Από την κρησάρα της διαπραγμάτευσης με τους εταίρους και δανειστές για την επίτευξη μιας συμφωνίας μετάβασης την επομένη της εκπνοής του τρέχοντος προγράμματος και από τους περιορισμούς που θέτουν τα δημοσιονομικά δεδομένα περνούν, σε σημαντικό βαθμό, οι πρώτες κινήσεις της νέας κυβέρνησης. Ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας και οι υπουργοί του απέφυγαν στις προγραμματικές δηλώσεις να υιοθετήσουν την ορολογία «πρόγραμμα 100 ημερών», καθώς γνωρίζουν ότι οι ανωτέρω περιορισμοί θα καθορίσουν, τελικά, το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης του κυβερνητικού προγράμματος. Μάλιστα, στις αρχικές προθέσεις του στενού επιτελικού πυρήνα της κυβέρνησης ήταν να τεθεί στις προγραμματικές δηλώσεις ένα χρονοδιάγραμμα σταδιακής υλοποίησης του κυβερνητικού προγράμματος, με το διάστημα έως τον Ιούνιο να περιλαμβάνει πολύ λίγες δράσεις, προκειμένου, αφενός, να αποκτηθεί καλύτερη εικόνα ως προς το «τι υπάρχει στο ταμείο» και, αφετέρου, να σταλεί μήνυμα προς τους εταίρους ότι η κυβέρνηση θα λειτουργήσει με αυτοσυγκράτηση όσον αφορά τις δαπάνες.
Ωστόσο, οι εσωκομματικές αντιδράσεις που προκάλεσε αυτή η σκέψη, οι οποίες εκδηλώθηκαν στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, απάλειψαν τις αναφορές σε συγκεκριμένα χρονοδιαγράμματα, με εξαίρεση την επαναφορά του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, που ο πρωθυπουργός με σαφήνεια είπε ότι θα γίνει σταδιακά μέχρι το 2016.
Πριν προχωρήσουν στην υλοποίηση των προγραμματικών δηλώσεων, στο σύνολό τους οι υπουργοί της κυβέρνησης έχουν επιδοθεί σε κωδικό προς κωδικό ανάλυση των δαπανών των υπουργείων τους. Ψάχνουν για «ξεχασμένα» χρήματα, για διάθεση κονδυλίων σε σκοπούς που δεν θεωρούνται απαραίτητοι και αναζητούν δυνατότητες περιορισμού σπατάλης, αξιοποίησης τυχόν «λιμνάζουσας» δημόσιας περιουσίας φορέων της αρμοδιότητάς τους και, όπου είναι δυνατόν, αναπροσανατολισμού δαπανών. Το μήνυμα που εστάλη από το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης προς τα υπόλοιπα μέλη του υπουργικού συμβουλίου ήταν σαφές: αναζητούνται κονδύλια για τα μέτρα αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης και για μερικές ακόμα κεντρικές δεσμεύσεις της κυβέρνησης και, εφόσον καταφέρουν να βρουν εκ των έσω -από τους προϋπολογισμούς των υπουργείων τους- χρήματα, μπορούν σταδιακά να επεκταθούν και σε άλλες δράσεις.
Η πρώτη πράξη της κυβέρνησης, που θα αποτυπωθεί και νομοθετικά, αφορά την προστασία πρώτης κατοικίας από πλειστηριασμούς και τη ρύθμιση των «κόκκινων» δανείων ιδιωτών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων, με τη σύσταση ενδιάμεσου φορέα που θα λειτουργεί ως εγγυητής ομαλής διευθέτησης των οφειλών ανάμεσα στις τράπεζες και τους οφειλέτες. Παράλληλα, θα προωθηθεί η ρύθμιση για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία σε 100 δόσεις.
Ως άμεση προτεραιότητα θα δρομολογηθούν οι δράσεις για την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης, που περιλαμβάνουν την παροχή σίτισης, στέγασης, ρεύματος και ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης προς τα πλέον επιβαρυμένα νοικοκυριά. Οι σχετικές δράσεις θα αναπτυχθούν σε συνεργασία με τους φορείς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, την Εκκλησία και οργανισμούς που ήδη δραστηριοποιούνται στην κατεύθυνση αυτή.
Στα νομοσχέδια που αναμένεται να κατατεθούν άμεσα περιλαμβάνεται και αυτό της επαναφοράς στο Δημόσιο 3.900 υπαλλήλων, που είτε απολύθηκαν είτε βρίσκονται σε διαθεσιμότητα ή τελούν υπό καθεστώς προσωρινών δικαστικών αποφάσεων. Μέσα στον επόμενο μήνα αναμένεται, επίσης, να κατατεθεί το νομοσχέδιο για την επανασύσταση της ΕΡΤ και την επαναπρόσληψη όσων από τους απολυμένους το επιθυμούν, για τους οποίους ο αρμόδιος υπουργός Επικρατείας Νίκος Παππάς δήλωσε ότι δεν θα επιβαρύνουν τον προϋπολογισμό, καθώς το όλο εγχείρημα θα χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από το ανταποδοτικό τέλος. Ως άμεσα εφαρμοστέα ανακοινώθηκε από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας η επαναφορά του επιδόματος παραμεθορίου για τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων.
Το αφορολόγητο
Στο πεδίο της φορολογίας, η κατάργηση του ΕΝΦΙΑ και η αντικατάστασή του από τον φόρο ακίνητης περιουσίας θα είναι από τα πρώτα μέτρα, σε συνδυασμό με την κατάρτιση περιουσιολογίου, ενώ το νέο φορολογικό σύστημα θα επαναφέρει το αφορολόγητο των 12.000 ευρώ και την κλιμακωτή φορολόγηση για μεγαλύτερα εισοδήματα.
Για την αναμόρφωση του κράτους και τη λειτουργία της δημόσιας διοίκησης έχει εξαγγελθεί ότι μέσα στους πρώτους μήνες θα σχεδιασθούν οι νέοι οργανισμοί των υπουργείων και θα δρομολογηθούν καταργήσεις – συγχωνεύσεις γραμματειών. Παράλληλα, θα καταργηθούν οι ρυθμίσεις για το πειθαρχικό δίκαιο των δημοσίων υπαλλήλων και θα καταρτισθεί νέος κανονισμός για την αξιολόγηση και την επιλογή προϊσταμένων.
Στις άμεσες προτεραιότητες περιλαμβάνονται, επίσης, δράσεις που αφορούν την αντιμετώπιση της διαπλοκής – διαφθοράς, που ήταν ψηλά στην προεκλογική ατζέντα της κυβέρνησης. Στο πλαίσιο αυτό, πρόκειται να προκηρυχθεί διαγωνισμός για τις ραδιοτηλεοπτικές συχνότητες, να ενισχυθεί το ΣΔΟΕ και να συσταθεί υπηρεσία εσωτερικού ελέγχου για τα τελωνεία, ώστε να αντιμετωπισθεί και το λαθρεμπόριο.
Από τις πρώτες πράξεις της νέας κυβέρνησης, τέλος, θα είναι η πρόταση για σύσταση από τη Βουλή εξεταστικής επιτροπής για τα Μνημόνια.
