Με έργα προϋπολογισμού 4,2 δισ. ευρώ γίνεται η εκκίνηση του νέου ΕΣΠΑ, που αποτελεί το βασικότερο αναπτυξιακό εργαλείο για την περίοδο 2014 – 2020. Στο ποσό των 4,2 δισ. ευρώ που έχει υπολογιστεί για την προσεχή διετία, προστίθεται επίσης 750 εκατ. ευρώ που έχουν ήδη ανακοινωθεί για τη χρηματοδότηση προγραμμάτων απασχόλησης ανέργων, εκ των οποίων τα 600 εκατ. ευρώ είναι χρήματα της νέας προγραμματικής περιόδου. Οι κοινοτικοί πόροι που θα εισρεύσουν στη χώρα την προσεχή διετία, αποτελούν τον βασικό αιμοδότη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων, που σύμφωνα με τα στοιχεία του προϋπολογισμού για το 2015, θα διαμορφωθεί στα 6,4 δισ. ευρώ. Από αυτά τα 5,7 δισ. ευρώ είναι δαπάνες για συγχρηματοδοτούμενα έργα, τα οποία θα χρηματοδοτηθούν και από πόρους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, ενώ στα 700 εκατ. ευρώ υπολογίζονται οι δαπάνες για έργα που θα προέλθουν αποκλειστικά από εθνικούς πόρους.
Η εμπροσθοβαρής έναρξη του νέου ΕΣΠΑ, όπως εξηγεί ο υφυπουργός Ανάπτυξης Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, επιτρέπει τη χρηματοδότηση έργων με πόρους της νέας προγραμματικής περιόδου. Το υπουργείο Ανάπτυξης σχεδιάζει τη μετάβαση από το τρέχον πρόγραμμα στο νέο, μέσα από νέες δράσεις κυρίως για την ανακούφιση της ανεργίας και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, αλλά και έργα – γέφυρες. Πρόκειται γι’ αυτά που δεν θα ολοκληρωθούν εντός της προγραμματισμένης προθεσμίας, δηλαδή έως το τέλος του 2015 και θα μεταφερθούν για τη νέα προγραμματική περίοδο, επιδιώκοντας με αυτό τον τρόπο τη συνέχιση των χρηματοδοτικών ροών από την Ευρωπαϊκή Ενωση χωρίς να υπάρξουν κενά. Να σημειωθεί ότι η δυνατότητα ένταξης έργων προς χρηματοδότηση με πόρους του νέου ΕΣΠΑ γίνεται έπειτα από συμφωνία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, δεδομένου ότι τα επιχειρησιακά προγράμματα, που θα τα εξειδικεύουν, δεν έχουν ακόμη εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Η προσπάθεια για εμπροσθοβαρή έναρξη του νέου ΕΣΠΑ αποσκοπεί στη διατήρηση των δαπανών του ΠΔΕ περίπου στα περσινά επίπεδα, χωρίς να μειωθούν οι δημόσιες επενδύσεις και να σταματήσει η επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα, που κατά κύριο λόγο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ετσι ένα σημαντικό μέρος του ΠΔΕ του 2015 θα αποτελούν χρηματοδοτήσεις του νέου ΕΣΠΑ, αφού τα κονδύλια που απομένουν προς απορρόφηση από το τρέχον δεν ξεπερνούν τα 3,5 δισ. ευρώ, μεγάλο μέρος εκ των οποίων θα απορροφηθεί άλλωστε εντός του τρέχοντος έτους. Το υψηλό ποσοστό απορρόφησης του τρέχοντος προγράμματος, που φθάνει σήμερα το 85% και η υπερκάλυψη των στόχων απορρόφησης τόσο κατά το 2013 όσο και το 2014, συρρικνώνει ουσιαστικά τις πληρωμές που θα γίνουν την επόμενη χρονιά για το υφιστάμενο ΕΣΠΑ, καθώς οι τελικές πληρωμές θα γίνουν απολογιστικά με την έκθεση αξιολόγησης και το κλείσιμο του προγράμματος, που αναμένεται το 2017. Στα έργα που προγραμματίζεται να χρηματοδοτηθούν την επόμενη διετία κυριαρχούν τα έργα ύδρευσης και αποχέτευσης, προστασίας και διαχείρισης του περιβάλλοντος, παρεμβάσεις αναβάθμισης αστικών και αγροτικών περιοχών και οι τουριστικές υποδομές, που θα απορροφήσουν 1,7 δισ. ευρώ. Ακολουθούν έργα υποδομών, όπως σιδηροδρομικά, οδικά και λιμενικά έργα προϋπολογισμού 996,3 δισ. ευρώ, καθώς και ενεργειακές παρεμβάσεις ή συγκοινωνιακά έργα προϋπολογισμού 593,7 εκατ. ευρώ.
Το νέο ΕΣΠΑ αναμένεται να ανέλθει στα 26 δισ. ευρώ αν στο ποσό των 20,8 δισ. ευρώ που θα προέλθει από κοινοτικούς πόρους, συνυπολογιστεί και η εθνική συμμετοχή που θα διαμορφωθεί στα 5,2 δισ. ευρώ. Στο συνολικό ποσό των 26 δισ. ευρώ περιλαμβάνονται επιπλέον 2 δισ. ευρώ, που η ελληνική πλευρά προσδοκά ότι θα διεκδικήσει το 2016, αξιοποιώντας τη ρήτρα αναθεώρησης. Η ρήτρα αναθεώρησης αποτελεί ουσιαστικά μια «υποσχετική» που εξασφάλισε η ελληνική πλευρά, στο πλαίσιο της διαπραγμάτευσης, προκειμένου να αντισταθμιστεί το γεγονός ότι οι κατανομές των πόρων έγιναν με στοιχεία της τριετίας 2007 – 2009, στα οποία δεν είχαν ενσωματωθεί οι επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης στη χώρα.