Σε σημείο μηδέν επανέρχεται η υπόθεση ιδιωτικοποίησης του ΔΕΣΦΑ, 17 μήνες μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού και τη συμφωνία για τη μεταβίβαση του 66% στη Socar. Η προχθεσινή απόφαση της Γενικής Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της E.E. να προχωρήσει σε βάθος έρευνα προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η Socar με την είσοδό της στον ΔΕΣΦΑ δεν θα καταχραστεί τη θέση του Διαχειριστή του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου υπέρ των συμφερόντων της, ανατρέπει τη μέχρι σήμερα πορεία της ιδιωτικοποίησης και θέτει σοβαρά ερωτήματα για την τελική έκβασή της. Αν και η ελληνική πλευρά (ΥΠΕΚΑ και ΤΑΙΠΕΔ) υποβαθμίζει την εξέλιξη, αποδίδοντάς την στην πάγια τακτική της DGcom σε μεγάλου μεγέθους εξαγορές και η αζέρικη πλευρά, όπως φάνηκε από τη χθεσινή ανακοίνωση της Socar, διατηρεί την ψυχραιμία της και τις αντοχές της αναμένοντας την ολοκλήρωση της συναλλαγής, όλα δείχνουν ότι η ιδιωτικοποίηση του ΔΕΣΦΑ έχει μπει πλέον σε μια αντίστροφη πορεία.
Η τοποθέτηση της Ε.Ε.
Η τελευταία τοποθέτηση της Ε.Ε. επί του θέματος, αποτελεί συνέχεια επαφών και διαπραγματεύσεων τόσο με την ελληνική πλευρά όσο και την αζέρικη που ξεκίνησαν αμέσως μετά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού τον Ιουνίου του 2013 και μιας επίσημης διαδικασίας που προβλέπει η Οδηγία για το τρίτο ενεργειακό πακέτο (πιστοποίηση ΔΕΣΦΑ ως ανεξάρτητο διαχειριστή υπό το νέο ιδιοκτησιακό καθεστώς) που ξεκίνησε από τον Ιανουάριο του 2014.
Σε όλο αυτό το διάστημα η πλευρά της Κομισιόν έθετε ένα και μοναδικό θέμα με το οποίο για πρώτη φορά και η ίδια η Ε.Ε. ερχόταν αντιμέτωπη, καθώς δεν υπάρχει μέχρι σήμερα προηγούμενο ελέγχου ενεργειακών υποδομών κράτους- μέλους από καθετοποιημένη ενεργειακή εταιρεία τρίτης χώρας. Ετσι, παρά τη στήριξη της Ε.Ε. σε πολιτικό επίπεδο στην εξαγορά του ΔΕΣΦΑ από τη Socar, όπως εκφράστηκε από τον προηγούμενο Επίτροπο Ενέργειας Γκ. Ετινγκερ, η αρμόδια Επιτροπή δεν θα μπορούσε να υπερβεί τις δεσμεύσεις της Κοινοτικής Οδηγίας για την έγκριση της συναλλαγής, που είναι ιδιαίτερα αυστηρές έως απροσπέλαστες όταν πρόκειται για καθετοποιημένη εταιρεία μη κοινοτικής χώρας.
Μιας Οδηγίας που πολλοί υποστηρίζουν ότι θεσπίστηκε για να εμποδίσει την είσοδο της Gazprom στην ευρωπαϊκή αγορά. Το γεγονός ότι η Socar έχει παρόμοια χαρακτηριστικά με αυτά της Gazprom (παραγωγός, προμηθευτής αερίου και διαχειριστής δικτύων) δυσκόλεψε το έργο της DG ENER και ταλαιπώρησε για πολλούς μήνες μια από τις μεγαλύτερες ιδιωτικοποιήσεις του ελληνικού προγράμματος αποκρατικοποιήσεων.
Ψάχνει παράθυρο…
Στην ουσία η Ε.Ε. είχε μπροστά της ένα δίλημμα. Πώς θα βρει παράθυρο για την έγκριση της συμφωνίας ΔΕΣΦΑ-Socar χωρίς αυτό να αποτελέσει νομικό προηγούμενο που θα μπορεί να αξιοποιηθεί μελλοντικά από την Gazprom. Ολα αυτά ενώ η ρωσική πλευρά φρόντιζε να κάνει σαφές ότι παρακολουθεί τις εξελίξεις για να παρέμβει. Ενδεικτική επ’ αυτού ήταν η δήλωση του Ρώσου αξιωματούχου Κονσταντίν Σιμονόφ σε συνέδριο στην Αθήνα λίγες ημέρες πριν η DGENER εκδώσει τη γνωμάτευσή της. «Η πώληση του ΔΕΣΦΑ στη Socar παραβιάζει την κοινοτική νομοθεσία» είχε δηλώσει ο κ. Σιμονόφ και συμπλήρωσε «έχουμε απευθυνθεί στις Βρυξέλλες με ερώτημα, αλλά δεν έχουμε πάρει ακόμη απάντηση».
Η Ε.Ε. στο διάστημα αυτό υπέδειξε στις δύο πλευρές διάφορες προτάσεις για την προσπέλαση του προβλήματος, όπως για παράδειγμα τη μεταβίβαση ποσοστού 17% από τη Socar, οι οποίες απορρίφθηκαν. Με τη γνωμάτευσή της στην πρώτη πιστοποίηση της ΡΑΕ, στις 28 Ιουλίου ζήτησε σειρά συμπληρωματικών ρυθμίσεων για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας του ελληνικού διαχειριστή συστήματος υπό τον έλεγχο της καθετοποιημένης Socar, κάνοντας σαφές ότι το ελληνικό πλαίσιο δεν καλύπτει το βασικό ζητούμενο.
Η ΡΑΕ
Η ΡΑΕ προχώρησε σε τροποποίηση της πιστοποίησης λαμβάνοντας υπόψη κάποιες από τις υποδείξεις της Ε.Ε. «Δεν είναι δεσμευτικές οι παρεμβάσεις της Ε.Ε.» τόνιζαν από το ΥΠΕΚΑ και από τη ΡΑΕ, υποβαθμίζοντας το θέμα, που τελικά επανέφερε η DGcom και μάλιστα με μία πρόσθετη αρνητική παράμετρο. Εκτός των ανησυχιών που εκφράζει για τη διασφάλιση πιθανής καταχρηστικής συμπεριφοράς της Socar, η DGcom αμφισβητεί και τη δυνατότητα του ελληνικού πλαισίου να προστατέψει τον ανταγωνισμό, ακυρώνοντας ουσιαστικά την τροποποιημένη πιστοποίηση της ΡΑΕ. Κάποιοι παρατηρούν ότι αν από την αρχή η ελληνική πλευρά είχε πάρει πιο σοβαρά τις παρατηρήσεις της Κομισιόν δεν θα υπήρχε η καθυστέρηση που προέκυψε από την προχθεσινή απόφαση της DGcom. Η αγωνία για την τύχη του ΔΕΣΦΑ παρατείνεται μέχρι την ολοκλήρωση της έρευνας από την Επιτροπή, στις 23 Μαρτίου 2015 με πολύ πιθανό πλέον το ενδεχόμενο του ναυαγίου.