27 Αυγούστου 2012. Νέα Σμύρνη. Πανιώνιος και Αρης γράφουν με ολοκάθαρα ελληνικά γράμματα ένα κεφάλαιο για το οποίο το ποδόσφαιρό μας μπορεί να υπερηφανεύεται. Οι δύο ιστορικές ομάδες παρατάσσονται στον αγωνιστικό χώρο με 22 Ελληνες παίκτες, επαναλαμβάνοντας ένα «κατόρθωμα» το οποίο είχε να συμβεί από το 1989, σε αναμέτρηση της Ξάνθης με τον Πανιώνιο. Από τότε δηλαδή που δεν ίσχυε ο «Νόμος Μποσμάν» και που οι περιορισμοί στους ξένους αθλητές ήταν πολύ πιο αυστηροί. Τον περασμένο μήνα, στις 8 Ιανουαρίου, ο Παναθηναϊκός, χρησιμοποίησε κι αυτός αμιγώς ελληνική ενδεκάδα, στον αγώνα Κυπέλλου με τα Χανιά, στην Κρήτη. Τελικά το ποδόσφαιρό μας αποκτά ελληνικό χρώμα ή μήπως μόνο η βιτρίνα του είναι γαλανόλευκη;
Μία προσεκτική ματιά στα ρόστερ των 17 ομάδων της Σούπερ Λιγκ (η Νίκη Βόλου αποχώρησε σχετικά νωρίς) όπως έχουν διαμορφωθεί μετά και τις χειμερινές μεταγραφές, αναδεικνύει τις λεπτές ισορροπίες ανάμεσα σε Ελληνες και ξένους ποδοσφαιριστές. Από το σύνολο των 410 ενεργών παικτών οι Ελληνες καλύπτουν το 52% (212), εμφανίζοντας μια όχι και τόσο αμελητέα πτώση σε σχέση με το περσινό 59%.
Είναι χαρακτηριστικό, πάντως, πως πέρυσι αυτή η αναλογία (59% – 41%) διαμορφώθηκε στη διάρκεια της περιόδου, αφού στο ξεκίνημά της, οι σύλλογοι είχαν δηλωμένους περισσότερους γηγενείς ποδοσφαιριστές, από όσους τελικά χρησιμοποίησαν. Η σεζόν είχε ξεκινήσει με μία αναλογία της τάξεως του 63% έναντι 37%, το οποίο δεν τηρήθηκε από τους 18 συλλόγους.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα μόνο σε δύο περιόδους (2009-10, 2010-11) οι ξένοι ποδοσφαιριστές υπερίσχυαν των Ελλήνων. Ηταν οι πρώτες χρονιές που η λέξη κρίση άρχισε να περνάει από το μυαλό των παραγόντων, οι οποίοι αρχικά έδειξαν να αντιδρούν με σπασμωδικές κινήσεις, συνεχίζοντας τις επιλογές παικτών… αμφιβόλου προελεύσεως. Στην πορεία, η τακτική τους άλλαξε, η «ελληνοποίηση» έγινε και λίγο της μόδας, με αποτέλεσμα στα ρόστερ των ομάδων να προωθούνται συνεχώς περισσότεροι Ελληνες. Σχεδόν όλοι οι σύλλογοι έδωσαν μεγαλύτερη προσοχή στα τμήματα υποδομής τους, το εγχώριο σκάουτινγκ οργανώθηκε καλύτερα, ενώ και οι επιτυχίες της Εθνικής στάθηκαν ικανές να δώσουν προαγωγή στους γαλανόλευκους παίκτες. Εστω και από… ανάγκη, οι ομάδες που δεν έχουν υψηλά μπάτζετ συνεχίζουν να επιμένουν ελληνικά, με κορυφαίο παράδειγμα αυτό του Πανιωνίου, ο οποίος πέρυσι είχε μόνο έναν ξένο και φέτος έκανε την υπέρβαση με… τρεις!
Δεν είναι, όμως, μόνο η ανάγκη που κρατά «ζωντανούς» τους Ελληνες ποδοσφαιριστές. Οι περιορισμοί σε ομάδες που δεν έχουν πάρει αδειοδότηση, αλλά και οι κανονισμοί της UEFA για τις ομάδες που αγωνίζονται στα ευρωπαϊκά Κύπελλα, τάσσονται υπέρ των γηγενών παικτών.
Θα περίμενε κανείς, βέβαια, πως στο ελληνικό ποδόσφαιρο, που το χρήμα δεν περισσεύει, το ελληνικό στοιχείο θα ήταν πιο έντονο. Ωστόσο, η αναξιοπιστία, οι συνθήκες εργασίας, η βία, οι καθυστερήσεις στις πληρωμές, τα άδεια και κακά γήπεδα δεν αποτελούν πόλο έλξης για τους παίκτες που έχουν βιώσει στο πετσί τους το ελληνικό πρωτάθλημα. Αρκετοί Ελληνες έχουν αναζητήσει την τύχη τους στα πρωταθλήματα όλου του κόσμου, ενώ λίγοι είναι οι ξένοι που παραμένουν για χρόνια στην πατρίδα μας.
Μόλις 23 αλλοδαποί ποδοσφαιριστές είναι διεθνείς
Μία ακόμη παράμετρος που φανερώνει πολλά για την εικόνα του ελληνικού πρωταθλήματος, αφορά την ποιότητα των ποδοσφαιριστών που αγωνίζονται στο ελληνικό πρωτάθλημα. Κι αν η τιμή ενός παίκτη δεν αντικατοπτρίζει πάντα την αξία του, οι συμμετοχές με την Εθνική της πατρίδας του μπορεί να θεωρηθεί ως ασφαλέστερος τρόπος κρίσης.
Τα αποτελέσματα δεν μπορούν να θεωρηθούν πολύ ενθαρρυντικά, όπως μαρτυρούν οι αριθμοί. Από τους 198 ξένους στο πρωτάθλημα της Σούπερ Λιγκ, μόλις 23 είναι αυτή τη στιγμή διεθνείς σε συνολικά 20 χώρες, με την ομάδα της Γεωργίας να έχει τη σημαντικότερη εκπροσώπηση στα ελληνικά γήπεδα με τρεις ποδοσφαιριστές (Λόρια, Μερεμπασβίλι, Κουμπουτία). Ακολουθεί η Σουηδία με δύο (Μπεργκ, Ντουρμάζ) στη Σούπερ Λιγκ και έναν (Γιόχανσον) στη Φούτμπολ Λιγκ, ενώ οι υπόλοιπες 18 έχουν από έναν διεθνή παίκτη τους στη Σούπερ Λιγκ. Με εξαίρεση τη Σουηδία, την Ολλανδία (Αφελάι), την Κροατία (Πράνιτς), τη Νορβηγία (Ομάρ), τη Ρουμανία (Ρατς) και την Ελβετία (Κασάμι) οι υπόλοιπες χώρες δεν διεκδικούν ιδιαίτερα παράσημα στον ποδοσφαιρικό χώρο. Αρμενία, Γεωργία, Ουγγαρία, Λεττονία, Μάλτα, Σλοβακία, Σλοβενία, Αγκόλα, Καμερούν, Κονγκό, Μάλι, Τόγκο, Κόστα Ρίκα και Ισημερινός έχουν από έναν εκπρόσωπό τους στην Ελλάδα.
Ενθαρρυντικά δεν είναι ούτε τα στοιχεία που προέρχονται από την Εθνική Ελλάδος. Οι επιλογές του πρώην ομοσπονδιακού τεχνικού, Κλαούντιο Ρανιέρι, μπορεί να ήταν αρκετά αλλοπρόσαλλες, αλλά δείχνουν την τάση φυγής των καλών Ελλήνων παικτών προς το εξωτερικό. Από τους 23 της τελευταίας ελληνικής αποστολής τον Νοέμβριο του 2014, οι 11 αγωνίζονται εντός των συνόρων και οι 12 εκτός. Μάλιστα, οι δύο (Μάνταλος, Μπακάκης) από τους 11 δεν βρίσκονται στην Σούπερ Λιγκ, αλλά στη Φούτμπολ Λιγκ. Η επόμενη αποστολή που θα επιλέξει ο Σέρχιο Μαρκαριάν αναμένεται να είναι αρκετά διαφορετική και σύμφωνα με την κοινή λογική, οι ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται στην Ελλάδα θα δεν είναι περισσότεροι από τους μισούς. Αλλωστε, από την περασμένη 23άδα έλειπαν για διάφορους λόγους παίκτες όπως ο Σωκράτης Παπασταθόπουλος, ο Κυριάκος Παπαδόπουλος, ο Χοσέ Χολέμπας, ο Γιάννης Φετφατζίδης και ο Γιώργος Σαμαράς που βρίσκονται εκτός συνόρων.
Μπορεί στη Σούπερ Λιγκ να αγωνίζονται παίκτες από 48 διαφορετικές χώρες, αλλά η μερίδα του λέοντος ανήκει σε προηγμένα ποδοσφαιρικά κράτη. Η Αργεντινή και η Ισπανία έχουν από 26 εκπροσώπους, η Γαλλία έχει 23, η Βραζιλία 16, όσους και η γειτονική προς την Ελλάδα, Σερβία. Εντύπωση προκαλεί η απουσία της Κύπρου.
Η Ελλάδα της κρίσης αλλά και της αναξιοπιστίας αποτελεί συνήθως έναν τερματικό σταθμό για παίκτες που δεν έχουν, πλέον, ισχυρό κίνητρο και ακόμα πιο σπάνια έναν ενδιάμεσο, για όσους θέλουν να αναβιώσουν την καριέρα τους σε ένα πρωτάθλημα που ακόμα ψάχνει να βρει την ταυτότητά του.