Μπορεί η Τουρκία να αποφύγει το ΔΝΤ;

Μπορεί η Τουρκία να αποφύγει το ΔΝΤ;

3' 38" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Ντέσμοντ Λάκμαν*: Δεν υπάρχει εναλλακτική

Λ​​έγεται ότι η προσφυγή μιας χώρας στο ΔΝΤ γίνεται με τον ίδιο ενθουσιασμό με τον οποίο ένας ασθενής επισκέπτεται τον ογκολόγο του. Υπάρχουν ωστόσο καταστάσεις, όπως η τρέχουσα στην Τουρκία, όπου δεν υπάρχει άλλη εναλλακτική.
 
Δυστυχώς ο κ. Ερντογάν δυσκολεύεται να αναγνωρίσει αυτή τη θεμελιώδη αλήθεια. Ετσι καθιστά πραγματική την προοπτική η Τουρκία να αναγκαστεί να υιοθετήσει συναλλαγματικούς ελέγχους και να κηρύξει στάση πληρωμών στο χρέος της.
 
Από τους κυριότερους λόγους που η Τουρκία χρειάζεται ένα πρόγραμμα προσαρμογής του ΔΝΤ είναι ότι έχει μείζον πρόβλημα στο ισοζύγιο πληρωμών. Δεν είναι απλώς το γεγονός ότι το εξωτερικό έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών της χώρας έχει διευρυνθεί στο 5% του ΑΕΠ εξαιτίας της υπερθέρμανσης της οικονομίας. Η Τουρκία έχει επίσης ένα βουνό βραχυπρόθεσμου εξωτερικού χρέους που πρέπει να αναχρηματοδοτήσει. Υπολογίζεται ότι οι εξωτερικές χρηματοδοτικές ανάγκες της Τουρκίας για τους επόμενους 12 μήνες ξεπερνούν κατά πολύ τα 200 δισ. δολάρια ΗΠΑ (περίπου 25% του ΑΕΠ).
 
Πέρα από το γεγονός ότι η Τουρκία χρειάζεται δανεικά από το ΔΝΤ, χρειάζεται επίσης τη σφραγίδα έγκρισής του για το πρόγραμμα σταθεροποίησης που θα υιοθετήσει. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, γιατί ο κ. Ερντογάν έχει χάσει πάσα αξιοπιστία στα μάτια των αγορών. Το έχει κάνει αυτό με την επιμονή του να δηλώνει ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό, με τη συνεχή υπονόμευση της ανεξαρτησίας της τουρκικής κεντρικής τράπεζας και με τον διορισμό τού εξόχως ανεπαρκούς για τη συγκεκριμένη θέση γαμπρού του ως υπουργού Οικονομικών.

 
Υπάρχουν δύο βασικά εμπόδια που στέκονται στον δρόμο της προσφυγής της Τουρκίας στο Ταμείο. Το πρώτο είναι ότι ο κ. Ερντογάν θα πρέπει να αποδεχθεί την αλλοπρόσαλλη φύση της πρότερης οικονομικής του πολιτικής. Το δεύτερο είναι ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα πρέπει να αποκαταστήσει τις σχέσεις του με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τον μεγαλύτερο μέτοχο του ΔΝΤ, οι οποίες θα πρέπει να προσυπογράψουν την όποια συμφωνία του Ταμείου με την Αγκυρα.

 
Για τους λόγους αυτούς, δεν περιμένω ο κ. Ερντογάν να προσφύγει στο ΔΝΤ στο άμεσο μέλλον. Με αποτέλεσμα η τουρκική κρίση να συνεχίσει να επιδεινώνεται.
 
* Ο κ. Ντέσμοντ Λάκμαν είναι Resident Fellow στο American Enterprise Institute και πρώην υψηλόβαθμο στέλεχος του ΔΝΤ και της Salomon Smith Barney.
 
Νίκος Χριστοδουλάκης*: Εσωτερική υπέρβαση
 

​​Η οικονομική κρίση στην Τουρκία σοβεί τα τελευταία δύο χρόνια, τώρα όμως πήρε τη στροφή του ιλίγγου, από την οποία η χώρα θα εξέλθει είτε υποταγμένη σε μια πολυετή επέμβαση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου είτε μεταλλαγμένη σε ένα νέο μοντέλο διακυβέρνησης. Εάν προσφύγει στο ΔΝΤ τώρα που η κατάρρευση της οικονομίας συμπίπτει με τη διάρρηξη των σχέσεων της Τουρκίας με το δυτικό σύστημα, ο Ερντογάν θα τους χαρίσει μια προσπέλαση, μέσω της οποίας η εξέλιξη των γεωπολιτικών ζητημάτων συστηματικά θα εκτρέπεται προς την πλευρά των δανειστών. Να σημειώσουμε ότι, και για την Ελλάδα, η επιλογή ΔΝΤ θα είχε επίσης αρνητικές συνέπειες, καθώς η λίρα θα υποτιμηθεί σε τέτοια έκταση που θα εξανεμίσει την ελκυστικότητα του ελληνικού τουρισμού και όχι μόνο. Επιπλέον, σε αυτή την περίπτωση η Τουρκία, για να αντισταθμίσει την ταπείνωση της υποταγής στο ΔΝΤ, θα αναζητήσει άλλους τρόπους επίδειξης ισχύος στην περιοχή.

Στις σημερινές συνθήκες, το πιθανότερο σενάριο είναι ο Ταγίπ Ερντογάν να αποφύγει το ΔΝΤ και να επιχειρήσει μια εσωτερική υπέρβαση της κρίσης. Αυτό απαιτεί άμεση ανατροπή των τριών παραγόντων που έφεραν την κατάρρευση της λίρας: της υπονόμευσης της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας που γεννά πληθωρισμό, του υπερβολικού δανεισμού των τραπεζών από το εξωτερικό για να χρηματοδοτούν το εξωτερικό έλλειμμα και του φεουδαρχικού μοντέλου εξουσίας, με συγγενείς του σε θέσεις-κλειδιά.

Για το πρώτο χρειάζεται άνοδος των επιτοκίων, που θα σκάσει τη «φούσκα» της ανάπτυξης και θα έχει τίμημα υψηλή ανεργία και αποξένωση από τις λαϊκές μάζες που του έδωσαν τη νίκη. Το δεύτερο χρειάζεται ανακεφαλαιοποίηση τραπεζών με χρήματα προερχόμενα είτε από Ρωσία και Κίνα είτε από Τούρκους της Διασποράς που συνήθως δεν διάκεινται ευμενώς στο καθεστώς. Και στις δύο περιπτώσεις, η Τουρκία θα κάνει γεωπολιτικές και πολιτικές παραχωρήσεις, που θα μειώσουν τον σημερινό οίστρο της. Για την τρίτη προϋπόθεση, πρέπει να διώξει τον γαμπρό του και το υπόλοιπο σόι του από τη διοίκηση της χώρας, πράγμα φαινομενικά εύκολο, όμως θα τον αφήσει εκτεθειμένο στις υποψίες σκανδάλων, για τη συγκάλυψη των οποίων άλλωστε τους διόρισε. Ετσι η εσωτερική υπέρβαση είναι μεν εφικτή, αλλά απαιτεί μεγάλη πολιτική τόλμη και γι’ αυτό η έκβασή της θα παραμείνει αβέβαιη επί μακρόν.

* Ο κ. Νίκος Χριστοδουλάκης είναι πρώην υπουργός Οικονομίας και Οικονομικών.

 

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή