Κονγκό. Μπιάφρα. Βόρεια Ιρλανδία. Καμπότζη. Ανατολικό Βερολίνο. Κύπρος. Μπανγκλαντές. Βηρυτός. Ιράκ. Εδώ και ακριβώς έξι δεκαετίες, ο Don McCullin έχει αποτυπώσει με τον φακό του τις πιο σκοτεινές σελίδες της σύγχρονης παγκόσμιας ιστορίας, όμως ο ίδιος απεχθάνεται τον τίτλο «πολεμικός φωτορεπόρτερ». Ανάμεσα στις αποστολές του αναζητούσε πάντοτε καταφύγιο στα τοπία της αγγλικής εξοχής, όπου μπορούσε να ξεχάσει «τους πολέμους και τις επαναστάσεις και τα παιδιά που πεθαίνουν».
Η μεγάλη αναδρομική έκθεσή του, που «άνοιξε» την περασμένη εβδομάδα στην Tate Britain, εστιάζει εξίσου στις εμβληματικές φωτογραφίες του από το Βιετνάμ και, πιο πρόσφατα, τη Συρία, όσο και σε λιγότερο προβεβλημένες πτυχές της δουλειάς του, από τις περιπλανήσεις του στις φτωχογειτονιές του Λονδίνου και στις βιομηχανικές περιοχές της Βόρειας Αγγλίας, αλλά και τις εξορμήσεις του στο καταπράσινο Somerset, όπου απολαμβάνει τη γαλήνη σήμερα, έχοντας πλέον «καταδικάσει τον εαυτό του στην ειρήνη». Κάθε μία από τις 250 ασπρόμαυρες φωτογραφίες έχει τυπωθεί από τον ΜcCullin στον δικό του σκοτεινό θάλαμο, όπου δουλεύει απέναντι από έναν καθρέφτη για να μην αισθάνεται μοναξιά.
Βόρεια Ιρλανδία, 1971.
Γεννημένος το 1935 στο βόρειο Λονδίνο είδε για πρώτη φορά το όνομά του τυπωμένο σε ηλικία 24 ετών όταν, με αφορμή τη δολοφονία ενός αστυνομικού στη γειτονιά του φωτογράφου, η εφημερίδα Observer επέλεξε μια φωτογραφία του που απεικόνιζε μέλη της τοπικής συμμορίας. Μέχρι τότε, η ζωή του έμοιαζε να ακολουθεί εντελώς διαφορετική πορεία, αφού είχε αναγκαστεί να εγκαταλείψει το σχολείο σε ηλικία 15 ετών για να στηρίξει την οικογένεια του μετά τον θάνατο του πατέρα του. Ωστόσο, το ταλέντο του δεν άργησε να αναγνωριστεί, και από το 1966 έως το 1984 εργάστηκε ως ανταποκριτής των Sunday Times, καλύπτοντας θέματα όπως ο πόλεμος στο Βιετνάμ, οι βίαιες συγκρούσεις στην Κύπρο, οι ταραχές στη Βόρεια Ιρλανδία και η επιδημία του έιτζ στην Αφρική. Ενδιαμέσως, φωτογράφισε τους Beatles ενώ βρίσκονταν στο απόγειο της καριέρας τους, στη διάρκεια της ηχογράφησης του White Album. Τα χρόνια που ακολούθησαν, συνέχισε να καλύπτει συρράξεις, πραξικοπήματα και λοιμούς, κερδίζοντας τον τίτλο του κορυφαίου φωτορεπόρτερ αλλά πληρώνοντας το τίμημα σε σοβαρούς τραυματισμούς, εξαιρετικά επώδυνες αναμνήσεις και ένα μόνιμο αίσθημα ενοχής. «Εχω κουραστεί να λέω στον εαυτό μου: Δεν σκότωσα εγώ αυτόν τον άνδρα στη φωτογραφία, δεν ευθύνομαι εγώ επειδή αυτό το παιδί πέθανε από ασιτία», παραδέχθηκε σε πρόσφατη συνέντευξή του.
Eastbourne, Νότια Αγγλία, δεκαετία του ’70.
Aν και πλέον αποφεύγει τις εμπόλεμες ζώνες, η ανάγκη του να καταγράψει τις συνέπειες των πιο βίαιων τάσεων της ανθρώπινης φύσης συνεχίζει να τον οδηγεί σε αφιλόξενα τοπία: Το 2017 ταξίδεψε στη Συρία για να φωτογραφίσει τις κατεδαφίσεις μνημείων από το Ισλαμικό Κράτος. Το αφιέρωμα της Tate ολοκληρώνεται με επιλεγμένα έργα από τη συγκεκριμένη ενότητα, μεταξύ των οποίων μια φωτογραφία του θεάτρου της Παλμύρας.
Η έκθεση συνεχίζεται έως τις 6 Μαΐου.