Σε βαθιά ύφεση έχει εισέλθει εκ νέου ο κλάδος των σούπερ μάρκετ, επηρεασμένος από την οικονομική δυσπραγία και την πολιτική ρευστότητα που επικράτησε στη χώρα, τουλάχιστον μέχρι τις πρόσφατες εκλογές. Το χειρότερο ίσως είναι ότι το νέο πλήγμα έρχεται λίγο αφότου ο κλάδος είχε σταθεροποιηθεί και ήταν ένα βήμα από το να εισέλθει σε τροχιά ανάκαμψης. Η κάμψη της ζήτησης σε συνδυασμό με τον περιορισμό στην κίνηση των κεφαλαίων, γεγονός που έχει διαταράξει τις σχέσεις των λιανεμπόρων με τους προμηθευτές, προκαλεί ήδη παρενέργειες με επαπειλούμενα «λουκέτα», απολύσεις προσωπικού, αλλά και συγκεντρώσεις επιχειρήσεων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της εταιρείας έρευνας αγοράς IRI ο τζίρος των σούπερ μάρκετ την περίοδο Ιανουαρίου – Αυγούστου 2015 υποχώρησε κατά 1,9% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2014. Για να αντιληφθεί κανείς όχι απλώς το μέγεθος της κάμψης, αλλά κυρίως το «πισωγύρισμα» του κλάδου, αρκεί να πούμε πως το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2014 ο τζίρος των σούπερ μάρκετ κατέγραφε μείωση σε σχέση με το διάστημα Ιανουαρίου – Αυγούστου 2013 μόλις κατά 0,1%. Με άλλα λόγια, βρισκόταν στα όρια της σταθεροποίησης με προσδοκίες για επιστροφή στην ανάπτυξη, γεγονός που είχε οδηγήσει σχεδόν όλες τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου σε σημαντικές επενδύσεις, όπως ίδρυση νέων καταστημάτων, αλλά και εξαγορές.
Η σημαντική υποχώρηση του τζίρου που παρατηρείται στο εξεταζόμενο οκτάμηνο είναι συνέπεια κατά κύριο λόγο της κάμψης της ζήτησης και πολύ λιγότερο της μείωσης των τιμών. Βάσει των στοιχείων της IRI, ο όγκος πωλήσεων υποχώρησε κατά 1,1%, ενώ οι τιμές ανά μονάδα όγκου κατά 0,8%. Συνολικά το έτος 2014 η αξία των πωλήσεων υποχώρησε μεν κατά 1,8%, όμως η εξέλιξη αυτή ήταν συνέπεια κυρίως της μείωσης των τιμών ανά μονάδα όγκου κατά 2,6%. Αντιθέτως, ο όγκος πωλήσεων είχε αυξηθεί έστω και οριακά, κατά 0,8%. Ακόμη και το 2013, μια χρονιά ομολογουμένως εξαιρετικά δύσκολη ο όγκος πωλήσεων είχε μειωθεί μόλις κατά 0,1%.
Ειδικά τον Αύγουστο του 2015 ο τζίρος των σούπερ μάρκετ υποχώρησε κατά 4%, καταγράφοντας τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση από τις αρχές του τρέχοντος έτους. Πρόκειται για μείωση που οφείλεται στις δραματικές αλλαγές της καταναλωτικής συμπεριφοράς, όπως αυτές εκδηλώθηκαν ως συνέπεια της τραπεζικής αργίας, των capital controls, αλλά και του εκτεταμένου φόβου περί εξόδου από το ευρώ ή «κουρέματος» των καταθέσεων. Με άλλα λόγια, οι πωλήσεις τον Αύγουστο υποχώρησαν, διότι οι καταναλωτές είχαν γεμίσει με προϊόντα τα ντουλάπια και τα ψυγεία τους, προϊόντα που έσπευσαν να προμηθευθούν την εβδομάδα πριν από το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι την εβδομάδα 28/6-5/7 οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ εκτοξεύθηκαν, σημειώνοντας αύξηση σε ετήσια βάση κατά 37,6%. Η συσσώρευση τροφίμων για τις δύσκολες ημέρες που θα έρχονταν φαίνεται άλλωστε και από το γεγονός ότι οι μοναδικές από τις βασικές κατηγορίες τροφίμων των οποίων οι πωλήσεις αυξήθηκαν στο οκτάμηνο είναι τα κατεψυγμένα (6,3%) και τα τυποποιημένα τρόφιμα (4%).
Τις επόμενες εβδομάδες του Ιουλίου, καθώς και τις δύο πρώτες εβδομάδες του Αυγούστου οι πωλήσεις υποχώρησαν σημαντικά από 10,8% έως 0,5%. Η υποχώρηση κατά 2,9% την εβδομάδα 9/8-16/8 αποδίδεται σε σημαντικό βαθμό στη μη ψήφιση από μεγάλο αριθμό των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ της συμφωνίας με τους δανειστές, εξέλιξη που δρομολόγησε τη διάσπαση του κόμματος και την προσφυγή στις κάλπες της 20ής Σεπτεμβρίου.