Γιατί υπάρχει πρόβλημα με τα μετρητά; Γιατί η κυβέρνηση δεν έχει βρει τον τρόπο να υποχρεώσει τις τράπεζες να ανοίξουν;
Η απλούστερη απάντηση είναι ότι το χρήμα τελειώνει. Το χρηματικό απόθεμα δεν είναι αρκετό για να εξυπηρετηθούν οι ανάγκες αποταμιευτών, μισθωτών και συνταξιούχων, επιχειρήσεων και δημοσίων οργανισμών.
Είναι αλήθεια ότι οι συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργεί το τραπεζικό σύστημα δεν είναι κανονικές. Σε καμία σύγχρονη οικονομία δεν προβλέπεται να ζητηθούν, και μάλιστα μέσα σε λίγες μέρες, όλα τα χρήματα που έχουν κατατεθεί στη διάρκεια πολλών ετών.
Οι αναλήψεις που έγιναν από τότε που ανέλαβε η νέα πλειοψηφία ξεπέρασαν τα 40 δισ. ευρώ ή το ένα τέταρτο του παθητικού των τραπεζών. Το νούμερο είναι εξωφρενικό.
Ολα αυτά τα μετρητά κάπου υπάρχουν. Οσα δεν έχουν μετακινηθεί σε διεθνείς τοποθετήσεις, βρίσκονται σε φύλαξη, είτε σε θυρίδες είτε σε «κρυψώνες». Το θέμα είναι, όμως, ότι όσο το υδραυλικό σύστημα χάνει τα υγρά που επιτρέπουν την κίνηση της οικονομίας τόσο θα μεγαλώνει η ύφεση. Η δύσκολη αυτή κατάσταση είναι που οδήγησε στις κλειστές τράπεζες και στο «δελτίο» των 60 ευρώ στα μηχανάκια.
Οταν η εμπιστοσύνη εξαφανίζεται με τόσο γοργό ρυθμό, τίποτε διαφορετικό δεν θα μπορούσε να έχει συμβεί με τις τράπεζες. Φαντασθείτε, άλλωστε, τις σκηνές που θα βλέπαμε αν οι τράπεζες άνοιγαν όπως οποιαδήποτε άλλη μέρα και οι άνθρωποι είχαν τη δυνατότητα να σηκώσουν το σύνολο των καταθέσεών τους. Το τραπεζικό σύστημα θα κατέρρεε μέσα σε λίγες μέρες.
Αξίζει όμως να σημειώσουμε ότι οι τράπεζες δεν έκλεισαν ούτε μία μέρα και οι καταθέσεις ήσαν πάντοτε διαθέσιμες όλα αυτά τα χρόνια της βαθιάς και ανέκδοτης κρίσης. Η σταθερότητα του τραπεζικού συστήματος διασφαλίστηκε όταν ξέσπασε η διεθνής κρίση μετά την κατάρρευση της Λίμαν Μπράδερς στις ΗΠΑ. Οι τράπεζες συνέχισαν κανονικά τη λειτουργία τους όταν το κράτος έχασε την επαφή του με τις αγορές κεφαλαίου, την άνοιξη του 2010.
Το σύστημα άντεξε όταν η κυβέρνηση Παπανδρέου, τον Νοέμβριο 2010, κατάρρευσε στην προσπάθειά της να διοργανώσει ένα δημοψήφισμα επί της ζητούμενης τότε συμφωνίας για το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
Τα μηχανάκια έδιναν κανονικά όσα χρήματα ζητούσαν οι πελάτες των τραπεζών μετά το μεγάλο «κούρεμα» του δημοσίου χρέους, παρ’ όλο που είχαν χάσει όλα τα κεφάλαια που διασφάλιζαν τη λειτουργία τους.
Το σύστημα τροφοδοτήθηκε με δισεκατομμύρια ευρώ χωρίς κανείς να ανησυχήσει όταν η χώρα έμεινε ακυβέρνηση με τη διπλή εκλογική αναμέτρηση του 2012.
Γιατί λοιπόν τώρα όλα έχουν πάρει μια τόσο άσχημη τροπή; Για τον απλούστατο λόγο ότι, για πρώτη φορά όλη αυτή την περίοδο, η Ελλάδα αποφάσισε να απομονωθεί από τη θεμελιώδη συμμαχία της με την Ευρώπη.