Πρώτη ημέρα χθες σε μια διαφορετική Ελλάδα, με τις τράπεζες κλειστές και το ένα πόδι εκτός Ευρώπης. Οσοι παρακολουθούσατε τις εξελίξεις από το ραδιόφωνο ―ας πούμε, το πρωί στο αυτοκίνητο―, αναρωτηθήκατε πόσο εξωπραγματικά γελοίες ακούγονταν χθες το πρωί οι διαφημίσεις για προϊόντα και υπηρεσίες, που αύριο, αν επικρατήσει το «όχι», ελάχιστοι θα μπορούν να αγοράζουν;
Υπνοβατούμε προς τον όλεθρο και οι περισσότεροι γύρω μας δεν το καταλαβαίνουν. Ο Π. Λαφαζάνης, ας πούμε, μας έλεγε χθες ότι με το «όχι» θα απορρίψουμε το «σχέδιο εξουθένωσης», που δήθεν απεργάζεται εις βάρος μας η Ευρώπη. Υπό μία πολύ συγκεκριμένη οπτική γωνία, έχει δίκιο. Γιατί αυτό που μας συμβαίνει σήμερα αποδεικνύει ότι δεν χρειαζόμαστε «σχέδιο εξουθένωσης» από το εξωτερικό. Θα μπορούσε να ισχυρισθεί κάποιος ότι δεν χρειαζόμαστε καν «σχέδιο»! Τι να το κάνουμε; Πετυχαίνουμε την εξουθένωση του εαυτού μας μόνοι μας. Αυθορμήτως και αυτοσχεδιάζοντας. Με επική υπόκρουση Μίκη Θεοδωράκη. Με τις μορφές του Ζορμπά και του Μακρυγιάννη να μας γνέφουν και να μας ευλογούν από ψηλά.
Μόλις τέσσερις ημέρες απομένουν, για να επιλέξουμε ανάμεσα σε κάτι που δεν υπάρχει και σε κάτι άλλο που δεν το γνωρίζει κανείς. (Εκτός, ενδεχομένως, από τον Δ. Στρατούλη, που ήταν ο μόνος περιχαρής από όσους έσπευδαν προχθές στο Μαξίμου, λίγο πριν από το δεύτερο διάγγελμα με το οποίο ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε το κλείσιμο των τραπεζών). Ασφαλώς, έχουμε ο καθένας μας την ευθύνη των επιλογών του. Αλλά με το δημοψήφισμα επιχειρείται η εξαπάτηση των πολιτών· και το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης ανήκει στον πρωθυπουργό και την ομάδα των στενών συνεργατών του, διότι αυτοί μεθοδεύουν την εξαπάτηση.
Η απουσία αντικειμένου ίσως δεν γίνεται αντιληπτή στους περισσότερους και μάλλον δεν φθάνει ο χρόνος ώστε να την αντιληφθούν μέχρι την Κυριακή. Ο λόγος είναι ότι σταθερά και επίμονα, μέσω της επικοινωνιακής πολιτικής του και χάρη στα λάθη των άλλων, ο ΣΥΡΙΖΑ ταύτισε τη λιτότητα και την εθνική ταπείνωση με την Ευρώπη, ενώ τη στείρα άρνηση την ανήγαγε σε αυτοσκοπό (Κούγκι) και την ονόμασε αξιοπρέπεια, περηφάνια, δημοκρατία και τα τοιαύτα. Το αποτέλεσμα είναι το δημοψήφισμα να γίνεται επί ενός προσχηματικού και σκοπίμως ακατάληπτου ερωτήματος, ενώ στην πραγματικότητα γίνεται επάνω στη βάση του εξημμένου συναισθηματισμού μας. Η μεθόδευση αυτή έχει σκοπό να μας κάνει να ακολουθήσουμε τα ξεσπάσματα της πληγωμένης περηφάνιας (ή, αν προτιμάτε, τον οικτρό λυγμό του Π. Καμμένου…) και να παραβλέψουμε ότι την Κυριακή ψηφίζουμε για το μέλλον των παιδιών μας ― και, όσο και είναι παράδοξο, ακόμη και για τα παιδιά του Αλ. Τσίπρα και του Π. Καμμένου…
Προφανώς, την ώρα αυτή προέχουν άλλα, ωστόσο ας μην προσπεράσουμε το ζήτημα της ευθύνης και, για τον σκοπό αυτό, είναι χρήσιμο να πληροφορηθούμε ακριβώς τον ρόλο του Γιώργου Χουλιαράκη. Ισως εκεί βρίσκεται η ισχυρότερη απόδειξη της εξαπάτησης που μεθόδευσε η κυβέρνηση.
Ο κ. Χουλιαράκης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ και ως πρόσωπο έχει τη φήμη ότι είναι «very decent», για να το πω, αν μου επιτρέπετε, στην άλλη γλώσσα του δημοψηφίσματος. (Δεν μπορώ να αντισταθώ στον πειρασμό της παρέκβασης, για να επισημάνω την ειρωνεία ότι εκείνοι που κάποτε συκοφαντούσαν την Διαμαντοπούλου, για την πρόταση να εισαχθεί στο εκπαιδευτικό σύστημα η αγγλική ως δεύτερη γλώσσα, σήμερα δεν ενοχλούνται να μετέχουν σε ένα δημοψήφισμα που γίνεται εν μέρει στα αγγλικά…).
Η επαφή του κ. Χουλιαράκη με την κυβέρνηση ήταν μέσω του αντιπροέδρου της, Γ. Δραγασάκη. Αυτός τον έφερε εδώ, για να αναλάβει επικεφαλής του τεχνοκρατικού μέρους της διαπραγμάτευσης. Πράγματι, άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις με όσους συνεργάστηκε στις Βρυξέλλες, όμως ο κ. Χουλιαράκης πολύ νωρίς το μετάνιωσε. Ετσι, τα παράτησε και γύρισε πίσω στην Αγγλία, επικαλούμενος ακαδημαϊκές υποχρεώσεις. Οι φήμες της περιόδου εκείνης, όμως, τον ήθελαν να φεύγει λόγω αδυναμίας να συνεργασθεί με τους πολιτικούς προϊσταμένους του. Εν πάση περιπτώσει, τον έφεραν πίσω ξανά και μέχρι τη δραματική νύκτα της περασμένης Παρασκευής ήταν ο επικεφαλής της ελληνικής πλευράς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων στις Βρυξέλλες.
Το είπε ο Γιουνκέρ, το είπαν οι ανταποκριτές, το διαβάσαμε στις εγκυρότερες εφημερίδες ότι ο κ. Χουλιαράκης δεν είχε ιδέα εκείνη την ώρα ότι η Αθήνα αιφνιδίαζε νυχτιάτικα με δημοψήφισμα. Εμεινε άναυδος, λέγεται, μόλις το πληροφορήθηκε. Και, οπωσδήποτε, να προσθέσω εγώ με λίγη φαντασία, εφόσον είναι ο αξιοπρεπής άνθρωπος για τον οποίον μιλούν οι μαρτυρίες δικών μας και ξένων, θα αισθάνθηκε και ντροπή επειδή τον είχαν χρησιμοποιήσει τόσο πρόστυχα. Δεν θα ήταν χρήσιμο, λοιπόν, να πει σε όλους μας τι συνέβη;
Αδίστακτος
Προσερχόμενος στο υπουργικό συμβούλιο από το οποίο μας προέκυψε το δημοψήφισμα, ο Γεώργιος Κατρούγκαλος, εύχαρις ως συνήθως, μας βεβαίωσε ότι ανέμενε μια καλή και έντιμη συμφωνία.
Προσερχόμενος στο άλλο υπουργικό συμβούλιο από το οποίο μας προέκυψαν οι κλειστές τράπεζες, ο ίδιος φιλομειδέστατος άνθρωπος μας βεβαίωσε ότι δεν υπάρχει φόβος εξόδου από το ευρώ και την Ευρώπη. Είναι ηλίθιος ή αδίστακτος, ρωτώ. Κάθε άλλο παρά το πρώτο, απαντώ. Διότι κατ’ αρχάς διάλεξε το καλύτερο επάγγελμα στην Ελλάδα, του αριστερού. Επομένως, είναι αδίστακτος στην κολακεία του πλήθους…
Υπήρχαν τα σημάδια
Να περηφανευτώ ―με την άδειά σας―, διότι το διάγγελμα του πρωθυπουργού για το κλείσιμο των τραπεζών προσωπικώς δεν με ξάφνιασε καθόλου. Από το πρωί περίμενα ραγδαία κλιμάκωση, διότι είχα προσέξει την είδηση ότι επρόκειτο να συνεδριάσουν οι G7 για την Ελλάδα, αλλά… σε επίπεδο αντιπροέδρων. «Μόνο αντιπροέδρων; Αυτό για τον Βαρουφάκη είναι προσβολή! Πάμε για Κούγκι». Αυτά είπα μέσα μου και δικαιώθηκα…