Στο Μέγαρο Μαξίμου, στα υπουργικά και τα κομματικά γραφεία επικρατούσε έντονη αμηχανία και αγωνία το τελευταίο δεκαπενθήμερο. Υπήρχαν όμως και ισχυρές ελπίδες που στρέφονταν στην Ουάσιγκτον, ενώ, παράλληλα, σε κάθε σύσκεψη αναζητούνταν τρόποι για να τεθεί η ανάγκη άμεσης πολιτικής λύσης στο πλαίσιο της Ε.Ε., την οποία μόνο η κ. Μέρκελ θα μπορούσε να δώσει.
Η όξυνση του πολιτικού κλίματος εξαιτίας του έντονου επικοινωνιακού πολέμου και δηλώσεων κυβερνητικών και κομματικών αξιωματούχων στην Ελλάδα και τη Γερμανία καθιστούσε όλο και πιο επιτακτική την ανάγκη για πρωτοβουλίες σε επίπεδο κορυφής. Πρώτος ανέλαβε να κινηθεί ο κ. Τσίπρας με τις επιστολές που έστειλε προς την κ. Μέρκελ και στον κ. Ολάντ. Ωστόσο, οι εξελίξεις άρχισαν να δρομολογούνται με την άμεση ανταπόκριση της καγκελαρίου.
Το πρώτο χρονικά μήνυμα που έκανε την κυβέρνηση να αναθαρρήσει ήρθε από τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ, ο οποίος επισκέφθηκε την Ουάσιγκτον στις 9 Μαρτίου και είχε συνάντηση με τον πρόεδρο Ομπάμα, με τον οποίο συζήτησε και το ελληνικό πρόβλημα. Λίγα 24ωρα αργότερα, οι πρώτες πληροφορίες που έφθαναν στην Αθήνα, μέσω διπλωματικών και κοινοτικών πηγών, έκαναν λόγο για ισχυρή παρέμβαση του Αμερικανού προέδρου, ουσιαστικά για ένα νέο πολιτικό σχέδιο με προφανείς οικονομικούς πυλώνες, μια «ιδιόμορφη Γιάλτα» που αφορούσε όχι μόνον την παραμονή της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, αλλά και τη θέση της στον δυτικό κόσμο σύμφωνα με κυβερνητική πηγή, καθώς για τις ΗΠΑ το ζήτημα είναι πρωτίστως γεωπολιτικό και δευτερευόντως οικονομικό.
Προειδοποίηση
Η επίσημη έκφραση αυτού του σχεδίου ήρθε από τον κ. Τουσκ στις 16 Μαρτίου, όταν με δήλωσή του προειδοποίησε Βερολίνο, Παρίσι και όλη την Ε.Ε. ότι «μια έξοδος της Ελλάδας από την Ευρωζώνη θα ήταν καταστροφή» και ότι μια τέτοια, τόσο δραματική εξέλιξη θα είχε όχι μόνον οικονομικές, αλλά και γεωπολιτικές συνέπειες για την Ευρώπη. Ο Τουσκ περιέγραψε το σενάριο που πρώτος εμφάνισε στη διεθνή πολιτική σκηνή ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, κατά το οποίο η θέση της Ελλάδας είναι καθοριστική για την ασφάλεια και τη σταθερότητα του δυτικού κόσμου και επομένως, πιθανή κατάρρευσή της, θα έχει μεγάλες επιπτώσεις παντού.
Σύμφωνα με άλλες πηγές, μία ημέρα πριν, υπήρξε επικοινωνία του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου με τον κ. Τσίπρα κατά την οποία συζητήθηκαν τα νέα δεδομένα με την πολιτική ανάμειξη του προέδρου Ομπάμα. Κατά τη συνομιλία αυτή διατυπώθηκε για πρώτη φορά η ιδέα πραγματοποίησης μιας ευρείας συνάντησης προκειμένου να αρθεί το αδιέξοδο, αλλά καθοριστική προς αυτήν την κατεύθυνση, σύμφωνα με τον Πολωνό αξιωματούχο, θα ήταν η στάση της Γερμανίας. Στη συνέχεια, τα πάντα κρίθηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ο πρωθυπουργός συμφώνησε και ως πρώτη κίνηση ανίχνευσης προθέσεων ήταν η επιστολή που έστειλε προς τον κ. Ολάντ και την κ. Μέρκελ. Εκτιμάται ότι υπήρξε συνεννόηση, στη συνέχεια, του κ. Ολάντ με την κ. Μέρκελ και η απάντηση κατ’ αρχάς ήταν θετική. Οι ίδιες πηγές υποστηρίζουν ότι υπήρξε παράλληλη επικοινωνία του κ. Τουσκ με τους δύο ηγέτες προκειμένου να επισπευσθεί η λήψη των αποφάσεων.
Οι απαντήσεις ήταν θετικές και ακολούθησε η τηλεφωνική επικοινωνία Τσίπρα – Μέρκελ κατά την οποία, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ο περισσότερος χρόνος αφιερώθηκε στην οργάνωση της συνάντησης, ποια πρόσωπα θα συμμετέχουν και ποια θέματα που θα συζητηθούν, προφανώς και στην έκταση του ελληνικού προβλήματος. Ετσι εξηγείται και το γεγονός ότι η κ. Μέρκελ ήταν η πρώτη που έσπευσε να «υιοθετήσει» τη συνάντηση των Βρυξελλών. Ενα μεγάλο μέρος της συζήτησης αφιερώθηκε στη μεταξύ τους συνάντηση και στην πρόσκληση που απηύθυνε η κ. Μέρκελ στον κ. Τσίπρα να επισκεφθεί το Βερολίνο αύριο.
Μόλις η κ. Μέρκελ έδωσε θετική απάντηση, ανέλαβαν οι εντεταλμένοι σύμβουλοι των ηγετών να διευθετήσουν τις λεπτομέρειες της συνάντησης, που με την προσθήκη του κ. Ντάισελμπλουμ έγινε επταμερής. Το έργο δεν ήταν τόσο απλό, καθώς τέθηκε θέμα νομιμοποίησης των όποιων αποφάσεων θα λαμβάνονταν, αλλά και πώς η συνάντηση θα δικαιολογούνταν στις άλλες χώρες της Ευρωζώνης. Στο παρασκήνιο, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, υπήρξαν αντιδράσεις και ενστάσεις από την Ισπανία, την Πορτογαλία, το Βέλγιο και την Ιταλία, είτε γιατί ήθελαν να συμμετάσχουν, όπως η Ρώμη, είτε για να μην πραγματοποιηθεί, όπως θα επιθυμούσε η Μαδρίτη.
Ανταλλάγματα
Πληροφορίες από κυβερνητικές και διπλωματικές πηγές επισημαίνουν ότι όσο βρίσκονταν σε εξέλιξη οι διαβουλεύσεις για την προετοιμασία της συνάντησης, η Ουάσιγκτον ενημερωνόταν συνεχώς από τη βοηθό υπουργό Εξωτερικών Βικτόρια Νούλαντ, η οποία βρέθηκε στην Αθήνα και μετέφερε, σύμφωνα με ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, στον κ. Τσίπρα και μήνυμα του προέδρου Ομπάμα.
Κυβερνητικές, αλλά και κομματικές πηγές υποστηρίζουν ότι κατά τη συνάντηση Τσίπρα -Νούλαντ έγινε σαφές ότι οι ΗΠΑ θα στηρίξουν με κάθε τρόπο την Ελλάδα, αλλά και η Αθήνα θα πρέπει να συνεργαστεί πλήρως με τη Γερμανία κυρίως και με τους άλλους θεσμούς, προκειμένου να αρθεί άμεσα το αδιέξοδο. Το δεύτερο αντάλλαγμα που θα δώσει η Ελλάδα θα είναι προς τις ΗΠΑ, καθώς οι ίδιες πηγές εκφράζουν τη βεβαιότητα ότι η Ουάσιγκτον απέσπασε ισχυρές δεσμεύσεις από την Αθήνα πως δεν θα προκαλέσει προβλήματα στην εξωτερική πολιτική, είτε στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ είτε στο πλαίσιο της Ε.Ε. Οι ΗΠΑ εργάζονται για την επίτευξη ενός συμπαγούς μετώπου στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας και υπό αυτό το πρίσμα, όλα τα κράτη-μέλη θα πρέπει να συνεισφέρουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Το θέμα αυτό ενδεχομένως να επηρεάσει την επίσκεψη Τσίπρα στη Μόσχα στις 8 Απριλίου, γιατί, σύμφωνα με εκτιμήσεις κυβερνητικών πηγών, εκεί θα πρέπει να πάρει θέση στο αν θα δεχθεί να περάσει από την Ελλάδα ο σχεδιαζόμενος αγωγός Turkish Stream, τον οποίο προωθεί η Μόσχα σε συνεργασία με την Τουρκία, αλλά οι ΗΠΑ αντιδρούν.
Προς το παρόν, το ενδιαφέρον εστιάζεται στο Βερολίνο σήμερα και αύριο. Σήμερα, κατά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών Κοτζιά και Σταϊνμάγερ θα συζητηθεί μια ευρεία ατζέντα πολιτικών, γεωπολιτικών και οικονομικών θεμάτων, προετοιμάζοντας την κρίσιμη συνάντηση Μέρκελ -Τσίπρα, τα αποτελέσματα της οποίας θα φανούν άμεσα…