Βρέθηκε εθελοντής στο Ελληνικό Γραφείο της Διεθνούς Αμνηστίας το 1999, σε ηλικία 20 ετών, και κόλλησε. Μαγεύτηκε από την ιδέα της προάσπισης των δικαιωμάτων όλων των ανθρώπων της Γης, εργάστηκε για χρόνια ως ερευνητής της οργάνωσης αναδεικνύοντας παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Ελλάδα, την Κύπρο, την Τουρκία και τη Βουλγαρία και αποφοίτησε από το ευρωπαϊκό μάστερ στα ανθρώπινα δικαιώματα που υποστηρίζεται από την Ευρωπαϊκή Ενωση και τον ΟΗΕ. Τι γίνεται, όμως, όταν δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες καταφθάνουν σε μια καταρρέουσα χώρα μέσα σε ένα καλοκαίρι; Οταν το πρόβλημα περνάει την πόρτα της Ευρώπης; Το Ελληνικό Γραφείο της Διεθνούς Αμνηστίας ιδρύθηκε αμέσως μετά τη χούντα, το 1975, από πρώην αντιστασιακούς, πολλοί εκ των οποίων είχαν βασανιστεί κατά τη διάρκεια της δικτατορίας. Σαράντα χρόνια αργότερα αριθμεί περίπου 3.000 υποστηρικτές σε όλη την Ελλάδα.
Πόσο εύκολο είναι να υπερασπιζόμαστε τα ανθρώπινα δικαιώματα όσων καταφθάνουν στην χώρα μας όταν… καίγεται η γούνα μας;
Κάθε κράτος έχει δικαίωμα να υπερασπίζεται τα σύνορά του. Αλλά με σύννομες διαδικασίες και χωρίς να παραβιάζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Στην Ευρωπαϊκή Ενωση λέμε ότι μας νοιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα όταν αυτοί οι άνθρωποι είναι μακριά. Οταν φθάνουν στο κατώφλι μας, μας νοιάζουν λιγότερο. Το 2014 πνίγηκαν 3.500 άνθρωποι προσπαθώντας να διασχίσουν τη Μεσόγειο και περισσότεροι από 1.800 έχουν πνιγεί το πρώτο εξάμηνο του 2015. Η Διεθνής Αμνηστία κάνει μεγάλη εκστρατεία για τους θανάτους στη θάλασσα, πιέζοντας την Ευρωπαϊκή Ενωση να αυξήσει τα μέσα για τη διάσωση.
Εκστρατεία χωρίς επιτυχία;
Εχουμε πετύχει κάποια πράγματα, αλλά η αλήθεια είναι ότι οι καταγγελίες για απωθήσεις στη θάλασσα συνεχίζονται. Αυτό που μπορούμε να πούμε με σιγουριά είναι ότι καμία χώρα δεν μπορεί πλέον από μόνη της να αντιμετωπίσει το κύμα των προσφύγων. Το ζήτημα δεν είναι ελληνικό. Είναι ευρωπαϊκό. Ούτε η Γερμανία, η οποία δέχεται χιλιάδες αιτήσεις για άσυλο, δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει από μόνη της.
Μπορεί η Ευρώπη να δώσει άσυλο σε όλους αυτούς τους ανθρώπους;
Το άσυλο δεν είναι ποσοτικό. Είναι ποιοτικό. Υπάρχουν άνθρωποι που σύμφωνα με τα κριτήρια της Συνθήκης της Γενεύης πρέπει να πάρουν άσυλο και άλλοι που δεν το δικαιούνται. Θα πρέπει να υπάρξει κεντρικός σχεδιασμός από την Ευρωπαϊκή Ενωση, ώστε να κατανεμηθούν σε χώρες που έχουν τις δυνατότητες και τις δυνάμεις.
Με την Ελλάδα ως χώρα διέλευσης;
Θα σας απαντήσω λίγο κυνικά: όποιος έχει χρήματα φεύγει από την Ελλάδα με τη βοήθεια λαθρεμπόρων και διακινητών.
Και με λίγο σπρώξιμο από τις ελληνικές αρχές;
Στην πράξη περνάνε τα σύνορά μας προς τη FYROM – όπως, αντίστροφα, περνάνε από την Τουρκία προς την Ελλάδα. Αλλά επειδή δεν υπάρχουν νόμιμες και ασφαλείς οδοί, οι δρόμοι αλλάζουν συνέχεια.
Η Ελλάδα κινδυνεύει να πλημμυρίσει με μέλη τρομοκρατικών οργανώσεων όπως η ISIS;
Θέλουμε να ελπίζουμε ότι οι ελληνικές και οι ευρωπαϊκές αρχές θα μπορούν να αντιμετωπίσουν το ενδεχόμενο ενός τέτοιου κινδύνου, εάν υπάρχει, μακριά από υστερίες και υπερβολές. Εμείς αυτό που βλέπουμε είναι άνθρωποι οι οποίοι ομαδικά προσπαθούν να διαφύγουν από πολέμους.
