«Χαθήκαμε», λέει η Τρούους Οομς, 81 ετών, στη φιλενάδα της Ανι Αρέντσεν, 83 ετών, καθώς επέβαιναν μαζί σε ένα αστικό λεωφορείο. «Ως οδηγός θα πρέπει να γνωρίζεις πού βρισκόμαστε», λέει η Αρέντσεν στον Ρούντι τεν Μπρινκ, 63 ετών, που κρατούσε στα χέρια του το τιμόνι. Αλλά βέβαια αστειευόταν. Οι τρεις τους είναι ασθενείς με άνοια σε κέντρο περίθαλψης στην ανατολική Ολλανδία. Η βόλτα τους με το λεωφορείο είναι μια προσομοίωση που διαδραματίζεται πολλές φορές κάθε ημέρα σε τρεις τηλεοπτικές οθόνες.
Ολα αυτά αποτελούν μέρος μιας ανορθόδοξης προσέγγισης για τη θεραπεία της άνοιας που οι γιατροί και οι θεραπευτές σε ολόκληρη την Ολλανδία εφαρμόζουν. Aξιοποιούν τη δύναμη της χαλάρωσης, τις παιδικές μνήμες, τα βοηθήματα των αισθήσεων, την απαλή μουσική, τη δομή της οικογένειας και άλλα εργαλεία, προκειμένου να θεραπεύσουν, να χαλαρώσουν και να φροντίσουν τους τροφίμους της δομής, αντί να βασίζονται στην παλιά συνταγή της παραμονής στο κρεβάτι, των φαρμάκων και, σε μερικές περιπτώσεις, των δεσμών.
«Οσο περισσότερο μειώνεται το στρες, τόσο το καλύτερο», δήλωσε ο δρ Ερικ Σέρντερ, νευροψυχολόγος στο Vrije Universiteit του Αμστερνταμ και ένας από τους πιο γνωστούς ειδικούς στην άνοια. «Αν μπορέσεις να μειώσεις το στρες και τη δυσφορία, έχεις άμεση συνέπεια στη φυσιολογία».
Προσομοιώσεις ταξιδιών με λεωφορεία ή περιπάτων σε παραλίες δημιουργούν σημεία συγκέντρωσης για τους ασθενείς. Η κοινή εμπειρία τούς επιτρέπει να μιλήσουν για παλιά ταξίδια τους και στην πραγματικότητα να κάνουν μίνι διακοπή από την καθημερινότητά τους.
Ενας ασθενής απολαμβάνει τους ήχους του ωκεανού μέσα από κοχύλι, σε ένα «δωμάτιο παραλίας» σε δομή στο Χάαρλεμ της Ολλανδίας.
Η άνοια εκφράζεται ως μεγάλη έκπτωση στις λειτουργίες του εγκεφάλου. Το νόσημα «κλέβει» αναμνήσεις και προσωπικότητες. Στερεί από τις οικογένειες τους αγαπημένους τους και απορροφά πόρους, υπομονή και χρήματα.
Σχεδόν 270.000 Ολλανδοί, περίπου το 8,4% των 3,2 εκατομμυρίων κατοίκων της Ολλανδίας που είναι άνω των 64 ετών, πάσχουν από άνοια. Κυβερνητικές πηγές περιμένουν ότι ο αριθμός θα διπλασιαστεί τα επόμενα 25 χρόνια.
Το 1990, οι Ολλανδοί άρχισαν να σκέπτονται διαφορετικά για το πώς θα μπορούσαν να θεραπεύσουν το νόσημα και να απομακρύνονται από την ιατρική προσέγγιση.
Στη δομή Amsterlring Leo Polak, στο Αμστερνταμ, υπάρχει ένα αντίγραφο στάσης λεωφορείου όπου ο Τζαν Ποστ, 98 ετών, κάθεται και φιλάει τη σύζυγό του Καταρίνα Ποστ όποτε τον επισκέπτεται. Οι Ποστ πρόσφατα έπιναν και διασκέδαζαν στο Μπολ Τζαν, ένα αντίγραφο καφέ του Αμστερνταμ, σε έναν από τους κοινούς χώρους της δομής. Μπορεί ο περιβάλλων χώρος να ήταν ψεύτικος, αλλά το αλκοόλ ήταν αληθινό και τα τραγούδια που ακούγονταν ενθουσιώδη. Αν και οι φροντιστές και οι ακαδημαϊκοί πιστεύουν ότι τέτοια περιβάλλοντα βοηθούν τους πάσχοντες να τα καταφέρνουν καλύτερα, δεν υπάρχουν απτές αποδείξεις για την αποτελεσματικότητά τους, κυρίως επειδή η νόσος είναι ανίατη.
Ωστόσο, η Κάτια Εμπεν, επικεφαλής της ΜΕΘ στο Vitalis Pepelrode, που είναι δομή στο Αϊντχόβεν, λέει ότι παρατήρησε ότι με τις νέες τεχνικές οι ασθενείς χρειάζονται λιγότερα φάρμακα και φυσικά δεσμά.