Ουάσιγκτον, 17 Νοεμβρίου 2014. Στη σχολή διεθνών σχέσεων SAIS του πανεπιστημίου Johns Hopkins, 14 φοιτητές από την Ελλάδα παρακολουθούν μία ημερίδα για την Ανατολική Μεσόγειο δίπλα σε στελέχη του αμερικανικού υπουργείου Εξωτερικών, στρατιωτικούς, διπλωμάτες και ερευνητές ειδικούς για την ενέργεια και την περιοχή. Το συνέδριο είναι μια πρωτοβουλία του μεταπτυχιακού τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πειραιά σε συνεργασία με το φημισμένο αντίστοιχο τμήμα του Johns Hopkins. Στόχος του, να αναδείξει την Ανατ. Μεσόγειο ως ξεχωριστό αντικείμενο ανάλυσης και να αξιολογήσει την περιφερειακή συνεργασία σε θέματα ασφάλειας και ενέργειας. Αντανακλώντας το ενδιαφέρον του Ισραήλ, στην ημερίδα συμμετέχει και το BESA Center, ένα κέντρο στρατηγικών σπουδών με σημαντική επιρροή.
Πέντε καθηγητές από το ελληνικό πανεπιστήμιο παρουσιάζουν τις εκτιμήσεις τους για το στρατηγικό παιχνίδι των χωρών της περιοχής, τον ρόλο της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή ασφάλεια, τις νομικές και πολιτικές διαστάσεις της εκμετάλλευσης των υδρογονανθράκων, τους δεσμούς τρομοκρατίας και μετανάστευσης. Είναι μια πολύτιμη ευκαιρία να αναλύσουν επιστημονικά τον ελληνικό ρόλο στην περιοχή. Η παρουσία των φοιτητών, όμως, κάνει το ταξίδι ακόμη πιο ουσιαστικό καθώς δίνει στη νεότερη γενιά νέες εικόνες και πηγές έμπνευσης. Ο επαγγελματισμός των ομιλητών και η σοβαρότητα με την οποία διεξάγεται η ημερίδα τούς εντυπωσιάζουν. Τα επιχειρήματα που ακούν, λένε στην «Κ», δεν τους είναι νέα, αλλά αντιλαμβάνονται ότι βρίσκονται στην αιχμή των εξελίξεων όταν ακούν Αμερικανούς, Ισραηλινούς και Ελληνες να συζητούν δημοσίως ακόμη και δύσκολα θέματα.
Εξω από το αμφιθέατρο, στα τηλεοπτικά πάνελ, το δίκτυο Russia Today κάνει ένα κοντινό πλάνο σε μία αμερικανική σημαία που καίγεται στην Αθήνα, στην πορεία για την επέτειο του Πολυτεχνείου. Η διαδήλωση είναι σχετικά μικρή και τα επεισόδια περιορισμένης έκτασης, αλλά η ανταπόκριση ποντάρει στη δύναμη της εικόνας. Στην είσοδο του αμερικανικού πανεπιστημίου, κανείς δεν προσέχει αυτή την παραφωνία.
Είναι αλήθεια πως ο ρόλος των ΗΠΑ στο πραξικόπημα των συνταγματαρχών και η τραγωδία της Κύπρου, που ακολούθησε, επιβάρυνε για πολλές δεκαετίες το κλίμα στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Οι Αμερικανοί αντιλαμβάνονται τους λόγους. Μάλιστα, όταν ήρθε στην Ελλάδα το 1999 ο τότε πρόεδρος Μπιλ Κλίντον αναγνώρισε δημοσίως ότι ήταν λάθος των ΗΠΑ να υποστηρίξουν τη χούντα. Οπως είχε πει χαρακτηριστικά, «οι ΗΠΑ επέτρεψαν στα ψυχροπολεμικά τους συμφέροντα να επικρατήσουν… της υποχρέωσής τους να υποστηρίξουν τη δημοκρατία».
Ηταν μία προσπάθεια να βάλει τη χούντα πίσω και να προχωρήσει σε μια νέα εποχή στις ελληνοαμερικανικές σχέσεις. Σαφώς, υπάρχουν άνθρωποι στην Ελλάδα που εξακολουθούν να αναλύουν τον κόσμο με ψυχροπολεμικούς όρους και άλλοι που χρησιμοποιούν το Πολυτεχνείο ως έμπνευση για αγώνες εναντίον της «χούντας του Μνημονίου». Ακόμη και σε αυτή την περίπτωση, όμως, η αμερικανική πρεσβεία είναι ένας λιγότερο προφανής αποδέκτης της οργής τους, καθώς δεν μπορεί να κατηγορηθεί για το τελευταίο.
Σε αυτήν τη συγκυρία, η προώθηση του κοινού συμφέροντος της ενεργειακής ασφάλειας της Ευρώπης μέσω της τριμερούς συνεργασίας Κύπρου-Ισραήλ-Ελλάδας ενώνει τις δύο χώρες, καθώς ενισχύει και την ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο. Στην ημερίδα, οι Ισραηλινοί συμμετέχοντες δεν έκρυψαν το ενδιαφέρον τους να προστεθεί σε αυτή τη συνεργασία και η Αίγυπτος, ενώ οι Αμερικανοί έδειξαν να αντιλαμβάνονται ότι οι ενεργειακοί πόροι δεν μπορούν να λύσουν από μόνοι τους το Κυπριακό.
Λίγο νωρίτερα, στο μεσημεριανό διάλειμμα, τέσσερις φοιτήτριες έβγαζαν selfies μεταξύ του Ινστιτούτου Brookings και του κληροδοτήματος Carnegie για τη Διεθνή Ειρήνη. Ηταν μια ωραία εικόνα, καθώς η βροχή και το πρώιμο κρύο δεν μπορούσαν να χαλάσουν τον ενθουσιασμό ενός ταξιδιού που έχουν χρηματοδοτήσει μόνες τους, με μία συμβολική συνεισφορά από το πανεπιστήμιο. Ισως στο μέλλον μια χορηγία να επιτρέψει να μοιραστούν αυτή την εμπειρία περισσότεροι φοιτητές. Διότι, 41 χρόνια μετά το Πολυτεχνείο, η Ελλάδα αντιμετωπίζει νέες προκλήσεις, η μεγαλύτερη από τις οποίες είναι να δώσει ευκαιρίες στη νέα γενιά.