Η «πρώτη φορά αριστερά» ανταποκρίθηκε με μεγαλύτερη ευαισθησία στο προσφυγικό κύμα;
Στη Διεθνή Αμνηστία θεωρούμε ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι βασικός πυλώνας της κοινωνίας και όχι ένα κοντέρ που δείχνει αριστερά ή δεξιά. Καμία κυβέρνηση -αριστερή, δεξιά ή κεντρώα- δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει από μόνη της αυτή την προσφυγική κρίση που βιώνουμε και η οποία είναι η χειρότερη από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Τασία Χριστοδουλοπούλου ή Δημήτρης Αβραμόπουλος;
Και οι δύο έχουν κενά στην αντιμετώπιση της κρίσης. Στην Ελλάδα θα μπορούσε να είχε υπάρξει καλύτερη οργάνωση. Οσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ενωση, θα θέλαμε να αυξηθούν οι πόροι, ειδικά στον τομέα της διάσωσης.
Αμυγδαλέζα ή Ελαιώνας;
Η Αμυγδαλέζα δεν έχει κλείσει εντελώς και θα πρέπει να δούμε τι θα συμβεί στον Ελαιώνα. Το μακροχρόνιο πρόβλημα στην Ελλάδα είναι ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες -ακόμη και παιδιά- παραμένουν σε συνθήκες κράτησης κατά παράβαση των διεθνών συνθηκών. Εχουμε ανθρώπους που μένουν σε κρατητήρια της αστυνομίας επί εβδομάδες χωρίς πρόσβαση σε διαδικασίες ασύλου.
Εχετε πάρει ποτέ κάποιον μετανάστη σπίτι σας;
Δεν είμαι σίγουρος ότι αυτοί οι άνθρωποι θέλουν να τους πάρουμε σπίτι μας. Από εκεί και πέρα, πιστεύω ότι πολλοί Ελληνες έχουν βοηθήσει και ατομικά κόσμο με διάφορους τρόπους. Απλοί άνθρωποι τρέχουν να δώσουν ένα χέρι βοηθείας στους πρόσφυγες επειδή βλέπουν την απουσία του κράτους.
Η πιο δύσκολη στιγμή σας στη Διεθνή Αμνηστία;
Θυμάμαι μια γιαγιά, η οποία έμοιαζε με τη δική μου, που προσπαθούσε να περάσει στον Εβρο και έγινε απώθηση. Ή τη συνάντησή μου σε ένα κρατητήριο στη Βουλγαρία με μια νεαρή κοπέλα από τη Συρία η οποία έκλαιγε στην αγκαλιά μου και εγώ ήξερα ότι δεν μπορούσα να τη βοηθήσω. Εκείνη τη στιγμή ένιωσα πραγματικά ένοχος που δεν μπορούσα να την προστατεύσω από μια ζωή κυνηγημένη.
Γιατί δεν μπορούσατε να κάνετε τίποτα;
Δεν έχουμε τους πόρους να τους βοηθήσουμε όλους. Θα επιλέξουμε έναν και θα αφήσουμε 49. Είναι πάρα πολύ άδικο για τους 49. Καμιά φορά απλώς εξαρτάται από το εάν μπορούμε εκείνη τη στιγμή να βρούμε έναν καλό δικηγόρο. Και αυτό που ελπίζουμε είναι η μία περίπτωση να μας δώσει ένα δεδικασμένο που θα φέρει αργότερα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα για περισσότερους.
Εχετε και μια καλή ιστορία να διηγηθείτε;
Πρόσφατα βοηθήσαμε έναν Ιρανό να βγει από ένα κρατητήριο στην Κύπρο. Μου έστειλε μια τούρτα και μου είπε ότι θα ονομάσει τον γιο του Γιώργο!
Η προσφυγική κρίση ξαναφέρνει τη Διεθνή Αμνηστία στη μόδα ή ο κόσμος προτιμά τις νεοσύστατες οργανώσεις που ασχολούνται με την ανακούφιση από την κρίση στην Ελλάδα;
Νομίζω ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα παραμένουν στη μόδα. Εμείς είμαστε εδώ για τον Μαραθώνιο. Ξέρετε, τα δικαιώματά μας πρέπει να τα υπερασπιζόμαστε, διότι ποτέ δεν ξέρουμε πότε θα τα χρειαστούμε.
Τι έχει κάνει όλο αυτό το πράγμα στην ψυχή σας;
Νομίζω ότι με έχει κάνει καλύτερο άνθρωπο. Σίγουρα πιο αισιόδοξο. Και δέκα κακές ιστορίες να ακούσω, θα κρατήσω ως σημαντική μια ενδέκατη που θα φανερώνει αστείρευτο ανθρωπισμό. Ο Καρλ Πόπερ έλεγε ότι οι απαισιόδοξοι είναι περισσότεροι και έχουν δίκιο, αλλά οι αισιόδοξοι αλλάζουν τον κόσμο. Υπό αυτή την έννοια, η αισιοδοξία είναι ηθικό χρέος.