Να πω ευτυχώς ή να πω δυστυχώς; Πάντως, κοιτάζοντας με το σχετικό πλεονέκτημα της απόστασης όλα αυτά που παράτησα πίσω μου πριν από έναν μήνα και τα ξαναβρίσκω τώρα, διαπιστώνω ότι όπως τα άφησα έτσι τα βρίσκω.
Η πολιτική ζωή, όπως τη μάθαμε εδώ και τόσα χρόνια, εξακολουθεί να συμβαίνει μέσα στο ίδιο γνώριμο κλίμα παραλόγου. Βλέπουμε -λ.χ., στην περίπτωση της κουβέντας για τη φορολόγηση των ακινήτων- μια κεντροδεξιά κυβέρνηση να προσπαθεί να συνεφέρει την οικονομία από τις συνέπειες της πολιτικής του αριστερού κρατισμού χρησιμοποιώντας παραδόξως τα μέσα του συστήματος που χρεοκόπησε· ενώ, την ίδια ώρα, η αντιπολίτευση που επαγγέλλεται απροκάλυπτα την αναπαλαίωση του αποθανόντος συστήματος ασκεί κριτική στην κυβέρνηση με επιχειρήματα φιλελεύθερα, τα οποία κανονικά θα άρμοζαν στην άλλη πλευρά. Πλήρης σύγχυση, για όσους τουλάχιστον νομίζουν ότι στην ωραιότερη χώρα του κόσμου οι λέξεις ανταποκρίνονται στο νόημα που έχουν οπουδήποτε αλλού. Για όσους δηλαδή δεν έχουν πάρει χαμπάρι ότι η πολιτική στην Ελλάδα έχει ως επί το πλείστον τη μορφή του άνευ όρων ανταγωνισμού μεταξύ διαφορετικών εκδοχών του συντηρητισμού.
Ανέπαφο ξαναβρίσκω και το ζωογόνο στοιχείο της γραφικότητας, χωρίς το οποίο η πολιτική θα ήταν ανυπόφορη σαν μυθιστόρημα του Κάφκα. (Συγγνώμη, αλλά ποτέ δεν τον χώνεψα…) Πρώτη Σεπτεμβρίου, λ.χ., ανήμερα δηλαδή την επέτειο της εβδομηκοστής πέμπτης έναρξης του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γιώργος Παπανδρέου γιορτάζει τα γενέθλια του ΠΑΣΟΚ, που κανονικά πέφτουν στις 3 του μηνός. Κατά την ίδια λογική, υποθέτω, που συνηθίζει να κάνει τη Σύμη (το συμπόσιο) στις Σπέτσες ή κάπως έτσι. Ακόμη, συζητείται (συζητείται σοβαρά…) το ενδεχόμενο μιας υποψηφιότητας του μπαρμπα-Φώτη Κουβέλη για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Γιατί όχι, μετά τον Κάρολο Παπούλια; Τέλος, δε, -και ας μην το παραλείψω αυτό, διότι η σημασία του οιωνού δεν έχει πλήρως φανερωθεί- ο συμπαθής κροκόδειλος του Ρεθύμνου παραμένει ελεύθερος και ωραίος.
Ούτε ευτυχώς ούτε δυστυχώς ταιριάζει σε όλα αυτά. Κατ’ αρχάς, ένας μήνας είναι ελάχιστο διάστημα ώστε να περιμένεις αλλαγές. Κι έπειτα, η στασιμότητα είναι η φυσιολογική κατάσταση των πραγμάτων στην Ελλάδα…
Τον κούκο αηδόνι
Οταν άκουσα ότι παραιτήθηκε ο Κουκοδήμος από υφυπουργός, ξαφνιάστηκα. Ο νους μου πήγε αμέσως στον γερο-Δήμο (του δημώδους) και αναρωτήθηκα ποια να είναι η σχέση του με τον κούκο Δήμο, πλην της προφανούς ετυμολογικής. Είχα ξεχάσει, βλέπετε, ότι στην εγχώρια σκηνή εξακολουθούσε κάπου να υπάρχει ο Κώστας Κουκοδήμος. Πρωτοφάνηκε με τους νεοκαραμανλικούς που έφερε στη Βουλή η νίκη της Ν.Δ. το 2004. Επειτα, αν θυμάμαι καλά, απέτυχε να εκλεγεί, αλλά στις επόμενες εκλογές φαίνεται ότι νεκραναστήθηκε, και να τον που ήταν κιόλας κοτζάμ υφυπουργός Παιδείας, παρότι δεν το είχε προσέξει κανείς. Εκτός από τον ίδιον, εννοείται ― διότι γι’ αυτό τελικά παραιτήθηκε ο Κουκοδήμος. Παραιτήθηκε από περηφάνια, επειδή δεν ήταν ικανοποιημένος με τις πενιχρές αρμοδιότητες που του είχε αναθέσει ο Ανδρέας ο Λοβέρδος. Επισήμως, η ερμηνεία αυτή διαψεύδεται, αλλά εγώ την πιστεύω: και μόνο το γεγονός ότι ο Α. ο Λοβέρδος έσπευσε να εκφράσει λύπη, για την απώλεια ενός «πολύτιμου συνεργάτη» του, αρκεί για να με πείσει πως ο υπουργός χάρηκε που τον είδε να προχωρεί στην έξοδο ― αν δεν τον βοήθησε κιόλας, με τον τρόπο του, για να βρει τον δρόμο προς τα εκεί.
