Δυσοίωνη για τον ΟΠΕΚ είναι η μηνιαία έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ενέργειας (ΙΕΑ), καθώς προβλέπει για το 2018 μεγάλη αύξηση της παραγωγής σχιστολιθικού πετρελαίου στις ΗΠΑ αλλά και γενικότερα της παραγωγής «μαύρου χρυσού» από πετρελαιοπαραγωγούς χώρες εκτός του διεθνούς καρτέλ. Οι εκτιμήσεις της αποτελούν μία ακόμη προειδοποίηση προς τον ΟΠΕΚ, που ετοιμάζεται για τη διήμερη σύνοδό του. Η προβλεπόμενη αύξηση της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου έχει τη δυναμική να εξουδετερώσει τη στρατηγική συμμαχία που συνήψε ο ΟΠΕΚ με την παραδοσιακή ανταγωνίστριά του Ρωσία για μείωση της παγκόσμιας παραγωγής και απώτερο στόχο την άνοδο των τιμών του «μαύρου χρυσού».
Στην έκθεση που έδωσε χθες στη δημοσιότητα, η ΙΕΑ προβλέπει πως η παραγωγή αμερικανικών σχιστολιθικών υδρογονανθράκων θα αυξηθεί φέτος κατά 240.000 βαρέλια την ημέρα. Συντάσσεται, έτσι, με την Goldman Sachs, τον υπουργό Πετρελαίου του Ιράν αλλά και σειρά αναλυτών που προεξοφλούν πως η ημερήσια παραγωγή της υπερδύναμης θα ανέλθει φέτος στο 1,35 εκατ. βαρέλια την ημέρα και θα καταγράψει τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών. Στην περίπτωση αυτή, θα υπερβεί την παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας και της Ρωσίας. Σε ό,τι αφορά γενικότερα την εκτός ΟΠΕΚ παραγωγή, η ΙΕΑ προβλέπει τώρα πως θα αυξηθεί κατά 100.000 βαρέλια την ημέρα φτάνοντας στο 1,7 εκατ. βαρέλια την ημέρα και τονίζει πως θα πρόκειται για μια αύξηση της παραγωγής ανάλογη «της εκρηκτικής εποχής 2013-2015».
Η διεθνής υπηρεσία υπογραμμίζει πως καθοριστικός παράγοντας θα είναι «η ταχύτατη αύξηση της προσφοράς στην αμερικανική ήπειρο, καθώς η εκρηκτική παραγωγή στις ΗΠΑ σε συνδυασμό με ανάλογη αύξηση στον Καναδά και τη Βραζιλία θα εξουδετερώσει τη μεγάλη μείωση στη Βενεζουέλα και στο Μεξικό». Εν ολίγοις, η αμερικανική βιομηχανία σχιστολιθικών θα είναι μία ακόμη φορά ο ανατρεπτικός παράγων που μπορεί να αφαιρέσει ξανά από τον ΟΠΕΚ τον έλεγχο των τιμών στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου.
Σε ό,τι αφορά, άλλωστε, την αποτελεσματικότητα που έχει έως τώρα επιδείξει η στρατηγική συμμαχία του ΟΠΕΚ με τη Ρωσία, η ΙΕΑ τη χαρακτηρίζει επιτυχή καθώς τηρήθηκε πιστά από όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές. Τονίζει, ωστόσο, ότι περιόρισε κατά 60% την αποτελεσματικότητά της όχι μόνον η αύξηση της παραγωγής στις ΗΠΑ αλλά και η ανάκαμψη της πετρελαϊκής βιομηχανίας στη Λιβύη και τη Νιγηρία. Υπενθυμίζεται ότι οι δύο αφρικανικές χώρες είχαν εξαιρεθεί από την υποχρέωση για μείωση της παραγωγής εξαιτίας των εμφύλιων συγκρούσεων στο εσωτερικό τους.
Σε ό,τι αφορά το άμεσο οικονομικό όφελος που προσπορίστηκε ο ΟΠΕΚ από τη στρατηγική συμμαχία με τη Ρωσία και τη συνεπακόλουθη άνοδο των τιμών του «μαύρου χρυσού», η ΙΕΑ εκτιμά ότι στο σύνολό του το διεθνές καρτέλ κέρδισε το περασμένο έτος επιπλέον 362 εκατ. δολάρια την ημέρα, με τη Σαουδική Αραβία να κερδίζει επιπλέον 100 εκατ. δολάρια την ημέρα. Η Ρωσία, άλλωστε, κέρδισε –σύμφωνα πάντα με την ΙΕΑ– τα περισσότερα από όλους, αυξάνοντας τα έσοδά της από το πετρέλαιο κατά 117 εκατ. δολάρια την ημέρα. Οι εκτιμήσεις της διεθνούς υπηρεσίας δόθηκαν στη δημοσιότητα μία ημέρα πριν από τη σύνοδο του ΟΠΕΚ στο Μουσκάτ.
Σε αναζήτηση νέας στρατηγικής
Καθώς οι τιμές του πετρελαίου παραμένουν σε επίπεδα γύρω στα 69 δολάρια το βαρέλι, πολλοί αναλυτές πιθανολογούν αλλαγή στάσης από πλευράς του ΟΠΕΚ. Σύμφωνα με τον Χάρι Τσιλινγκούριαν, στέλεχος της ΒΝΡ Paribas SA, αυξάνεται η πιθανότητα να δοθεί τέλος στη συμφωνία για μείωση της παραγωγής εντός του έτους. Ο ίδιος αναλυτής εκτιμά πως η προοπτική άρσης της συμφωνίας ΟΠΕΚ και Ρωσίας θα εξετασθεί σοβαρά στην επόμενη συνάντηση που θα έχει το διεθνές καρτέλ τον Ιούνιο. Σύμφωνα, άλλωστε, με την Αμρίτα Σεν, αναλύτρια πετρελαίου στην Energy Aspects, τα κράτη-μέλη του ΟΠΕΚ θα αρχίσουν και πάλι να παραβιάζουν τη συμφωνία και να παράγουν περισσότερο πετρέλαιο εφόσον έχουν αυξηθεί οι τιμές.
Oπως, άλλωστε, έχουν επισημάνει αναλυτές του Reuters, στους κόλπους του ΟΠΕΚ έχει ήδη εκδηλωθεί προβληματισμός και διχογνωμία ως προς το αν πρέπει να παραταθεί περαιτέρω η συμφωνία μείωσης της παραγωγής. Αιτία είναι η ανάκαμψη των τιμών του «μαύρου χρυσού», που ενίσχυσε την κερδοφορία των αμερικανικών βιομηχανιών σχιστολιθικού πετρελαίου εναθαρρύνοντας την αύξηση της παραγωγής. Είναι ενδεικτικό ότι στις 12 Ιανουαρίου ο Ρώσος υπουργός Ενέργειας, Αλεξάντερ Νόβακ, δήλωσε πως στη συνάντηση στο Ομάν θα εξεταστεί η άρση της συμφωνίας για μείωση της παραγωγής, αλλά τέσσερις ημέρες αργότερα τάχθηκε υπέρ της παράτασης της συμφωνίας. Υπέρ της παράτασης της συμφωνίας τάσσονται οι υπουργοί Πετρελαίου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Ιράκ και του Κουβέιτ.