Ενα κεντρικό σενάριο αλλά και τις αποκλίνουσες απόψεις-παραλλαγές που έχουν καταγραφεί περιλαμβάνει το οριστικό πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων για το ασφαλιστικό, που παραδόθηκε χθες στον υπουργό Εργασίας Γιώργο Κατρούγκαλο και φέρνει μεγάλες ανατροπές για το σύνολο όχι μόνο των μελλοντικών αλλά και των ήδη συνταξιούχων.
Η 12μελής επιτροπή σοφών κατέληξε σε μία πρόταση, καταγράφοντας παράλληλα και τις διαφωνίες των μελών της. Σε αυτήν προβλέπεται η καταβολή εθνικής σύνταξης καλυπτόμενης από τη γενική φορολογία και αναλογικής με βάση ατομικούς λογαριασμούς για κάθε ασφαλισμένο και νοητή κεφαλαιοποίηση (NBG), δηλαδή με βάση τις εισφορές (συν τόκος). Παράλληλα, προβλέπεται η εφαρμογή ενιαίων κανόνων και ποσοστών αναπλήρωσης για παλαιούς και νέους ασφαλισμένους, με μεγάλους χαμένους τους ασφαλισμένους για πρώτη φορά, πριν από το 1993, που θα υποστούν σημαντικές μειώσεις συντάξεων. Οσο για τους ήδη συνταξιούχους, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, η επιτροπή τάσσεται κατά της επιβολής οριζόντιων μειώσεων στις συντάξεις, αναφέρεται στη δυνατότητα επανυπολογισμού των παροχών, με βάση τους ενιαίους κανόνες εισφορών και παροχών που θα ισχύσουν για τους ασφαλισμένους, χωρίς ωστόσο να είναι ξεκάθαρο πώς θα μπορούσε να ολοκληρωθεί κάτι τέτοιο. Αλλωστε, το επικρατέστερο σενάριο δεν έχει ποσοτικοποιηθεί και δεν περιλαμβάνει καμία πρόβλεψη ούτε για το ύψος των εισφορών που θα καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι, ούτε για το ποσοστό αναπλήρωσης και, κατά συνέπεια, για το τελικό ύψος των συντάξεων που θα λαμβάνουν.
Ειδικά για την εθνική σύνταξη, αυτή θα μπορεί, σύμφωνα με την επιτροπή να συνδεθεί είτε με το όριο της φτώχειας και να είναι ενιαία για όλους τους ασφαλισμένος, είτε με εισοδηματικά κριτήρια και να κυμαίνεται αναλόγως, είτε με το ύψος της αναλογικής σύνταξης του κάθε ασφαλισμένου.
Η αναλογική σύνταξη θα δίνεται με βάση το ύψος των εισφορών κατά το σύνολο του εργασιακού βίου, οι οποίες θα καταγράφονται σε ατομικές μερίδες και θα τοκίζονται με επιτόκιο που θα καθορίζεται από το κράτος. Δεν αποκλείεται, μάλιστα, η διασύνδεση της τελικής παροχής με το προσδόκιμο ζωής, παράλληλα με τη χρήση ειδικών σταθεροποιητών. Οι αναπηρικές συντάξεις και οι συντάξεις χηρείας όπως και τα βαρέα και ανθυγιεινά, σύμφωνα με την επιτροπή, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν ειδικά.
Στο τελικό πόρισμα δεν υπάρχει συμφωνία για το έτος κατά το οποίο θα υλοποιηθεί η μετάβαση από το ισχύον σύστημα στο νέο.
Οσο για τη δομή του συστήματος, προτείνεται η δημιουργία ενός ενιαίου φορέα ασφάλισης με βάση τη δομή του ΙΚΑ, με ενιαίους κανόνες υπολογισμού μίας σύνταξης (συγχώνευση κύριας και επικουρικής) με επέκταση και στους παλαιούς ασφαλισμένους (πρωτοασφαλίστηκαν πριν από την 1/1/1993) του τρόπου υπολογισμού κύριας και επικουρικής σύνταξης που προβλέπεται από τον λεγόμενο «Νόμο Σιούφα» (2084/92). Κλειδί σε αυτό θα είναι αναλογιστική μελέτη, βάσει της οποίας θα καθοριστεί το νέο ποσοστό αναπλήρωσης. Ως εναλλακτική πρόταση περιλαμβάνεται και η δημιουργία, αρχικά τουλάχιστον, τριών ταμείων για μισθωτούς, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες. Αλλά και για την επικουρική ασφάλιση υπάρχει εναλλακτική-αποκλίνουσα άποψη, η οποία προβλέπει την απόλυτη κεφαλαιοποίηση των παροχών και απόδοση στους ασφαλισμένους επικουρικής σύνταξης ίσης με τις εισφορές που έχουν καταβάλει.
Ως μειοψηφούσα περιλαμβάνεται η άποψη για διατήρηση και επίσπευση του Ν. 3863/10 (Νόμος Λοβέρδου-Κουτρουμάνη), με την καταβολή εθνικής και αναλογικής σύνταξης χωρίς την υιοθέτηση εισοδηματικών κριτηρίων. Μάλιστα προτείνεται η βελτίωση των συντελεστών αναπλήρωσης για όσους έχουν πολλά έτη ασφάλισης. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η πρόταση για αντικατάσταση της ρήτρας μηδενικού ελλείμματος στις επικουρικές συντάξεις, από μια ρήτρα ελεγχόμενου ελλείμματος και την εξασφάλιση κάποιου συγκεκριμένου ποσού ενίσχυσης από τον κρατικό προϋπολογισμό.