Οι νοικοκυρές έχουν λάβει εντολή να μην απλώσουν ρούχα στα μπαλκόνια σήμερα στο Βελιγράδι και να έχουν κατεβασμένα τα παντζούρια, στη διαδρομή από το αεροδρόμιο προς την πόλη, απ’ όπου θα περάσει ο Βλαντιμίρ Πούτιν. Ούτε θα επιτραπεί σε ανθρώπους να βγουν στα μπαλκόνια. Στις παρυφές της πρωτεύουσας από τις αρχές της εβδομάδας είχαν αναπτυχθεί άρματα μάχης, σοβιετικής κατασκευής μαχητικά αεροσκάφη Mig 29 και Mig 21 σάρωναν τον ουρανό, και στα νερά της λίμνης που σχηματίζουν οι διασταυρούμενοι ποταμοί Δούναβης και Σάβα, στο κέντρο του Βελιγραδίου, περιπολούσαν τορπιλάκατοι και κανονιοφόροι!
Ο Ρώσος ηγέτης μεταβαίνει στο Βελιγράδι για να «λαμπρύνει» με την παρουσία του τη στρατιωτική παρέλαση που οργανώνει η κυβέρνηση με αφορμή τη συμπλήρωση εβδομήντα χρόνων από την απελευθέρωση της πόλης από τους Γερμανούς. Θα περάσουν συντεταγμένα από μπροστά του 4.500 στρατιώτες, κατά τι λιγότεροι από όσους παρήλαυναν προ δεκαετιών ενώπιον του «πατερούλη» στην Κόκκινη Πλατεία.
Κοντά 40 χρόνια έχει να γίνει στρατιωτική παρέλαση στη Βελιγράδι και θα περνούσε απαρατήρητη, εάν δεν πυροδοτούσε συζητήσεις και αντιπαραθέσεις, σε διπλωματικό επίπεδο μάλιστα, η παρουσία του Πούτιν. Για ποιο λόγο η σερβική ηγεσία κάλεσε μόνον τον πρόεδρο της Ρωσίας και όχι, π.χ., και αυτούς της Ουκρανίας, του Καζαχστάν, της Γεωργίας και των άλλων τότε σοβιετικών δημοκρατιών, που συμμετείχαν με επίλεκτα σώματα στη στρατιά του Τολπούχιν που απελευθέρωσε (;) το Βελιγράδι;
Το ερώτημα δεν είναι δικό μας, αλλά του πρεσβευτή των ΗΠΑ στο Βελιγράδι, Μάικλ Κίρμπι. «Ποιος είναι ο σκοπός της, και εάν όντως η αφορμή είναι η επέτειος απελευθέρωσης του Βελιγραδίου, γιατί δεν έχουν προσκληθεί και αξιωματούχοι των υπόλοιπων δώδεκα χωρών των οποίων οι στρατοί αποτελούσαν τμήμα του Κόκκινου Στρατού, όπως π.χ. η Τρίτη Στρατιά της Ουκρανίας;» αναρωτήθηκε σε συνέντευξή του, προκαλώντας θύελλα αντιδράσεων στη φιλορωσική πτέρυγα του Τύπου, της πολιτικής τάξης και της κοινή γνώμης, που δεν είναι καθόλου αμελητέα. Το όλο θέμα έλαβε διαστάσεις επικοινωνιακού ψυχρού πολέμου μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, με τον πρεσβευτή της Μόσχας στο Βελιγράδι, κ. Τσερούπιν, να κάνει λόγο για «αμερικανική επιθετικότητα» και «απίστευτη ιστορική άγνοια».
Τι είναι αυτό που ενοχλεί Αμερικανούς και δυτικούς γενικότερα από την επίσκεψη Πούτιν στο Βελιγράδι; Προφανώς όχι η ιστορία. Ο πρώην πρέσβης της Σερβίας στο Παρίσι, καθηγητής Πρέντρακ Σίμιτς, είπε ότι «η δήλωση του Κίρμπι αποτελεί προειδοποίηση προς το Βελιγράδι ότι δεν πρέπει να προχωρήσει σε περαιτέρω προσέγγιση με τη Ρωσία, κάτι που οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. δεν βλέπουν θετικά». Και εδώ είναι η ουσία του θέματος. Ρωσία και Δύση αποδύονται σε αγώνα να δέσουν γερά στο άρμα τους τη Σερβία, μια χώρα με ειδικό βάρος στις (δυτικο)βαλκανικές ισορροπίες. Οι Ρώσοι, έχοντας απολέσει όλες τις προσβάσεις τους στα Βαλκάνια, προσπαθούν με «νύχια και με δόντια» να κρατήσουν και να ενισχύσουν την επιρροή τους σε μια χώρα με την οποία διατηρούν ιστορικούς δεσμούς.
Στήριξη και πιέσεις
Οι Σέρβοι εξαρτώνται ενεργειακά αποκλειστικά από τους Ρώσους, ενώ η ρωσική αγορά απορροφά το σύνολο σχεδόν των εξαγωγών σε γεωργικά και κτηνοτροφικά προϊόντα. Και στο πολιτικό επίπεδο η Μόσχα τούς στηρίζει στο καυτό θέμα του Κοσόβου. Στην άλλη άκρη της διελκυστίνδας, οι δυτικοί προσφέρουν επενδύσεις και κυρίως την προοπτική ένταξης στην Ε.Ε. Τώρα οι Σέρβοι καλούνται να καθίσουν σε δύο καρέκλες που η κάθε μία έχει και τα αγκάθια της. Πιέζονται από τους δυτικούς να μην ενισχύσουν, αν όχι να διακόψουν, τις εξαγωγές προς τη Ρωσία, αλλά αν το κάνουν θα καταστραφούν οικονομικά. Τους βάζουν το «μαχαίρι στον λαιμό» οι Βρυξέλλες να παγώσουν την κατασκευή, σε ό,τι τους αναλογεί, του αγωγού South Stream, αλλά τα διυλιστήρια πετρελαίου και τις μονάδες φυσικού αερίου τα έχουν αγορασμένα οι Ρώσοι.
Οι ίδιοι, ή τουλάχιστον οι ηγέτες τους, δεν θεωρούν ότι πρέπει να αποφασίσουν «με ποιους θα πάνε και ποιους θα αφήσουν». Ο πρωθυπουργός Αλεξάντερ Βούτσιτς μιλάει για «πατριωτικά υπερήφανη και ανεξάρτητη Σερβία» και θεωρεί ότι με την παρέλαση ενώπιον του Πούτιν «επανακάμπτει ο περήφανος σερβικός στρατός». Πιστεύει ότι με το να βρεθεί η Σερβία στη δίνη της αμερικανορωσικής διαμάχης, αναδεικνύεται το ειδικό γεωστρατηγικό της βάρος στα Βαλκάνια, και οσονούπω θα καταστεί ο leader τους. Ολα αυτά με μια οικονομία να πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο.