Ενας πατέρας εξαφανίστηκε…

Ενας πατέρας εξαφανίστηκε…

3' 40" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

ΟΡΧΑΝ ΠΑΜΟΥΚ

Η γυναίκα με τα κόκκινα μαλλιά

μτφρ.: Στέλλα Βρετού

εκδ. Πατάκης

Κάθε καινούργιο βιβλίο του νομπελίστα Τούρκου συγγραφέα είναι γεγονός. Και κάθε φορά ο αναγνώστης κατατάσσει το τελευταίο του μυθιστόρημα στα καλύτερα όχι μόνο του ιδίου αλλά και ανάμεσα στα σπουδαιότερα έργα παγκοσμίως. Και ενώ σε πολλά έργα του βρίσκει κανείς θέματα που τον απασχόλησαν και αλλού, ωστόσο κάθε φορά ασχολείται με κάτι καινούργιο που δεν αφορά περιορισμένο αριθμό ατόμων αλλά όλους, ανεξαρτήτως πού κατοικούν ή ποια είναι η πολιτιστική τους παράδοση.

Το ίδιο συμβαίνει και στο τελευταίο του μυθιστόρημα, στο οποίο για άλλη μία φορά φαίνεται πόσο καλά γνωρίζει ο συγγραφέας τον πολιτισμό και τη νοοτροπία που επικρατεί στην Ανατολή αλλά και στη Δύση, ενώ οι όποιες συσχετίσεις τους δημιουργούν ένα εξαιρετικό αμάλγαμα που προσφέρει αισθητικές και ιδεολογικές απολαύσεις. Ανακαλύπτει ο συγγραφέας τις διαφορές και τις ομοιότητες των δύο αντίθετων κόσμων και μέσω μιας ιστορίας πολύ καθημερινής και οικείας ξεδιπλώνει τα γεγονότα που αντανακλούν αρχέγονες ιδέες, οι οποίες έχουν τη ρίζα τους σε μύθους και στο συλλογικό υποσυνείδητο. Και η αρχή ή η αφορμή δίδεται για να ξετυλιχθεί μια απλή ιστορία από τη σύνδεση δύο μύθων, αυτού της τραγωδίας «Οιδίπους Τύραννος» του Σοφοκλή και του έργου «Ρουστέμ και Σουχράμπ» του Πέρση ποιητή Φιρντουσί (932/940-1021/1026 μ.Χ.).

Ποια είναι η ιστορία και πού αποβλέπει με αυτήν ο Ορχάν Παμούκ; Στα μέσα, λοιπόν, της δεκαετίας του ’80, ο τεχνίτης Μαχμούτ που κατασκευάζει πηγάδια παίρνει ως βοηθό του τον νεαρό Τζεμ για να σκάψουν σε ένα ιδιαιτέρως δύσκολο κομμάτι γης και να βρουν νερό, σε μια περιοχή όχι πολύ μακριά από την Κωνσταντινούπολη. Ο νεαρός Τζεμ, που διαβάζει πολύ και ξέρει τον μύθο του Οιδίποδα αλλά και του Ρουστέμ, αντιμετωπίζει οικονομικές αλλά και συναισθηματικής φύσεως δυσκολίες, αφού ο πατέρας του, που είναι φαρμακοποιός, εξαφανίζεται μια μέρα χωρίς να δώσει εξηγήσεις στη γυναίκα του και στον ίδιο. Αγνωστο, τον πρώτο καιρό τουλάχιστον, αν είναι νεκρός ή αν βρίσκεται φυλακή για πολιτικούς λόγους, μιας και ήταν γνωστές οι διασυνδέσεις του με αριστερή οργάνωση. Η σχέση που καλλιεργεί ο ανήσυχος Τζεμ με τον συνετό και επίμονο τεχνίτη συμπληρώνει, κατά ένα τρόπο, την απουσία του πατέρα. Ακούει τις συμβουλές του για τη ζωή, παρακολουθεί την επιμονή του να βρει νερό εκεί όπου όλοι πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ίχνος του, ακούει με προσήλωση τις διηγήσεις του και τα παραμύθια που του αφηγείται. Η αυστηρότητα του δασκάλου τον κλονίζει ενίοτε, αλλά εκτιμά την προσφορά του. Στην κοντινή κωμόπολη θα γνωρίσει και θα ερωτευτεί μια γυναίκα κατά πολύ μεγαλύτερή του, ενώ η όποια σχέση που δημιουργείται ανάμεσά τους θα σταθεί καθοριστική και πιθανόν μοιραία για τον ίδιον. Υπάρχουν πράγματα και γεγονότα που δεν γνωρίζει, όπως δεν υποψιάζεται τη σχέση που μπορεί να είχε η γυναίκα, με την οποία είναι ερωτευμένος, με τον πατέρα του. Και έρχεται η στιγμή που θα διαπιστώσει ότι είναι εγκλωβισμένος σε έναν φαύλο κύκλο από τον οποίο, ενώ προσπαθεί να βγει, αντιλαμβάνεται πόσο μάταιο είναι να το επιδιώκει. Σ’ αυτό το σημείο, θα παρατηρούσε κανείς ότι επικρατεί της λογικής η μοιρολατρία, η αντίληψη ότι θα γίνει αυτό που έχει οριστεί –από κάποιο άγνωστο «κέντρο»– να γίνει. Αραγε οι επιλογές είναι δικές μας ή μια δύναμη, μια «εξουσία», πέρα από εμάς και από τις προσωπικές μας επιθυμίες, αποφασίζει για εμάς;

Τα θέματα τα οποία προκύπτουν από αυτήν την ιστορία είναι πολλά, όπως πολλά είναι τα σύμβολα και οι συμβολισμοί. Ποια είναι η σχέση του γιου με τον πατέρα, πόσο καταστροφική μπορεί να γίνει αυτή, είτε για τον έναν είτε για τον άλλον, ή μήπως η πατρίδα πολλές φορές μας απογοητεύει και μας αποξενώνει από τον εαυτό μας και τους άλλους; Ή ο πατέρας, ήτοι το κράτος και η εξουσία ενίοτε αυθαιρετούν εις βάρος του πολίτη; Γίνονται διακριτικά σχόλια για την οικονομική κρίση που ξέσπασε στην Ελλάδα πριν από λίγα χρόνια, καθώς αυτή συνδέεται με την έκρηξη στην οικοδομική δραστηριότητα στην Κωνσταντινούπολη και την έλευση πολλών επιχειρηματιών στην Αθήνα για την αγορά ακινήτων.

Συναρπαστική πρωτοτυπία

Και αυτό το μυθιστόρημα ξεχωρίζει για την πρωτοτυπία του, όχι μόνο τη θεματική αλλά κυρίως για τη μορφή, για το πώς δηλαδή χειρίζεται ο συγγραφέας όσα θέλει να πει, όσο σύνθετα και αν είναι αυτά, τα οποία τα μεταπλάθει σε άμεσα και παραστατικά γεγονότα. Η ζωντάνια των περιγραφών, η ολοκληρωμένη παρουσίαση των χαρακτήρων, η συνετή επιλογή και ουσιαστική χρήση των συμβόλων, η σαφήνεια και η απλότητα της αφήγησης συνεπαίρνουν τον αναγνώστη και τον παρασύρουν στον κόσμο της, ο οποίος θα τον ακολουθεί για πολύ καιρό.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή