Περιζήτητο έγινε μέσα στην εβδομάδα το νομοσχέδιο με το οποίο η Ουγγαρία είχε, στα τέλη του περασμένου έτους, την ετοιμότητα να μετατρέψει σε φιορίνια όσα δάνεια είχαν εκδοθεί σε ελβετικό φράγκο. Κροατία και Πολωνία ζήτησαν από τη Βουδαπέστη μεταφρασμένο αντίγραφο του νομοσχεδίου με σκοπό να το εξετάσουν για την περίπτωση να καταφύγουν σε ανάλογη κίνηση, και η κυβέρνηση του Βίκτορ Ορμπάν ανταποκρίθηκε άμεσα. Οι δύο κυβερνήσεις είχαν προφανώς διαπιστώσει ότι θα γινόταν απρόσιτο το κόστος εξυπηρέτησης των στεγαστικών εξαιτίας της εκτίναξης που σημείωσε το ελβετικό φράγκο μετά την αποσύνδεσή του από το ευρώ.
Το πρόβλημα επεκτείνεται σχεδόν σε όλες τις χώρες της κεντροανατολικής Ευρώπης, με την αναστάτωση να είναι μεγαλύτερη από εκείνη που προκάλεσε στους Ελληνες δανειολήπτες η κίνηση της Τράπεζας της Ελβετίας. Μέχρι στιγμής μόνον η Κροατία σκοπεύει να υιοθετήσει λύση τύπου Ουγγαρίας, αλλά ο προβληματισμός επεκτείνεται σε μια σειρά από χώρες που αντιμετωπίζουν παρόμοιο πρόβλημα, με το θέμα να παίρνει πολιτικές διαστάσεις σε Ρουμανία και Σλοβενία.
Στην αρχή της εβδομάδας, ο πρωθυπουργός της Κροατίας, Ζόραν Μιλάνοβιτς, είχε ανακοινώσει πως θα «κλειδώσει» την ισοτιμία του ελβετικού φράγκου στα 6,39 κούνα για ένα έτος προκειμένου να διευκολύνει τους περίπου 60.000 δανειολήπτες να αποπληρώσουν δάνεια σε φράγκα συνολικής αξίας περίπου 4 δισ. δολαρίων. Το ποσό αυτό αντιπροσωπεύει το 8,5% από το σύνολο των δανείων σε ξένο νόμισμα που έχουν λάβει πολίτες της Κροατίας. Ο Κροάτης πρωθυπουργός τόνισε μάλιστα πως το κόστος της σταθερής ισοτιμίας θα επωμισθούν οι τράπεζες, όπως άλλωστε συνέβη πέρυσι στην Ουγγαρία, όταν τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, κυρίως ελβετικό φράγκο, έφταναν τα 14 δισ. δολάρια. Η ανακοίνωση του κ. Μιλάνοβιτς προκάλεσε, πάντως, την άμεση αντίδραση των κροατικών τραπεζών, που απάντησαν με μια κατηγορηματική άρνηση στο σχέδιο της κροατικής κυβέρνησης.
Σύμφωνα με δήλωση του Ούγγρου πρωθυπουργού, η Βαρσοβία ζήτησε επίσης από τη Βουδαπέστη αντίγραφο του νόμου για τη μετατροπή των δανείων από το φράγκο στο πολωνικό ζλότι. Μέχρι στιγμής φαίνεται, πάντως, πως η κυβέρνηση αρκείται προς το παρόν να ζητήσει από τις τράπεζες να περιορίσουν τα βάρη των δανειοληπτών χαλαρώνοντας τους όρους των δανείων. Ο διοικητής της Τράπεζας της Πολωνίας, Μάρεκ Μπέλκα, κάλεσε τα πιστωτικά ιδρύματα της χώρας να μεταφέρουν τα αρνητικά επιτόκια της Ελβετίας στα δάνεια των Πολωνών. Απέκλεισε, όμως, κάθε πιθανότητα να πιέσει τις τράπεζες για να μετατρέψουν τα δάνεια σε ζλότι, τονίζοντας πως κάτι τέτοιο θα ήταν «επικίνδυνο» καθόσον θα κόστιζε στις τράπεζες της χώρας πάνω από 10 δισ. ζλότι, περίπου 2,7 δισ. δολάρια.
Το θέμα αφορά περίπου 575.000 πολωνικές οικογένειες, που έχουν λάβει δάνεια σε ελβετικό φράγκο συνολικής αξίας 35 δισ. δολαρίων και αντιπροσωπεύουν περίπου το 40% των στεγαστικών δανείων στη χώρα. Διορατικός ως προς την αστάθεια των συναλλαγματικών ισοτιμιών, ο κ. Μπέλκα χαρακτήρισε πέρυσι «ωρολογιακές βόμβες» τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο. Ο Πολωνός πρωθυπουργός διέταξε, πάντως, τη διεξαγωγή ερευνών για τις πρακτικές που εφάρμοσαν οι τράπεζες στη χορήγηση στεγαστικών δανείων και κάλεσε τις ρυθμιστικές αρχές να εξετάσουν κατά πόσον οι δραστηριότητες των τραπεζών «δεν επηρεάζουν τα έννομα συμφέροντα των δανειοληπτών». Παράλληλα ο υπουργός Οικονομικών της Σερβίας, Ντούσαν Βούγιοβιτς, ανακοίνωσε πως οι τράπεζες της χώρας του εξετάζουν τη δυνατότητα να χαλαρώσουν τους όρους των στεγαστικών δανείων, να παρατείνουν τον χρόνο αποπληρωμής τους και να μειώσουν τα επιτόκια για να διευκολύνουν τους δανειολήπτες.
Η κυβέρνηση της Σλοβενίας, αντιθέτως, αποφάσισε να μη λάβει κανένα μέτρο για το θέμα, αλλά ο υπουργός Οικονομικών συνέστησε στις τράπεζες να διευκολύνουν τους δανειολήπτες ώστε να βρεθεί λύση. Ανέφερε, πάντως, πως η κυβέρνηση γνωρίζει ότι η κεντρική τράπεζα της Σλοβενίας έχει εγκαίρως προειδοποιήσει για τους κινδύνους που εγκυμονούν οι συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα δάνεια σε ξένο νόμισμα, όμως «δεν είναι σαφές με ποιον τρόπο αξιοποιούσαν την ενημέρωση τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της χώρας».
Φόβοι κοινωνικής αναταραχής
Το θέμα της προστασίας όσων πολιτών της Σλοβενίας πήραν δάνεια σε ελβετικά φράγκα προσλαμβάνει πολιτικές διαστάσεις, καθώς το αντιπολιτευόμενο κόμμα της Ενωμένης Αριστεράς εξακολουθεί να ζητάει τη λήψη μέτρων, επιμένοντας πως δεν μπορεί να εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια των τραπεζών. Την ίδια στιγμή, στη γειτονική Ρουμανία, μόλις 75.000 Ρουμάνοι δανειολήπτες έχουν προτιμήσει τα δάνεια σε ελβετικό φράγκο, πολύ λιγότεροι από τους αντίστοιχους σε Πολωνία και άλλες γειτονικές χώρες, αλλά το Βουκουρέστι σπεύδει να λάβει μέτρα διευκόλυνσής τους.
Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι επεκτείνει σε υψηλότερα εισοδήματα το δικαίωμα ένταξης σε προϋπάρχον πρόγραμμα ρύθμισης δανείων που έχει θεσπίσει από πέρυσι, όταν είχε αρχίσει να ανατιμάται το ελβετικό φράγκο. Μετά την αποσύνδεση του ελβετικού φράγκου από το ευρώ, ο υπουργός Οικονομικών, Δαρίους Βάλκοφ, έσπευσε να προειδοποιήσει πως αν δεν ληφθούν μέτρα από την κυβέρνηση θα δημιουργηθούν «έκτακτες κοινωνικές καταστάσεις». Το σχόλιο προκάλεσε την αντίδραση φιλελεύθερων πολιτικών, που εμμένουν στη θέση ότι το ζήτημα αφορά τις τράπεζες και τους δανειολήπτες και πρέπει να διευθετηθεί ανάμεσά τους.