Είναι η Ευρώπη χριστιανική;

Είναι η Ευρώπη χριστιανική;

3' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σταύρος Ζουμπουλάκης* 

Η κυριαρχία της καρδιάς

Η ​​απάντηση στο ερώτημα αν είναι ή δεν είναι χριστιανική η Ευρώπη παίρνει ως δεδομένο ότι εννοούμε όλοι το ίδιο όταν κάνουμε λόγο για χριστιανισμό. Συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο, εξ ου και οι αντικρουόμενες απαντήσεις στο ερώτημα. Αν ως χριστιανισμό εννοούμε πολιτιστική κληρονομιά και ταυτότητα, τότε, ναι, η Ευρώπη, με τόσα χριστιανικά μνημεία και μια απέραντη χριστιανική γραμματεία, είναι πράγματι χριστιανική. Αν όμως εννοούμε την προσωπική πίστη στον Χριστό ως Θεό και Λυτρωτή του κόσμου –μια πίστη που ενεργείται διά της αγάπης προς τον πλησίον– και στην Ανάστασή του ως εγγύηση και απαρχή της κοινής ανάστασης, τότε ποιος θα μπορούσε να απαντήσει καταφατικά στο ερώτημα;

Χριστιανός είναι ο άνθρωπος που θέτει διαρκώς τον εαυτό του ενώπιον του Θεού και αναρωτιέται αν πορεύεται στον δρόμο του και αν τηρεί το θέλημά του. Σε μια γνωστή εκκλησιαστική ευχή η κοινή αμαρτία των ανθρώπων ορίζεται ως εξής: «Κατελίπομεν την οδόν της δικαιοσύνης σου και επορεύθημεν εν τοις θελήμασι των καρδιών ημών». Σήμερα οι πάντες προτρέπουν τους πάντες να κάνουν ό,τι ποθεί η καρδιά τους, να ακολουθήσουν την καρδιά τους. Ο χριστιανισμός δεν εμπνέει την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, δεν ορίζει τις κεντρικές σημασίες και αξίες της ύπαρξης και της συνύπαρξής τους.

Αυτό βεβαίως δεν σημαίνει πως δεν υπάρχουν χριστιανοί στην Ευρώπη. Υπάρχουν, ασφαλώς, αλλά αποτελούν μειονότητα – σε ορισμένες χώρες μάλιστα πολύ μικρή μειονότητα. Ούτε σημαίνει, πολύ περισσότερο, πως έχουν πάψει να υπάρχουν άνθρωποι που επιτελούν καθημερινά τα έργα της αγάπης. Υπάρχουν εκατομμύρια τέτοιοι άνθρωποι, αλλά δεν τα επιτελούν πια στο όνομα του Χριστού, δεν υποψιάζονται καν ότι αυτό που αυτοθυσιαστικά πράττουν έχει την πηγή του στο Ευαγγέλιο.

Ας μην ανησυχούν πάντως οι χριστιανοί με την ιστορική ήττα του χριστιανισμού στην Ευρώπη: ο χριστιανισμός σήμερα τα πάει καλύτερα από ποτέ στην ιστορία του. Κάθε μέρα που περνάει χιλιάδες άνθρωποι στον πλανήτη προσέρχονται στη χριστιανική πίστη, στην υποσαχάρια Αφρική, στην Ασία, στη Λατινική Αμερική. Ο χριστιανισμός σήμερα ζει και ανθεί σε άλλα κλίματα, κάτω από άλλους ουρανούς. Και είναι να θαυμάζει κανείς την ικανότητα αυτής της δισχιλιόχρονης διδασκαλίας να ανακαινίζεται και να σαγηνεύει τις ψυχές των ανθρώπων.

* Ο κ. Σταύρος Ζουμπουλάκης είναι πρόεδρος του εφορευτικού συμβουλίου της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Ελλάδος.

Μπρους Κλαρκ*

Η χριστιανική μας γλώσσα

​​Στο κλασικό γαλλικό θέατρο υπάρχει μία διάσημη σκηνή στην οποία ένας χαρακτήρας συνειδητοποιεί ξαφνικά ότι, χωρίς να το ξέρει, «μιλούσε σε πρόζα» όλη του τη ζωή. Για οποιονδήποτε έχει μεγαλώσει σε μία δυτική χώρα, ο χριστιανισμός είναι η γλώσσα που μιλάμε, είτε συνειδητά είτε ασυνείδητα. Οι αφηγήσεις, οι έννοιες και οι εικόνες της χριστιανικής πίστης έχουν καταλάβει το ψυχικό μας τοπίο, ακριβώς όπως η χριστιανική αρχιτεκτονική και η τέχνη κυριαρχούν στο υλικό περιβάλλον. Οι ιδέες που εκφράζουμε με τη γλώσσα αυτή παρουσιάζουν τρομακτική πολυμορφία, και κάποιες είναι σε ευθεία σύγκρουση με τη χριστιανική διδασκαλία. Αυτό όμως δεν αλλάζει το γεγονός ότι το εννοιολογικό πλαίσιο, οι κατηγορίες της σκέψης μας, έχουν εμπνευστεί από τον χριστιανισμό.

Οταν ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι ήθελε να παραπονεθεί ότι ήταν ένα θύμα της μακράς του υπηρεσίας στον δημόσιο βίο, αποκάλεσε τον εαυτό του «povero Cristo» – φτωχό Χριστό. Ηταν μία φαιδρή δήλωση, αλλά όλοι ήξεραν τι εννοούσε. Αναφέρουμε κάποιον που είναι υπερβολικά σκεπτικιστής ως «άπιστο Θωμά», σαν τον απόστολο που αμφισβήτησε την Ανάσταση. Οταν κάποιος αλλάζει θεαματικά στάση, λέμε ότι βρέθηκε «στον δρόμο για τη Δαμασκό» – όπως ο Απόστολος Παύλος.

Σε ορισμένες κουλτούρες, η ιδέα του χριστιανισμού ως γλώσσας έχει ακόμα πιο κυριολεκτική σημασία. Τα γερμανικά έγιναν γλώσσα το 1522, όταν ο Μαρτίνος Λούθηρος μετέφρασε τη Βίβλο από τα εβραϊκά και τα ελληνικά. Στην Αγγλία, η μετάφραση της Βίβλου το 1611 ήταν ένα ορόσημο στην εξέλιξη της γλώσσας – πολλές από τις όμορφες εκφράσεις της εξακολουθούν να αποτελούν μέρος της καθομιλουμένης τέσσερις αιώνες αργότερα. Για τους Ελληνες, φυσικά, η Καινή Διαθήκη δεν χρειάζεται μετάφραση, και φράσεις όπως «αγαπάτε αλλήλους» και «ο νοών νοείτο» είναι μέρος της γλωσσικής εργαλειοθήκης.

Ισως όμως η έσχατη απόδειξη ότι ο xριστιανισμός εξακολουθεί να έχει απήχηση στη συλλογική μας ψυχή είναι η γλώσσα που χρησιμοποιούν οι διαφημιστές και οι υπεύθυνοι μάρκετινγκ. Η βελγική αλυσίδα φούρνων που ονομάζεται Le Pain Quotidien (άρτος επιούσιος), η λονδρέζικη εταιρεία παροχής προσωπικού γραφείου με το όνομα Angels και με λογότυπο ένα φωτοστέφανο, και ατελείωτα άλλα παραδείγματα: αυτά τα λογοπαίγνια και οι αναφορές δεν θα λειτουργούσαν αν το πρωτότυπο δεν βρισκόταν βαθιά μέσα στα κεφάλια μας.

* Ο κ. Μπρους Κλαρκ είναι συγγραφέας και συνεργάτης του Economist.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή