Ισως στον κυριότερο μοχλό πίεσης στο ρωσικό νόμισμα και κατ’ επέκτασιν στη ρωσική οικονομία αναδεικνύεται η συνεχιζόμενη υποχώρηση της τιμής του πετρελαίου που βρίσκεται κοντά στα 80 δολάρια το βαρέλι, σημειώνοντας πλέον τα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων 27 μηνών. Περιορίζει, έτσι, τα έσοδα της Ρωσίας και καταφέρει καίριο πλήγμα στην οικονομία της που ήδη φλερτάρει με την ύφεση, εν μέρει εξαιτίας των κυρώσεων από ΗΠΑ και Ε.Ε.
Σε αδύναμη θέση το Κρεμλίνο
Σύμφωνα με την αμερικανική εταιρεία ερευνών και αναλύσεων Stratfor, «ο πρώτος και σημαντικότερος αντίκτυπος των χαμηλότερων τιμών του πετρελαίου είναι η επίπτωση που θα έχουν στη συνεχιζόμενη διαμάχη μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης», καθώς η αμερικανική εταιρεία θεωρεί πιθανόν να καμφθούν οι αντιστάσεις του Κρεμλίνου όταν επηρεασθούν τα έσοδα της Ρωσίας και δεχθεί καίριο πλήγμα το ΑΕΠ της. Υπογραμμίζει, άλλωστε, πως ο προϋπολογισμός του Κρεμλίνου για το 2014 βασίζεται στην υπόθεση πως οι τιμές θα κυμανθούν κατά μέσον όρο στα 117 δολάρια το βαρέλι, εκτός του δ΄ τριμήνου, για το οποίο υπολογίζονται γύρω στα 90 δολάρια το βαρέλι.
Τις πιέσεις που δέχεται, έτσι, η οικονομία της Ρωσίας αντανακλά η αδιάκοπη υποχώρηση του νομίσματός της, την οποία δεν κατορθώνει να ανακόψει η κεντρική τράπεζα της χώρας παρά τις επανειλημμένες παρεμβάσεις της στην αγορά συναλλάγματος, αρχής γενομένης από τον περασμένο Μάρτιο, οπότε δαπάνησε 25 δισ. δολάρια. Το ρούβλι εξακολουθεί να υποχωρεί και τους τελευταίους μήνες έχει χάσει περίπου το 16% της αξίας του έναντι του δολαρίου. Μεγάλη μερίδα των αναλυτών της αποδίδει τη συνεχή υποχώρηση των τιμών του μαύρου χρυσού στο πλεόνασμα παραγωγής στις ΗΠΑ, στην απόφαση της Σαουδικής Αραβίας να προσφέρει μειωμένες τιμές σε πελάτες της στην Ασία αλλά και στην ανησυχία για μείωση της παγκόσμιας ζήτησης εξαιτίας της αναιμικής ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας. Την ανησυχία αυτή έχουν επιτείνει τις τελευταίες ημέρες οι προειδοποιήσεις του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ που υποβαθμίζουν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για ανάπτυξη τόσο για το 2014 όσο και για το 2015. Σημειωτέον, πάντως, πως σχετική έκθεση της Bank of America Merril Lynch επισημαίνει πως παραδοσιακά η Σαουδική Αραβία μειώνει την παραγωγή της όταν υποχωρούν οι τιμές του πετρελαίου προκειμένου να τις πιέσει ανοδικά, κάτι που όμως δεν κάνει στην προκειμένη περίπτωση. Αναλυτές της αμερικανικής τράπεζας εικάζουν, έτσι, πως η διατήρηση των τιμών σε χαμηλά επίπεδα είναι το αντάλλαγμα των αραβικών χωρών στη Δύση για την προστασία που τους προσφέρει έναντι του «Ισλαμικού Κράτους».
Στήριξη του νομίσματος
Τις παρεμβάσεις, που πραγματοποίησε τις τελευταίες 10 ημέρες η Τράπεζα της Ρωσίας, τις ανακοίνωσε η πρόεδρός της, Ελβίρα Ναμπιουλίνα, τονίζοντας πως πρόθεσή της ήταν να στηρίξει το ρούβλι. Στις ανακοινώσεις της τράπεζας, που δημοσιοποιήθηκαν με καθυστέρηση δύο ημερών, αναφέρεται ότι δαπανήθηκαν στις 7 Οκτωβρίου 1,75 δισ. δολάρια για την αγορά ρουβλίων, στις 9 Οκτωβρίου άλλα 866 εκατ. δολάρια και στις 13 Οκτωβρίου άλλα 700 εκατ. δολάρια. Αυτές προστέθηκαν, έτσι, στις προηγούμενες παρεμβάσεις που, σύμφωνα με ορισμένες πηγές, από τον Μάιο και μέχρι τις 3 Οκτωβρίου είχαν υπερβεί τα 40 δισ. δολάρια. Το αποτέλεσμα είναι μια δραματική συρρίκνωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων της χώρας που υποχωρούν επί έξι συναπτές εβδομάδες. Οι τελευταίες εκτιμήσεις είναι από τα τέλη Σεπτεμβρίου και υπολογίζουν το ύψος των διαθεσίμων στα 456 δισ. δολάρια, ποσό κατά 11% μικρότερο από το αντίστοιχο στα τέλη του περασμένου έτους.
Διέξοδος στην Κίνα
Στην ενεργοβόρο Κίνα στρέφει τώρα το πετρέλαιό της η Ρωσία, καθώς οι γεωπολιτικές εντάσεις ανάμεσα στη Μόσχα και τη Δύση την εξωθούν σε αλλαγή επιλογών. Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Ενέργειας, η προσφορά ρωσικού αργού στην Κίνα εκτινάχθηκε την περίοδο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου κατά σχεδόν 45% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του περασμένου έτους. Εφθασε έτσι στα 16,8 εκατ. τόνους (450.000 βαρέλια την ημέρα). Η Ρωσία διοχετεύει στην Ασία περίπου το 16% του αργού που εξάγει και στοχεύει να διπλασιάσει το ποσοστό αυτό στο 1/3 μέχρι το 2035, παρά την έλλειψη υποδομής αγωγών. «Μπορεί να δούμε πολύ μεγαλύτερες αλλαγές σε ό,τι αφορά τη γεωγραφική κατανομή αυτών των εξαγωγών, με τις ροές προς τη Δύση να περιορίζονται μπαίνοντας σε δεύτερη μοίρα, έναντι των δεσμών της Μόσχας με την Απω Ανατολή στους οποίους έχει τώρα δώσει προτεραιότητα», σχολιάζει η συμβουλευτική JBC Energy και προβλέπει πως η τάση αυτή μπορεί να ενισχυθεί περαιτέρω μέσα στο τρέχον πολιτικό κλίμα. Παράλληλα, πάντως, σημειώνεται μείωση στις εξαγωγές ρωσικού πετρελαίου καθώς αυξάνεται ο όγκος ρωσικού αργού που διυλίζεται σε εγχώρια διυλιστήρια και έχει φθάσει στα σχεδόν έξι εκατ.. τόνους τον Αύγουστο, που είναι τα υψηλότερα επίπεδά του μετά το τέλος της Σοβιετικής Ενωσης. Ο λόγος είναι ένα πρόγραμμα εκσυχρονισμού που βρίσκεται σε εξέλιξη στη Ρωσία και έχει προϋπολογισμό 55 δισ. δολάρια.
Η Ρωσία αντλεί περισσότερα από 10 εκατ. βαρέλια πετρελαίου την ημέρα. Ωστόσο, οι περισσότερες από τις εξαγωγές της κατευθύνονται είτε στη Μεσόγειο είτε στη Βορειοδυτική Ευρώπη σε τιμές χαμηλές συγκριτικά με εκείνες του Brent, προκαλώντας βέβαια δυσφορία στο Κρεμλίνο. Οι αναλυτές υποστηρίζουν πως είναι πιο επικερδές για τις ρωσικές εταιρείες να εξάγουν επεξεργασμένα προϊόντα πετρελαίου, όπως το ντίζελ και τα ορυκτά καύσιμα, παρά αργό. Σύμφωνα με στοιχεία του Ρόιτερς, με τους υφιστάμενους δασμούς για τις εξαγωγές αργού να ανέρχονται στα 367 δολάρια ανά τόνο, η μέση χρέωση ενός καλαθιού ορυκτών καυσίμων, ντίζελ και βενζίνης δεν υπερβαίνει τα 252 δολάρια ο τόνος.
