Οι σύγχρονες κοινωνίες σχεδιάζουν και εφαρμόζουν υγειονομικούς χάρτες, με πρόσωπα και θεσμούς, για όλες τις βαθμίδες παροχής υπηρεσιών υγείας. Για το υπέρτατο αγαθό της υγείας, υπάρχει μια αυστηρότητα ως προς την ανάγκη έγκαιρης και ορθής διάγνωσης, καθώς και της επιτυχούς και αποτελεσματικής θεραπείας. Στην κοινωνική συνείδηση το περιθώριο λάθους και η ανοχή του αγγίζουν το μηδέν. Για τους σύγχρονους Ασκληπιάδες δεν αρκεί το «ετερόφωτο» κύρος που τους παραχωρεί η ενασχόλησή τους με την πολύτιμη υγεία. Είναι αυτή καθεαυτή η διαπίστευση της αξίας τους, που δεν πρέπει να περιορίζεται στην επάρκεια, αλλά οφείλει να πρεσβεύει την αριστεία.
Ετσι η αριστεία, ενώ γενικά θα πρέπει να είναι επιταγή σε κάθε μορφή ανθρώπινης πραγμάτωσης, στον χώρο της υγείας, λαμβάνει μία άλλη διάσταση και καθίσταται μονοδρομημένη επιλογή για τον λειτουργό. Η αριστεία στην καθημερινή ιατρική πράξη προσδιορίζεται με ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια. Από τη μία απαιτεί υψηλότατο δείκτη εκπαίδευσης και εξειδίκευσης, εμπειρία στη διαχείριση σύνθετων ιατρικών προβλημάτων, πιστή εφαρμογή διαγνωστικών αλγόριθμων και διεθνών θεραπευτικών πρωτοκόλλων, εφαρμογή καινοτόμων επεμβατικών τεχνικών και διαμόρφωση ασφαλούς περιβάλλοντος για τον ασθενή, ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα ιατρικού σφάλματος.
Από την άλλη, η αριστεία στο ιατρικό λειτούργημα αφορά και σε μη μετρήσιμα μεγέθη, μη βαθμονομημένες αρετές, όπως είναι το ήθος, η υπευθυνότητα, η αξιοπιστία, η ομαδικότητα, η συνέπεια, και κυρίως το ειλικρινές ενδιαφέρον και η αγάπη για τον ασθενή. Ετσι, ο ιατρός οφείλει να αναπτύσσεται, να εξελίσσεται επιστημονικά, αλλά κυρίως να αφουγκράζεται τις ανάγκες, σεβόμενος τις αγωνίες και τα δικαιώματα του ασθενούς. Η αριστεία δεν αποδίδεται άπαξ, δεν είναι κατάσταση, είναι διαρκής, σχολαστική αναζήτηση. Αναζήτηση της σύγχρονης διεθνούς ιατρικής βιβλιογραφίας, της θεραπευτικής πρακτικής που στοχεύει στην πληρέστερη και ριζικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος, του τρόπου ενημέρωσης που θα προσφέρει εφησυχασμό και αίσθημα ασφάλειας στον ασθενή. Ετσι η κοινωνία μας από την αριστεία επιζητά πρωτίστως μεν το κοινωνικό όφελος, ακολούθως δε την πρόοδο, με το να αντιπροσωπεύει ουσιαστικά το κυνήγι και τη διαρκή επανατοποθέτηση του τέλειου.
Η επιδίωξη της αριστείας είναι μία εγγενής, αυτόφωτη διεργασία, κατά την οποία η σύγκριση λαμβάνει χώρα εσωτερικά στο άτομο και την ομάδα και δεν έχει απολύτως καμία σχέση με τους άλλους. Η επιβράβευσή της είναι απλά αυτή που αποτυπώνεται σε τεχνητές κλίμακες του άριστου-καλού-μέτριου και κακού. Ετσι, απογυμνώνεται πλήρως από κάθε ανταγωνιστικό στοιχείο και υπηρετεί μόνο την ευγενή άμιλλα.
Στη σύγχρονη Ελλάδα, όπου συχνά οι άριστοι βρίσκονται υπό διωγμό, το ομηρικό «αιέν αριστεύειν» στην Ιατρική , είναι για τον λειτουργό της, μία φωτεινή στάση ζωής, που δεν συμβιβάζεται με τη μετριότητα, αλλά πρεσβεύει την επιστημοσύνη, την ανθρωπιά, την κοινωνική ευθύνη, την προσφορά, τη διάκριση και την αξία.
* Ο κ. Ευάγγελος Καρβούνης MD, PhD, FACS είναι διευθυντής του Κέντρου Αριστείας Χειρουργικής Θυρεοειδούς & Παραθυρεοειδών Αδένων της Ευρωκλινικής Αθηνών, τ. αναπλ. διευθυντής Ealing Hospital Λονδίνου, μέλος του Αμερικανικού Κολλεγίου Χειρουργών. Το κείμενο γράφτηκε με αφορμή την απονομή της διεθνούς πιστοποίησης «Center of Excellence» στο Κέντρο Χειρουργικής Θυρεοειδούς και Παραθυρεοειδών Αδένων στην Ευρωκλινική Αθηνών.