Απαράδεκτη χαρακτήρισε ο ύπατος αρμοστής του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Φιλίπο Γκράντι, την κατάσταση αβεβαιότητας που επικρατεί ως προς τις διασώσεις στη Μεσόγειο, την ίδια στιγμή που το Μέγαρο των Ηλυσίων εκτιμά ότι ίσως έχουν τεθεί οι βάσεις για ένα νέο σύστημα κατανομής των ευθυνών ανάμεσα στα ευρωπαϊκά κράτη.
Αφορμή για τις δηλώσεις αποτέλεσε η συμφωνία ανάμεσα στην Ισπανία, την Πορτογαλία, τη Γαλλία, τη Γερμανία και το Λουξεμβούργο να μοιραστούν τους 141 πρόσφυγες που διασώθηκαν την περασμένη εβδομάδα από το σκάφος «Aquarius» και τους 114 που διέσωσε η μαλτέζικη ακτοφυλακή.
«Η κατάσταση δεν έπρεπε ποτέ να έχει φθάσει εκεί», είπε ο Γκράντι. «Είναι λάθος, είναι επικίνδυνο και ανήθικο να αφήνουμε τα πλοία που διασώζουν ανθρώπους να περιπλανιούνται στη Μεσόγειο, ενώ οι κυβερνήσεις ανταγωνίζονται για το ποια θα αναλάβει τις λιγότερες ευθύνες». Από 60 πρόσφυγες θα λάβει η Ισπανία και η Γαλλία, 50 θα λάβει η Γερμανία, 30 η Πορτογαλία, 5 το Λουξεμβούργο, ενώ 50 θα παραμείνουν στη Μάλτα.
Ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν ευχαρίστησε τη Μάλτα για την «ανθρωπιστική κίνηση» υποδοχής του σκάφους «Aquarius», ενώ η εφημερίδα Monde, επικαλούμενη πηγές από το Μέγαρο των Ηλυσίων, ανέφερε ότι η συμφωνία αυτή «ίσως προμηνύει ένα ευρωπαϊκό σύστημα». Αν έχει μάθει κάτι η Ευρώπη από την αποτυχία διαμόρφωσης πανευρωπαϊκού συστήματος κατανομής προσφύγων, από το 2015, είναι ότι η πρόοδος στο ζήτημα αυτό γίνεται μόνο μεταξύ προθύμων. Υπάρχουν κυβερνήσεις, όπως αυτές των χωρών Βίσεγκραντ, του Βελγίου και της Αυστρίας, που έχουν οικοδομήσει πολιτικό κεφάλαιο στη λογική των κλειστών θυρών και δεν προτίθενται να αλλάξουν στάση.
Πάντως χθες ο επίτροπος Μετανάστευσης Δημήτρης Αβραμόπουλος τόνισε την ανάγκη να αποφευχθούν οι αποσπασματικές λύσεις. «Δεν μπορούμε να αντιμετωπίζουμε το ζήτημα κατά περίπτωση. Χρειαζόμαστε λύσεις με διάρκεια», ανέφερε η ανακοίνωση του επιτρόπου, υπενθυμίζοντας «την ευθύνη της Ε.Ε. στο σύνολό της».
Οι πρόσφυγες που κατανεμήθηκαν στις πέντε χώρες με βάση τη συμφωνία που έγινε για το «Aquarius» δεν θα γίνουν αυτομάτως αποδεκτοί από τις χώρες αυτές – απλώς θα καταθέσουν αιτήσεις ασύλου και αν αυτές απορριφθούν θα επιστραφούν στις χώρες καταγωγής τους, οι οποίες για τους περισσότερους είναι η Σομαλία και η Ερυθραία.
Νομοσχέδιο
Πώς θα μπορούσαν όμως, άνθρωποι που γνησίως χρειάζονται άσυλο να αποφύγουν την εκμετάλλευση από τους διακινητές και τα πρόσθετα ψυχικά και σωματικά τραύματα που συνεπάγεται η κράτησή τους από τους διακινητές στη Λιβύη; Μέχρι στιγμής η Ευρώπη δεν έχει απάντηση για αυτό, αν και η Γερμανία σημειώνει προόδους σε μία άλλη πτυχή του ζητήματος της νόμιμης μετανάστευσης. Νομοσχέδιο που βρίσκεται στα τελευταία στάδια επεξεργασίας προβλέπει τη θεσμοθέτηση νομίμων οδών μετανάστευσης στη γερμανική αγορά εργασίας για υπηκόους χωρών εκτός Ε.Ε. Σύμφωνα με τον νόμο, θα πρέπει να δίδεται η ευελιξία σε όσους έχουν περιζήτητα προσόντα να εισέρχονται στη Γερμανία για ορισμένο χρονικό διάστημα σε αναζήτηση θέσης εργασίας, να μην τίθεται, δηλαδή, ως προϋπόθεση μετανάστευσης η πρόσληψη από κάποιον εργοδότη. Δεύτερον, οι εργοδότες που τους προσλαμβάνουν οφείλουν να αποδεικνύουν ότι δεν βρήκαν εγχώριο εργατικό δυναμικό για την ίδια θέση εργασίας. Οι εργοδοτικές οργανώσεις πιέζουν για την υιοθέτηση του νόμου αυτού – όμως ο γερμανικός Τύπος διερωτάται αν η κυβέρνηση έχει τη δύναμη να τον επιβάλει.