Το ενδεχόμενο να υπάρξουν και στη χώρα μας αποφάσεις ανάλογες του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πορτογαλίας, που ακύρωσε μέτρα που ελήφθησαν στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής, προκαλεί έντονη ανησυχία στην ελληνική κυβέρνηση και στο οικονομικό της επιτελείο.
Στο Συμβούλιο της Επικρατείας, οι σχετικές διεργασίες βρίσκονται από καιρό σε πλήρη εξέλιξη. Ο πρόεδρός του Σωτήριος Ρίζος έχει δημοσίως εκφράσει τους έντονους προβληματισμούς του για την κατεύθυνση των κρίσιμων αποφάσεων που αναμένονται για σειρά μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής. Ο ίδιος διαχειρίζεται από τη θεσμική του θέση κρίσιμα ζητήματα, όπως αυτά των περικοπών σε μισθούς και επιδόματα. Αλλά και στο Ελεγκτικό Συνέδριο βρίσκονται σε εκκρεμότητα αποφάσεις με μεγάλο δημοσιονομικό κόστος που κρίνονται αυτόν τον καιρό.
Το «σύνδρομο της Πορτογαλίας», όπως το ονοματίζουν ανώτατοι δικαστικοί, φοβίζει την κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί μπορεί στη χώρα μας οι δανειακές συμβάσεις και το «κούρεμα» των ομολόγων να πέρασαν τον έλεγχο της συνταγματικότητας χωρίς κραδασμούς και προβλήματα από το ΣτΕ, ωστόσο και άλλα πακέτα μέτρων εκκρεμούν και αναμένονται σύντομα δικαστικές αποφάσεις.
Καλά γνωρίζοντες τα τεκταινόμενα στο ανώτατο δικαστήριο μιλούν για αποφάσεις που θα κρίνουν στο εξής κατά περίπτωση τα μέτρα που έχουν ληφθεί, προσμετρώντας πολλές παραμέτρους και δίδοντας το στίγμα των επικείμενων δικαστικών κρίσεων. Η εποχή των πρώτων χρόνων της οικονομικής κρίσης και της ανάγκης στήριξης της χώρας φαίνεται πως έχει πλέον παραχωρήσει τη θέση της και σε άλλους προβληματισμούς μέσα στο ΣτΕ…
Οι επικείμενες αποφάσεις του αφορούν μέτρα περιστολής δαπανών και διαρθρωτικών αλλαγών που ελήφθησαν την τελευταία τριετία και καλύπτουν όλο το φάσμα (περικοπές μισθών και επιδομάτων, αποκρατικοποιήσεις, διαρθρωτικές αλλαγές, άνοιγμα επαγγελμάτων και άλλα). Κομβικής σημασίας θεωρούνται οι αποφάσεις για τη μείωση των κύριων και επικουρικών συντάξεων, που έχουν ήδη συζητηθεί, καθώς και οι αποφάσεις για το εφάπαξ των δημοσίων υπαλλήλων και τις περικοπές που έχουν γίνει στο εν λόγω βοήθημα ύψους πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Μείζονος σημασίας είναι και οι αποφάσεις του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου για το πακέτο των αποκρατικοποιήσεων και ιδιωτικοποιήσεων με δεκάδες προσφυγές που αφορούν λιμάνια, αεροδρόμια, δημόσια κτήματα, οργανισμούς του Δημοσίου και άλλα.
Ο ίδιος ο πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας κ.Σωτήριος Ρίζος δημοσίως έχει τονίσει τη σημασία των αποφάσεων αυτών καθώς θα «καθορίσουν, όπως έχει πει, «τη στάση του Δικαστηρίου στο μέγα θέμα της διακρίσεως μεταξύ Δημοσίου και Ιδιωτικού, εκείνων δηλαδή που πρέπει να διαφυλαχθούν υπέρ του κράτους και εκείνων που επιτρέπεται να εκχωρηθούν σε ιδιώτες».
Σημαντικές είναι επίσης και οι αναμενόμενες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας για σειρά νομοθετικών ρυθμίσεων με τις οποίες επήλθαν μεταβολές στις συλλογικές συμβάσεις και σε εργασιακά θέματα, όπως για παράδειγμα οι διατάξεις για τη διαπραγμάτευση και τον θεσμό της διαιτησίας. Μάλιστα, προχθές Παρασκευή έγινε γνωστό ότι καθαρογράφηκε η απόφαση του ΣτΕ, με την οποία είχαν κριθεί αντισυνταγματικές οι περικοπές στους μισθούς των ενστόλων. Από το σκεπτικό της απόφασης υπενθυμίζεται, θα εξαρτιόταν το εύρος της εφαρμογής και το συνακόλουθο δημοσιονομικό κόστος για το Δημόσιο. Την ίδια ώρα, αναμένονται επίσης οι αποφάσεις για το «κούρεμα» των ελληνικών ομολόγων σε ό,τι αφορά του μικροομολογιούχους, αν και κάποιες έχουν ήδη εκδοθεί κρίνοντας το μέτρο σύμφωνο με το Σύνταγμα, στη λογική της «αποφυγής του κινδύνου στάσης πληρωμών και κατάρρευσης της εθνικής οικονομίας» (απόσπασμα από σχετική απόφαση). Σύντομα, επίσης θα κριθεί από το ΣτΕ και το σύνολο του πρόσφατου πολυνομοθετήματος (για το γάλα) με εκατοντάδες διατάξεις για πάσης φύσεως θέματα. Ανάλογης βαρύτητας αποφάσεις αναμένονται και από το Ελεγκτικό Συνέδριο. Οι δίκες έχουν ήδη γίνει για μέτρα που αφορούν περικοπές σε συντάξεις του Δημοσίου, ειδικά μισθολόγια και δημόσιο τομέα, από τις οποίες θα εξαρτηθεί και το εύρος του κόστους που θα κληθεί να πληρώσει το Δημόσιο σε περίπτωση που τα μέτρα κριθούν αντισυνταγματικά.