Με ρωτούσε ανήσυχος ο φοιτητής ανιψιός μου γιατί δεν αντιδρά η πνευματική κοινότητα μπροστά σ’ αυτόν τον ξεπεσμό της Παιδείας, στη συνεχή συρρίκνωση της γνώσης, της υποβάθμισης του λόγου, της στέρησης της επικοινωνίας.
– Τι εννοείς «πνευματική κοινότητα»; ρώτησα.
– Μα όλους αυτούς τους ακαδημαϊκούς δασκάλους, όσους αυτοαναγορεύονται πνευματικοί άνθρωποι.
– Πόσοι απ’ αυτούς που γνώρισες στη σχολή σου, θά ’λεγες ότι ανήκουν σ’ αυτήν την κατηγορία και με ποια κριτήρια; τον ξαναρώτησα.
Ελάχιστους, μου είπε, και το μοναδικό κριτήριό μου είναι, ποιος μου μεταδίδει γνώσεις χρήσιμες για την πνευματική μου ανάπτυξη, αξιοποιώντας το ανθρώπινο υλικό που έχει στη διάθεσή του.
Η συζήτηση συνεχίσθηκε επί μακρόν χωρίς συγκεκριμένα αποτελέσματα. Η αναζήτηση έμεινε ημιτελής γι’ άλλη μέρα. Ηταν όμως πολύ χρήσιμη, ως προς τα αίτια που την προκάλεσαν. Ενας φοιτητής που, πέραν της επιστήμης του, προσπαθεί να καταλάβει και να εξηγήσει την πραγματικότητα που βιώνουμε με έναν τρόπο, που δεν του ήταν αρεστός, όπως και σε πολλά άλλα παιδιά. Δεν τον ικανοποιεί, αποζητώντας εξηγήσεις, αλλά νιώθει μόνος.
Χωρίς διέξοδο, την οποία ψάχνει εναγωνίως. Προσπάθησε μέσα από το Διαδίκτυο. Μάταια όμως, διότι αυτό τον έχει αποπροσανατολίσει, τον έχει μπερδέψει πολύ. Τον έχει κάνει άλλον άνθρωπο, που δεν μπορεί να απεμπλακεί, από την εξάρτησή του, εύκολα. Χειρότερα από ναρκωτικό, αλκοολισμό, τείνει πλέον να γίνει ο δυνάστης των νεότερων γενεών, που δεν βρίσκουν τον τρόπο να προφυλαχθούν. Να το χρησιμοποιούν λελογισμένα και να το ελέγχουν στα θέματα τα συγκεκριμένα και σε γνωστές ενότητες, έγκυρες κατά το δυνατόν.
Ανακύπτει όμως μια σειρά από άλλα ερωτήματα, πάνω στο γιατί και πώς. Τον ρώτησα πόσοι από τους συμφοιτητές του διαβάζουν βιβλία. Με κοίταξε απορημένος. Ολο το είναι του, το σύμπαν του, είναι το Διαδίκτυο. Γύρω απ’ αυτό περιστρέφονται όλα. Εχει γίνει η οικογένειά του. Διαβάζει μόνο για να περνάει τα μαθήματά του, στεγνά, δογματικά. Χωρίς να γεννιέται το ενδιαφέρον του για την έρευνα, που την αγαπούσε τόσο πολύ.
Καταλήξαμε ότι η πνευματική κοινότητα, όπως την οραματίσθηκε, την έπλασε στο μυαλό του, δεν υπάρχει. Τους τρώνε η καθημερινότητα ή τα κοινοτικά κονδύλια ή η απορρόφησή τους και σε άλλες θέσεις εργασίας στο Δημόσιο, με την ευρύτατη αυτής έννοια.
Κι έτσι, δεν τους μένει ικανός χρόνος για την πνευματική τροφή των μαθητών τους. Αλλωστε, το εκάστοτε επίπεδο του υπουργού δείχνει και το επίπεδο των πανεπιστημίων, στα οποία προΐσταται. Αγχη, απωθημένα από το παρελθόν του, υπαρξιακά και μη, μεταφέρονται στο παρόν και νομοθετούν επί τη βάσει αυτού. Χάρη στην αρχή της πλειοψηφίας, διαγράφοντας ό,τι δημιουργικό έχει γίνει μέχρι τότε. Επομένως, τι να περιμένουν μετά ταύτα. Οταν ο πρώτος γκρεμίζει και πρώτος αυτός προκαλεί σύγχυση και συνεχή αναστάτωση, πόσο το υγιές ν’ αντέξει, ν’ αντισταθεί σ’ αυτή τη λαίλαπα που ξέσπασε;
Τι να το κάνεις που ο ΣΥΡΙΖΑ μετετράπη σ’ ένα σοσιαλδημοκρατικό κόμμα, όπως ισχυρίζονται κάποιοι, όταν στο διάβα του μέχρι τώρα ζημίωσε υπέρμετρα την οικονομία της χώρας, λόγω των εμμονών του, και κυρίως αφελλήνισε την παιδεία, την ξέκοψε από τις παραδόσεις και υποβάθμισε τις αξίες της ζωής; Οταν έννοιά τους είναι μόνο η διατήρηση της εξουσίας με οποιαδήποτε τίμημα, όπως συνέβη με την αλλαγή και τη μεταμφίεση της ιδεολογίας τους. «Κορόιδευε τον κόσμο και όταν δεν σε παίρνει άλλο, λόγω συσχετισμών, άλλαξε την ιδεολογία σου και γίνε και νεοφιλελεύθερος, αν χρειασθεί. Και συνέχισε να ζεις, στο εσωτερικό, την επανάσταση για προφανείς λόγους». Αυτό όμως λέγεται πολιτική ατιμία ή πολιτική απάτη ή επί το επιεικέστερον χαμαιλεοντισμός.
Τι ζητάμε τότε απ’ αυτά τα νέα παιδιά που αναζητούν το πνεύμα και τους ανθρώπους που το αντιπροσωπεύουν καθημερινά, διότι υπάρχουν νέοι που δεν αλλοιώθηκαν με την εξουσία και χάριν αυτής.
Να γιατί δεν ασχολούνται, πλέον, οι σοβαροί πολίτες μ’ αυτό που ονομάζουν σήμερα πολιτική. Γιατί από την πολιτική εξέλιπε το ήθος…
* Πρώην πρόεδρος ΔΣΑ.