Η συνεχής διάθεση νέων συνθετικών ψυχοδραστικών ουσιών που παράγονται με σκοπό να μιμηθούν τη δράση ναρκωτικών, η αύξηση του αριθμού των διαδικτυακών τόπων που πωλούν αυτές τις ουσίες και η παραγωγή «υβριδικής» κάνναβης με ισχυρότερη δράση, διαμορφώνουν το νέο ευρωπαϊκό τοπίο σε ό,τι αφορά το πρόβλημα των ναρκωτικών. Συνολικά στις χώρες της Ευρώπης, η χρήση της ηρωίνης εμφανίζει πτωτική τάση, αυξάνονται όμως οι διεγερτικές ουσίες – πλην της κοκαΐνης, τα συνθετικά οπιοειδή και η κάνναβη που παραμένει η πιο «δημοφιλής» ουσία.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία που αναφέρει η «ευρωπαϊκή έκθεση για τα ναρκωτικά 2014: τάσεις και εξελίξεις», που δημοσίευσε χθες ο Οργανισμός της Ε.Ε. για τα ναρκωτικά (EMCDDA), το 2013 κοινοποιήθηκαν μέσω του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης 81 νέες ψυχοδραστικές ουσίες, έναντι 73 το 2012 και μόλις 24 το 2010, ενώ από τις αρχές του έτους έως και σήμερα ήδη οι αρχές έχουν «χτυπήσει καμπανάκι» για 35 νέες ουσίες (επιπλέον 10 είναι υπό εξέταση), γεγονός που καταδεικνύει ότι το φαινόμενο δεν υποχωρεί. Συνολικά αυτή τη στιγμή οι παρακολουθούμενες νέες ουσίες είναι περισσότερες από 350, εκ των οποίων οι 250 κοινοποιήθηκαν την τελευταία τετραετία. Τα νέα ναρκωτικά πωλούνται συχνά στην αγορά ως «νόμιμα διεγερτικά» και διακινούνται και από ιστοσελίδες. Μάλιστα το 2013 το EMCDDA εντόπισε περίπου 650 ιστοσελίδες που πωλούσαν αυτές τις ουσίες σε Ευρωπαίους. Μία εξέλιξη των τελευταίων δύο ετών είναι η αύξηση της δραστικότητας τόσο της φυτικής κάνναβης όσο και της ρητίνης κάνναβης που κυκλοφορεί στην ευρωπαϊκή αγορά. Μάλιστα σε κάποιες χώρες όπως π.χ. στο Μαρόκο χρησιμοποιούνται για τον λόγο αυτό υβρίδια κάνναβης.
Ο συντονιστής των Εθνικών Κέντρων του EMCDDA κ. Alexis Goosdeel, που παρουσίασε χθες τα βασικά στοιχεία της έκθεσης σε εκδήλωση, παρουσία του υπουργού Υγείας Αδώνιδος Γεωργιάδη, της υφυπουργού Ζέττας Μακρή, της Εθνικής Συντονίστριας για την αντιμετώπιση των Ναρκωτικών Τέτας Παπουτσοπούλου-Διαμαντοπούλου και της υπεύθυνης του ΕΚΤΕΠΝ Μανίνας Τερζίδου, επέστησε την προσοχή για την πολυπλοκότητα της «αγοράς» των ναρκωτικών ουσιών στην Ευρώπη η οποία, όπως είπε, αυξάνεται. Αναφερόμενος στις συνέπειες της κρίσης στο πρόβλημα των ναρκωτικών της Ευρώπης, σημείωσε ότι η κυριότερη επίπτωση είναι οι περικοπές στους προϋπολογισμούς των υπουργείων Υγείας ανά την Ευρώπη και συνεπώς και των προγραμμάτων θεραπείας της ουσιοεξάρτησης, τονίζοντας ωστόσο ότι η κρίση αποτελεί ευκαιρία για να υπάρξει αξιολόγηση και να εισαχθούν κριτήρια ποιότητας στις θεραπευτικές μονάδες, ώστε να διασφαλιστεί ότι τα χρήματα που δαπανώνται αποδίδουν. Επιπλέον, ο κ. Goosdeel έδωσε τα εύσημα στην ελληνική πολιτεία, χαρακτηρίζοντας «μοναδικό» αυτό που έγινε στην Ελλάδα εν μέσω κρίσης: υπερδιπλασιασμός των μονάδων θεραπείας του ΟΚΑΝΑ για χρήστες, και αύξηση του αριθμού των συρίγγων/βελονών σε χρήστες. Είναι ενδεικτικό ότι μόνο το 2012 μοιράστηκαν από τον ΟΚΑΝΑ και συνεργαζόμενες ΜΚΟ 406.000 σύριγγες.
Η χρήση στην Ελλάδα
Για την Ελλάδα -σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του 2011- αυξητική τάση καταγράφεται στους νέους στη χρήση κάνναβης (13,4% έναντι 9,5% το 2007) και τη μη ιατρική χρήση ηρεμιστικών ή υπνωτικών χαπιών (9,3% έναντι 5% το 2007), ο αριθμός των προβληματικών χρηστών παραμένει σταθερός και ο αριθμός των θανάτων από χρήση ναρκωτικών μειώνεται (77 αναφερθέντες θάνατοι το 2012, έναντι 121 το 2011). Αντίθετα, το προφίλ των χρηστών στην Ελλάδα φαίνεται να έχει επιδεινωθεί: τα τελευταία πέντε χρόνια η καθημερινή χρήση αυξάνεται, όπως αυξάνεται και η χρήση πολλαπλών ουσιών.