Συνέβη την περασμένη εβδομάδα σε δείπνο όπου άπαντες οι συνδαιτυμόνες ήσαν θετικοί απέναντι στη συμφωνία των Πρεσπών. Ευρωπαϊστές όλοι, νηφάλιοι και ψύχραιμοι άνθρωποι, συζητώντας για το συλλαλητήριο ούτε ένας δεν μίλησε για «Μακεδονία» και «Μακεδόνες». Μόνο για «Σκόπια» και «Σκοπιανούς».
Δεν υπάρχει ειρωνεία στο σχόλιο, απλώς μια διαπίστωση. Αλίμονο, ο γράφων, ο οποίος θεωρεί κατ’ αρχήν θετική εξέλιξη τη συμφωνία των Πρεσπών, πιάνει συνέχεια τον εαυτό του για Σκοπιανούς να μιλάει, όχι για Μακεδόνες. Αυτή είναι η δυσάρεστη αλλά αυτονόητη αλήθεια: δεν σου πάει η γλώσσα να μιλήσεις για Μακεδόνες. Οταν μιλάω για Μακεδονία εννοώ τη Φλώρινα, την Καστοριά κ.λπ. Ας το παραδεχθούμε: σχεδόν κανένας, ακόμα και οι πιο ένθερμοι υποστηρικτές της συμφωνίας, σε απλές κατ’ ιδίαν συζητήσεις, μεταξύ τυρού και αχλαδίου, δεν τους αποκαλεί Μακεδόνες αλλά Σκοπιανούς. Και όχι από άποψη αλλά επειδή αυτή είναι μια συλλογική ψυχική εγγραφή.
Μας διαφεύγει ότι τα θέματα αυτά δεν είναι μόνον γεωπολιτική. Είναι και ανθρωπολογία, έχουν πολιτισμικές προεκτάσεις. Ακόμα και ψυχαναλυτικές. Φανταστείτε για λίγο κάποιον γνωστό σας, τον γείτονά σας, να αρνείται να σας φωνάζει με το όνομά σας. Να μην αποδέχεται, να απορρίπτει το όνομά σας, το επίθετό σας. Να σας αποκαλεί με κάποιο άλλο όνομα, όχι με αυτό που εσείς γνωρίζετε τον εαυτό σας – καλώς ή κακώς.
Οι κάτοικοι αυτού του μικρού κρατιδίου στα βόρεια των συνόρων μας (βλέπετε τι ντρίμπλες σκαρφίζομαι για να μην πατήσω την μπανανόφλουδα) ξέρουν ότι «Μακεδονία» τούς φωνάζει όλη η υφήλιος – όλη όμως! Επίσημα και ανεπίσημα. Κι όμως δεν τους αρκεί. Και, επαναλαμβάνω, δεν είναι μόνον ζήτημα γεωπολιτικής, συμφερόντων, οικονομίας και πολιτικών συμμαχιών. Δεν πολυνοιάζει έναν έμπορο στα Σκόπια (την πρωτεύουσα, να εξηγούμεθα) αν θα βρεθεί υπό τη σκέπη του ΝΑΤΟ ή της Μόσχας. Κι όμως, θέλει, η γειτονική του χώρα, η Ελλάδα που έχει όνομα βαρύ σαν Ιστορία, η χώρα στην οποία προσβλέπει σε μπίζνες (με Βορειοελλαδίτες επιχειρηματίες), σε ψώνια (στη Θεσσαλονίκη) και διακοπές (στη Χαλκιδική) να τον αναγνωρίσει, να τον πει με το όνομά του. Δεν του αρκεί ο υπόλοιπος κόσμος. Είμαστε το «άλλο του εγώ», πώς το λένε. Και βλέπει πως αυτό δεν πρόκειται να συμβεί σε αυτή τη γενιά, κι ας σκίζει τα διπλώματά του ο κ. Κοτζιάς.
Και τι ειρωνεία: το ζήτημα αυτό κοντεύει να διαλύσει κάθε ελληνικό κόμμα. Με τους ΑΝΕΛ τα είδαμε: βγήκαν εκτός κυβέρνησης, έκαναν και τις διαγραφές τους. Το ΚΙΝΑΛ έκανε και αυτό τη διαγραφή του, το Ποτάμι δεν είναι πια Κοινοβουλευτική Ομάδα, η Νέα Δημοκρατία μοιάζει να τελεί σε ομηρία των θερμοκέφαλων εθνοπατριωτών, η δε κυβέρνηση, η πλέον τραγελαφική ελληνική κυβέρνηση των τελευταίων ετών, στη μία σώφρονα πολιτική κίνηση που έκανε, βλέπει τη δημοτικότητά της να πέφτει όσο δεν έπεσε όταν επιδόθηκε στις πλέον ντροπιαστικές κυβιστήσεις.
Ετσι γίνεται όμως με αυτές τις συμφωνίες. Ισχύουν (αν ισχύσουν εντέλει) σε πολιτικό, οικονομικό επίπεδο, σε πολιτισμικό όμως, πρέπει ο χρόνος να κυλήσει.