Φυσικά, είναι πρόωρο να μιλούμε για το τέλος της σταδιοδρομίας ενός Κουκοδήμου. Στην Ελλάδα βρισκόμαστε, θυμίζω. Αυτό σημαίνει ότι αν η εξέλιξη των θεσμών συνεχίσει καθοδική, όπως την έχουμε συνηθίσει τα τελευταία χρόνια, και, βεβαίως, αν ο ίδιος ο Κουκοδήμος επιβιώσει στη Βουλή και κατορθώσει να διατηρήσει την ασάφεια περί το πρόσωπό του και το έργο του, μπορεί στο μακρινό μέλλον να ακουσθεί το όνομά του ακόμη και για την Προεδρία της Δημοκρατίας. Ωστόσο, μια και η πορεία του Κουκοδήμου προς το πεπρωμένο του κάνει μια προσωρινή στάση, ας αναρωτηθούμε ποια είναι η προσφορά του μέχρι τώρα.
Μεγάλη και ποικίλη, είμαι βέβαιος. Μένω όμως στην πιο πρόσφατη, αυτήν που μόλις επιτέλεσε με την περήφανη παραίτησή του: έδωσε όνομα σε αυτό το αδικημένο και περιφρονημένο, παρότι πολυπληθές, είδος της κυβερνητικής πανίδας, τους διακοσμητικούς υφυπουργούς. Ολους εκείνους, δηλαδή, που δεν έχουν είτε το όνομα είτε τον εγωισμό ώστε να ελπίζουν στον τίτλο του αναπληρωτή υπουργού, αλλά, για λόγους ισορροπιών και συνήθως την τελευταία στιγμή του ανασχηματισμού, βολεύονται σε υφυπουργεία που επινοούνται γι’ αυτούς επιτόπου. Ολοι αυτοί είναι οι Κουκοδήμοι της πολιτικής, που συνήθως πάνε άκλαυτοι οι καημένοι.
Ποιος θα τον διαδεχθεί; Επί της ουσίας κανένας ― διότι ποιος μπορεί να αναπληρώσει το σπηλαιώδες κενό; Τρέφω την ελπίδα, όμως, ότι αν υπάρξει αντικαταστάτης του περήφανου Κουκοδήμου, θα είναι ο μελιχρός Αηδόνης του Λοβέρδου. Ο πιστός Αηδόνης του Λοβέρδου: ο μόνος βουλευτής του ΠΑΣΟΚ που κοίταξε με τα ματάκια του ολάνοιχτα τον Λοβέρδο και αναγνώρισε στο πρόσωπό του το πεπρωμένο του, τον φυσικό αρχηγό του· και τον ακολούθησε όπου κι αν πήγε, πρώτα έξω από το ΠΑΣΟΚ, έπειτα ξανά μέσα. Διετέλεσε επί υπουργίας Λοβέρδου στο Υγείας υφυπουργός για την Υγιεινή Διατροφή ή κάτι παρεμφερές. Γιατί να μην τον δούμε και υφυπουργό Παιδείας άνευ αρμοδιοτήτων; Στο κάτω κάτω, αξιοπρεπέστερο είναι από το «Υγιεινής Διατροφής». Επιπλέον, θα μπορεί ο υπουργός να ισχυρισθεί ότι αρνήθηκε «να πληρώσει τον κούκο αηδόνι», γι’ αυτό και έφερε στην παιδεία τον αληθινό Αηδόνη…