Η πλατεία Ομονοίας κατασκευάστηκε επί βαυαροκρατίας, ωστόσο έλαβε τη σημερινή της ονομασία το 1862, όταν οι αρχηγοί των τότε πολιτικών παρατάξεων συγκεντρώθηκαν εκεί αμέσως μετά τη φυγή του Οθωνα, ώστε να δώσουν όρκο συμφιλίωσης. Η όλη ιδέα βέβαια αποτελούσε απλώς τη μετάφραση του Place de la Concorde, επίσης συμβόλου τερματισμού του Μεγάλου Τρόμου. Εκεί όπου κάποτε συνέρρεαν αφιονισμένοι οι ξεβράκωτοι για να απολαύσουν τις γκιλοτίνες επί το έργον. Σε αντίθεση με τη Γαλλίδα συνονόματή της, η δική μας πλατεία δεν προκαλεί δέος.
Είναι σχετικά μικρή, τα νεότερα κτίρια που την οριοθετούν μάλλον την πνίγουν, στο κέντρο της δεν επιζεί κάποιο εντυπωσιακό ορόσημο. Εκτός του –ξεχασμένου– νοήματος της ονομασίας της, δεν διατηρεί αξιόλογη πολιτική βαρύτητα, αντίθετα αποτελεί περιοχή εμπορίου, με δεκάδες μικρά και μεγάλα μαγαζιά να λειτουργούν εκεί, απευθυνόμενα κυρίως σε κόσμο με χαμηλά βαλάντια. Είναι όμως γνωστή κι από τα χρόνια που στα γύρω στενά της αφθονούσαν μπαρμπουτιέρες, καμπαρέ και τεκέδες. Η Ομόνοια ήταν –και παραμένει– μια ζόρικη γειτονιά, κι όποιοι δραστηριοποιούνται εκεί υπό το φως της ημέρας δεν βγάζουν εύκολα το μεροκάματο. Εναν τέτοιο επαγγελματία, έναν μικρό κοσμηματοπώλη, πήγε να κλέψει (ή να ληστέψει) ο Ζ.Κ., πιάστηκε, και μέσα στη φασαρία που ακολούθησε ο νεαρός άντρας έχασε τη ζωή του, υπό άσχημες συνθήκες.
Γύρω από το περιστατικό ξέσπασε άξαφνα μία νέα εμφύλια διαμάχη. Ο νεκρός δεν ήταν ο συνηθισμένος άσημος τοξικομανής – ήταν οροθετικός και δραστήριο μέλος της αθηναϊκής ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας, με διάφορους φίλους του αμέσως μετά στα κοινωνικά δίκτυα να καταφέρονται κατά των «νοικοκυραίων». Απέναντί τους συγκροτήθηκε γοργά μια αντίπαλη παράταξη, έξαλλοι κι αυτοί με τα «πρεζόνια» και γενικά με όσους θεωρούν απειλή. Μαζική παράνοια στην πλατεία Διχονοίας. Τι το τόσο βδελυρό έχουν πάνω τους τέλος πάντων ετούτοι οι νοικοκυραίοι, τι είναι αυτό που τους κάνει τόσο απεχθείς σε πρόσωπα που δηλώνουν ανοιχτόμυαλοι και κοσμοπολίτες; Συντηρητικοί μεροκαματιάρηδες δεν ήταν δα οι γονείς και παππούδες των περισσότερων από μας;
Και οι άλλοι; Δεν είχαν άραγε κι εκείνοι έναν φίλο, συμμαθητή, ξάδερφο, γείτονα, κάποιον που να έμπλεξε και να εξαχρειώθηκε λόγω της εξάρτησης ή της μιζέριας του; Δεν γνωρίζουν ότι δεν πρόκειται να νιώσουν ασφαλείς, δυνατοί ή δίκαιοι ποδοπατώντας έναν ζωντανό νεκρό; Ψιλά γράμματα στην Ελλάδα του 2018, όπου αναζητούνται αφορμές για φαγωμάρα.
Πάει τουλάχιστον μία δεκαετία που συλλογικά έχουμε απαξιώσει τα πάντα – τον Θεό, τη λογική, την πατρίδα, τον καπιταλισμό, τον κομμουνισμό, την εργασία, τους ανθρώπους. Η γεμάτη ένταση επικαιρότητα μας ανεβάζει αυτόματα στα κάγκελα· θέλουμε να μπούμε στο μάτι του διπλανού μας, θέλουμε να τον πονέσουμε, να τον τρομάξουμε, να τον κάνουμε να νιώσει όσο απαίσια νιώθουμε εμείς. Τυφλωμένοι, δεν συνειδητοποιούμε ότι όλοι βρισκόμαστε παγιδευμένοι στην ίδια λούπα, θύματα της νέας φτώχειας και μιας κρατικής μηχανής η οποία, εξαιτίας της στρεβλής καθιερωμένης αντίληψης για το νόημα του δημοκρατικού πολιτεύματος, έχει απαρνηθεί το θεμελιώδες καθήκον της: την προστασία της κοινωνικής ειρήνης μέσω του μονοπωλίου της βίας. Η αυτοδικία μάς ήταν ήδη οικεία. Αυτοδικία είναι άλλωστε και τα μπλόκα, και οι καταλήψεις, και οι σηκωμένες μπάρες στα διόδια, και οι επιθέσεις σε γραφεία εφημερίδων, και τα θεατρινίστικα «αντιιμπεριαλιστικά» λαϊκά δικαστήρια. Το μόνο που άλλαξε τα δεδομένα είναι ότι πλέον μπαίνουν στον χορό και νέοι θύτες, οι πολυπληθείς ταλαίπωροι νοικοκυραίοι, πεπεισμένοι ότι μόνοι καλούνται να υπερασπιστούν όσα θεωρούν πολύτιμα. Η συμπόνια και το κοινό μέλλον λίγο τους απασχολούν, επειδή το παρόν τους συνθλίβει.
* Ο κ. Φάνης Ουγγρίνης είναι επιχειρηματίας.