O τυφώνας της οικονομικής κρίσης, που πήρε απειλητικές διαστάσεις για την Ευρώπη του 2012, είναι αντιστοίχως το μείζον μεταναστευτικό πρόβλημα του 2018, το οποίο μπορεί να μετεξελιχθεί στη διαλυτική χιονοστιβάδα του ευρωπαϊκού οικοδομήματος. Γιατί; Επειδή οι λύσεις που δίνονται, υπό την πίεση την οποία δημιουργούν και οι εσωτερικές αντιθέσεις των κρατών-μελών, είναι εντελώς εμβαλωματικές, περιορισμένου χρονικού ορίζοντα. Αντιμετωπίζουν αυτό το τόσο καυτό πρόβλημα με έναν βραχυπρόθεσμο πολιτικό τακτικισμό και όχι με μία μακροπρόθεσμη ξεκάθαρη στρατηγική. Επικεντρώνουν στο σύμπτωμα και όχι στην αιτία, η οποία θα εξακολουθεί και τις επόμενες δεκαετίες να ανατροφοδοτεί τα μεταναστευτικά ρεύματα από την Ασία και την Αφρική προς τη Γηραιά Ηπειρο, που είναι η πλέον κοντινή τους γεωγραφικά και ασφαλώς ευημερούσα. Αυτή είναι η ουσία.
Οι σημερινές πολιτικές ηγεσίες δείχνουν ή να μην έχουν συνειδητοποιήσει απόλυτα τη διάσταση του ζητήματος, ή συνειδητά να επιλέγουν μια καιροσκοπική διαχείριση μετατοπίζοντας στις επόμενες ηγεσίες το βάρος του πιο δύσκολου προς επίλυση προβλήματος, του μεταναστευτικού, το οποίο μπορεί να αποτελέσει το πρόκριμα για την αποσυναρμολόγηση της Ευρώπης. Βούτυρο στο ψωμί όλων αυτών των ξενοφοβικών κομμάτων, των λαϊκιστών και των εθνικιστών, που αντιστρατεύονται τη δημοκρατία και την κοινωνική πρόοδο. Η Ευρώπη πρέπει να προκαλέσει κινητοποίηση μεγάλη για να διασώσει πρωτίστως τον ίδιο της τον εαυτό. Χρειάζεται να αντιμετωπίσει το μεταναστευτικό ζήτημα με άλλη ματιά. Και να χτίσει τους μηχανισμούς εκείνους που θα σηκώσουν τη διαχείριση σε βάθος χρόνου, πανευρωπαϊκά. Χρειάζεται ένα καλό σύστημα και μία άλλη πολιτική αντίληψη. Η Ευρώπη θα πρέπει αφενός να εξετάσει τον τρόπο παρέμβασης στην αιτία του προβλήματος και όχι στο σύμπτωμα (που είναι εντέλει η μετανάστευση) και αφετέρου να αξιοποιήσει τα θετικά στοιχεία που μεταφέρουν αυτοί οι νέοι άνθρωποι που διψούν για δουλειές. Να αντιμετωπίσει το όλο θέμα με έναν τρόπο πολύ πιο ανοικτό, πιο γόνιμο, με έναν τρόπο τον οποίο μας διδάσκει άλλωστε η Ιστορία.
Οι μετανάστες (ή οι πρόσφυγες) από την Ασία φθάνουν με κίνδυνο στην Ευρώπη, για να μην πεθάνουν από τον πόλεμο και την ανελέητη μοίρα των κατεστραμμένων πατρίδων. Οι μετανάστες από την Αφρική, διαπερνούν επίσης με κάθε τρόπο τα σύνορα της Γηραιάς Ηπείρου για να επιζήσουν, κυνηγημένοι από την απεριόριστη φτώχεια, την πείνα και τους λοιμούς, πράγμα που δεν θα αλλάξει εύκολα. Αντιθέτως, ολοένα και λιγότερες θα είναι οι καλλιεργήσιμες εκτάσεις στην Αφρική, όσο οι κλιματολογικές συνθήκες του πλανήτη (υπερθέρμανση) θα επιδεινώνονται.
Θα ήταν, λοιπόν, πολύ πιο ωφέλιμο να εξετάσει η Ευρώπη ένα νέου τύπου Σχέδιο Μάρσαλ στην Αφρική, παρά να δημιουργεί στρατόπεδα συγκέντρωσης μεταναστών στην περιφέρεια της Ευρώπης. Μία μεγάλη οικονομική βοήθεια στην καρδιά του προβλήματος, η οποία θα αναχαιτίσει σταδιακά τις συνθήκες φτώχειας και δυστυχίας στη Μαύρη Ηπειρο. Αναμφίβολα θα είναι μία πιο ανθρώπινη, πιο ευρωπαϊκή και πιο αποτελεσματική λύση. Θα κόστιζε, άλλωστε, σαφώς λιγότερα χρήματα, διότι το μεταναστευτικό πρόβλημα είναι εδώ και θα παραμείνει…
Από την άλλη, θα πρέπει να αξιολογήσει και να αξιοποιήσει η Ευρώπη τα θετικά στοιχεία της μετανάστευσης. Υπάρχουν και είναι σημαντικά. Η μετανάστευση μπορεί να αποβεί ευεργετική για την ανάπτυξη, η Ευρώπη χρειάζεται εργατικά χέρια, χρειάζεται μυαλά, νέο αίμα για την οικονομία. Θα πρέπει να σταθεί η Ευρώπη στην οργάνωση των πραγμάτων, να χτίσει μηχανισμούς παρακολούθησης εισόδου και επιλογής, να δημιουργήσει τους θεσμούς και τις δομές για την ένταξη στη συνέχεια των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες. Ακόμη και δημοσιονομικά, η μετανάστευση θα αποφέρει πολλά υγιή στοιχεία, με δεδομένο ότι η Γηραιά Ηπειρος φθίνει ραγδαία δημογραφικά. Η μετανάστευση, λοιπόν, δεν είναι πρόβλημα (μόνο), είναι και ευλογία! Και έτσι θα πρέπει να τη δούμε… Αυτό μας διδάσκει των μεγάλων πολιτισμών και των οικονομικών αυτοκρατοριών η ιστορία, νεότερη και αρχαία.