Αν στο Μαξίμου ανησύχησαν από τις αντιδράσεις των αγορών, στην Πλατεία Κουμουνδούρου πήραν μεγάλη τρομάρα. Το πρωθυπουργικό επιτελείο υποχρεώθηκε να αναγνωρίσει τα κενά στον σχεδιασμό του και επιδίωξε τις απαραίτητες διορθώσεις. Αντιθέτως, η αντιπολίτευση βρίσκεται παγιδευμένη σε μια ρητορική που καθημερινά θρυμματίζεται. Τα οικονομολογούντα στελέχη του κ. Τσίπρα έχασαν τη λαλιά τους τις μέρες αυτές, όπως έδειξε η τηλεοπτική τους αποχή. Προτίμησαν να αφήσουν τον ήπιο Γιώργο Σταθάκη να ασχοληθεί με το φίδι των αγορών, ο οποίος εξετέθη λέγοντας ένα ψέμα τόσο μεγάλο όσο μεγάλη ήταν η σιωπή του για τις συναντήσεις που είχε στην Ουάσιγκτον, στο περιθώριο του Συνεδρίου του ΔΝΤ.
Στο μεταξύ, οι αγορές δεν δυσκολεύθηκαν καθόλου να «σκίσουν» το «Σχέδιο Α» του κ. Σαμαρά. Εδειξαν με τον πιο βροντερό τρόπο ότι δεν πρόκειται να δανείσουν μια Ελλάδα που παραμένει με το ένα μόνον πόδι εντός της Ζώνης του Ευρώ, ενώ με το άλλο αμφισβητεί τους κοινά συμφωνημένους ευρωπαϊκούς κανόνες πολυμερούς εποπτείας.
Η αμφισβήτηση των αγορών δεν περιορίζεται στους επί χάρτου σχεδιασμούς του κυβερνητικού επιτελείου. Αφορά όλη την Ευρώπη, η οποία εμφανίζεται διχασμένη και ανίκανη να διαχειριστεί τα του οίκου της. Οι επενδυτές ανησυχούν από τις επιπτώσεις που έχει, ακόμη και στην ίδια τη γερμανική οικονομία, η εμμονή στη δημοσιονομική λιτότητα του υπουργού Οικονομικών Σόιμπλε.
Δεν έχουν πειστεί ότι, τελικά, δεν θα παρεμποδιστεί ο Μάριο Ντράγκι στην εφαρμογή μέτρων νομισματικής διευκόλυνσης. Ανησυχούν ακόμη περισσότερο για τις τρύπες που μπορεί να αποκαλύψει ο έλεγχος της ΕΚΤ στα βιβλία των συστημικών τραπεζών της Ζώνης. Μάλιστα, στους κύκλους του χρήματος πιστεύουν ότι οι ευρωπαϊκές τράπεζες κρύβουν, έξι χρόνια μετά το αρχικό ξέσπασμα της χρηματοπιστωτικής κρίσης, «σκελετούς», δηλαδή σοβαρές ζημίες. Μέχρι το μεσημέρι της Κυριακής 26/10, που θα ανακοινωθούν τα αποτελέσματα, οι μετοχές δεν θα ανακάμψουν από την κατά 10% πτώση του τελευταίου μήνα.
Απ’ αυτή την άποψη, η Ελλάδα είναι τυχερή. Οι τέσσερις τράπεζες που έμειναν, θα χρειαστούν ελάχιστα νέα κεφάλαια. Το πραγματικό τους πρόβλημα είναι να αφοπλίσουν τη βόμβα των «κόκκινων δανείων». Είναι αυτό ένα από τα περίφημα διαρθρωτικά προαπαιτούμενα της τρόικας, για το οποίο η κυβέρνηση αδυνατεί να καταλήξει, μεταθέτοντας διαρκώς την απαραίτητη μεταρρύθμιση του πτωχευτικού δικαίου.
Αυτό που, πάνω απ’ όλα θέλουν οι αγορές είναι οι μεταρρυθμίσεις. Η συντηρητική και φοβική στάση της πλειοψηφίας μπροστά στις απαραίτητες προσαρμογές της οικονομίας μας, αποτελεί τον μείζονα λόγο απόρριψης των σχεδίων Σαμαρά-Βενιζέλου τόσο από το Βερολίνο όσο και από τις ίδιες τις αγορές. Είναι αλήθεια ότι όταν η κυβέρνηση σχεδίαζε την έξοδο από τα μνημόνια, η μεσοπρόθεσμη ευρωπαϊκή προοπτική ήταν πολύ καλύτερη. Κανείς τεχνοκράτης όμως, προφανώς ούτε ο υπουργός Οικονομικών Γκίκας Χαρδούβελης, δεν υποσχέθηκε ποτέ ότι το «Σχέδιο Α» θα έβγαινε πέρα με την κοινοβουλευτική πλειοψηφία να αρνείται την έγκριση του τελευταίου πακέτου που απαιτείται για να κλείσει ο τελευταίος έλεγχος της τρόικας. Αποκαλύφθηκε πως οι δύο αρχηγοί έκαναν του …κεφαλιού τους.
Χρειαζόμαστε λοιπόν ένα «Σχέδιο Β». Τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα η κυβέρνηση συμφώνησε να ζητήσει μια «προληπτική γραμμή χρηματοδότησης», όπως προβλέπεται από τον κανονισμό λειτουργίας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας. Αυτό όμως δεν είναι ένα σοβαρό εναλλακτικό σχέδιο και, επομένως, δεν είναι επαρκές.
Το άρθρο 7, παράγραφος 2 του εν λόγω Κανονισμού προβλέπει ότι αν ένα κράτος-μέλος «αποκλίνει από τις προϋποθέσεις πολιτικής» που θα συμφωνηθούν πριν τη χρηματοδότηση, ο ΕΜΣ μπορεί «να κλείσει τη γραμμή πίστωσης» ώστε να ζητηθεί από το κράτος ένα «κανονικό πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής», δηλαδή ένα νέο μνημόνιο. Παρόμοια εξέλιξη πρέπει να θεωρείται σίγουρη στη βάση όσων έχει εξαγγείλει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέξης Τσίπρας θα υπογράψει μια νέα δανειακή συμφωνία, όπως άλλωστε υπολογίζουν οι οικονομολόγοι του. Αν λοιπόν η κυβερνητική πλειοψηφία θέλει να πείσει ότι πραγματικά διαφέρει από την αντιπολίτευση, πρέπει να συμφωνήσει από τώρα με τις Βρυξέλλες, σε ένα «Πρόγραμμα μετά το Πρόγραμμα». Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να επιστρέψουμε με ασφάλεια και αξιώσεις στις αγορές ώστε να ξαναβάλουμε μπροστά την οικονομία.