Ο Ρίτσος και τα τανκς

2' 6" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η κυρία Ερη Ρίτσου με μέμφεται επειδή την περασμένη Κυριακή στο σημείωμά μου με τον τίτλο «Αριστερή διανόηση και πολιτική ορθότης» αναφέρω λανθασμένα ότι ο πατέρας της ποιητής Γιάννης Ρίτσος έγραψε ποίημα για τα τανκς που χορεύουν στους δρόμους της Πράγας. Εχει δίκιο. Ο ποιητής μπορεί να έχει γράψει για «τα παιδιά της ΚΝΕ που λένε στη ζωή το μέγα ναι», όμως δεν έγραψε ποτέ για τα τανκς στην Πράγα. Οπως γράφει η ίδια στο σημείωμά της στην εφημερίδα «Το Ποντίκι», η μόνη φορά που ο πατέρας της αναφέρθηκε σε τανκς που χορεύουν είναι σε «προσωπική συζήτηση παρόντος του δημοσιογράφου κ. Γιώργου Λιάνη». Μόνον που η συζήτηση δεν ήταν ακριβώς προσωπική. Ηταν μια συνέντευξη που έδωσε ο ποιητής στον Γιώργο Λιάνη και δημοσιεύθηκε σε δύο συνέχειες στην εφημερίδα «Τα Νέα» (6 και 7 Δεκεμβρίου 1977). Ο Ρίτσος μόλις έχει επιστρέψει από τη Μόσχα, όπου παρέλαβε το βραβείο Λένιν. Επιστρέφει με τις καλύτερες εντυπώσεις. Οπως λέει, δεν διέκρινε ούτε υπαινιγμό διαφωνίας για το καθεστώς, όσο για τον διωκόμενο τότε Ζαχάρωφ αφήνει να εννοηθεί ότι ενδεχομένως ήταν και πράκτορας που δεν είχε αποβάλει την «αστική» του συνείδηση. Καλεσμένος στην παρέλαση επί τη επετείω της Οκτωβριανής Επανάστασης δηλώνει τον ενθουσιασμό του με μια λυρική αποστροφή: «Τα τανκς πέρασαν κι αυτά μ’ έναν ρυθμό χορευτικό». Κακός λυρισμός; Μπορεί. Μερικές ημέρες μετά, τρεις διανοούμενοι της τότε ανανεωτικής Αριστεράς, ο Πουλαντζάς, ο Τσουκαλάς και ο Βεργόπουλος, δημοσιεύουν μια απάντηση στα «Νέα» όπου, μεταξύ άλλων, αναρωτιούνται αν «η εισβολή στην Πράγα το 1968 έγινε με τον ίδιο αξιαγάπητο ρυθμό».

Στο ερώτημα των τριών στηρίχθηκε η παρανόηση που αναπαρήχθη έως τις μέρες μας. Θύματα της παρανόησης υπήρξαν άξιοι συνάδελφοι συγγραφείς και αρθρογράφοι, όπως ο Γιώργος Σκαμπαρδώνης και ο Δημοσθένης Κούρτοβικ. Πολυγραφότατος, πληθωρικός, ο Ρίτσος έχει γράψει εξαιρετική ποίηση, όμως έχει γράψει και πολύ κακή ποίηση. Κι αν η κυρία Ρίτσου υποστηρίζει ότι δεν έγραψε ποτέ κάτι τόσο αντιαισθητικό ως ποιητής, έχει δίκιο. Το θέμα όμως είναι ότι ο Ρίτσος επισκέπτεται τη Μόσχα το 1977, επί αειμνήστου Μπρέζνιεφ, και τα βρίσκει όλα μια χαρά. Θα μου πείτε, ευγενής όπως ήταν, αισθάνθηκε την ανάγκη να ανταποδώσει με μια φιλοφρόνηση την τιμή του βραβείου. Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο. Ομως τι γίνεται με το ζήτημα της πνευματικής ευθύνης απέναντι στην αλήθεια; Κι αυτό το ζήτημα προσπάθησα να αναδείξω στο σημείωμα της περασμένης Κυριακής επισημαίνοντας την υποταγή του αριστερού διανοουμένου στην κομματική νομιμοφροσύνη.

Και μιας που το ’φερε η κουβέντα. Συνιστώ την ανάγνωση του μυθιστορήματος «Πλατεία Λένιν, πρώην Συντάγματος» του φίλου Δημήτρη Φύσσα (εκδόσεις Βιβλιοπωλείου της Εστίας). Εκεί εμφανίζονται και ο Ρίτσος και το καθεστώς που υμνεί.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή