Η προέλαση των ακραίων ισλαμιστών μαχητών προς τη Βαγδάτη, με τον κυβερνητικό στρατό να εξαφανίζεται μπροστά τους, καθώς και το γκρέμισμα συνοριακών φυλακίων μεταξύ Ιράκ και Συρίας, ξαφνιάζουν με την ταχύτητά τους. Δεν έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τόσο γρήγορες αλλαγές στον χάρτη, αφού από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οι διεθνείς οργανισμοί πάσχιζαν να αποτρέψουν οιαδήποτε αλλαγή συνόρων. Αλλά έπειτα από την πρόσφατη προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία, εν μέσω μαχών μεταξύ αυτονομιστών και κυβερνητικών δυνάμεων στην Ανατολική Ουκρανία, ύστερα από την αναγνώριση του Κοσσυφοπεδίου ως ανεξάρτητου κράτους από μεγάλο μέρος της διεθνούς κοινότητας, είναι σαφές ότι ο πλανήτης έχει εισέλθει σε μια φάση μεγάλων αλλαγών και ανακατατάξεων. Επείγει να δούμε πώς η χώρα μας θα πορευθεί μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Στο Ιράκ, εάν οι κυβερνητικές δυνάμεις δεν επανακτήσουν τον έλεγχο των χαμένων περιοχών σύντομα, είναι πιθανό να επιβεβαιωθεί ο διαμελισμός της χώρας που άρχισε με την κήρυξη αυτόνομης περιοχής από τους Κούρδους του Ιράκ. Η περιοχή αυτή είναι η πιο σταθερή και η πιο ευημερούσα σε όλη τη χώρα. Η τάχιστη εισροή Κούρδων μαχητών στην πόλη του Κιρκούκ μόλις την εγκατέλειψαν οι κυβερνητικές δυνάμεις ενισχύει την αυτονομία τους· θεωρούν την πόλη, με τα πολλά πετρέλαιά της, πρωτεύουσά τους και για πολλά χρόνια βρίσκονταν σε αντιπαράθεση με την κεντρική εξουσία για τον έλεγχό της. Δεν θα φύγουν εύκολα. Η κυβέρνηση της Βαγδάτης, η οποία εκπροσωπεί κυρίως τη σιιτική πλειοψηφία της χώρας, δύσκολα θα επιστρέψει στις περιοχές που ελέγχουν οι σουνίτες αντάρτες, αν κρίνουμε από το γεγονός ότι πόλεις στο Δυτικό Ιράκ, όπως η Φαλούτζα, ελέγχονται από τους αντάρτες εδώ και έξι μήνες. Χωρίς κυβέρνηση που να εμπνέει εμπιστοσύνη σε όλες τις ομάδες του πληθυσμού, χωρίς αξιόπιστους θεσμούς, σε μια περιοχή ταραγμένη εδώ και χρόνια, είναι πολύ πιθανό να παγιωθούν οι νέες διαχωριστικές γραμμές στο Ιράκ και τη Συρία, και ίσως παραπέρα.
Οι αλλαγές στον χάρτη της Μέσης Ανατολής ίσως αποτελέσουν διόρθωση των συνόρων που χάραξαν ευρωπαϊκές αποικιοκρατικές δυνάμεις πριν από έναν αιώνα πάνω στα συντρίμμια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χωρίς σεβασμό για τις διαφορές εθνοτήτων και θρησκειών. Πιθανώς, όμως, να αποτελέσουν την αρχή ενός γενικότερου χάους, εφόσον ένα μεγάλο τόξο εδαφών στην καρδιά της περιοχής, στα σύνορα της Τουρκίας, στη γειτονιά της Κύπρου και της Ελλάδας, θα βρίσκεται υπό τον έλεγχο ακραίων ομάδων και θα εξάγει συνεχώς βία και πρόσφυγες. Ο κίνδυνος δεν μπορεί να αναχαιτισθεί από μεμονωμένες χώρες, απαιτεί συντονισμένη δράση σε διεθνές επίπεδο. Οι ΗΠΑ, όμως, βλέποντας την αποτυχία τους στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν, αντιμέτωπες με απρόβλεπτες διενέξεις στην Απω Ανατολή, διστάζουν να επέμβουν στη Μέση Ανατολή. Ο ΟΗΕ δεν πρόκειται να πάρει ουσιαστικές αποφάσεις που θα οδηγούσαν σε στρατιωτική δράση. Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται σε φάση επικίνδυνης εσωστρέφειας και αμφισβήτησης όσων έχει πετύχει.
Το πεδίο, με άλλα λόγια, είναι ελεύθερο για όποιες δυνάμεις δείχνουν τη μεγαλύτερη αποφασιστικότητα στη διεκδίκηση των στόχων τους. Η ασυνεννοησία μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων της Ελλάδας, η έλλειψη δραστήριας πολιτικής αναζήτησης συμμαχιών στην περιοχή, μας αφήνει ακόμη πιο ευάλωτους σε κάθε κίνδυνο.