το 2018, για τους προσεχείς μήνες μάλιστα, απόρροια φυσικά του Brexit, αλλά και βάση της προτεραιότητας να επιταχυνθούν οι διαδικασίες για τους θεσμούς υπερεθνικού χαρακτήρα μέσα στο επόμενο δεκαπεντάμηνο… Να επισημάνουμε ότι η συζήτηση που έχει ανοίξει αναφέρεται και σε κοινούς ευρωπαϊκούς φόρους ή ακόμη να υπενθυμίσουμε ότι ο Μακρόν θέλει έναν υπουργό Οικονομικών για όλη την Ευρωζώνη.