Εμφανίστηκε (πρώτα στην Ελλάδα και μετά σε Ιρλανδία, Πορτογαλία, Κύπρο) ως τρόικα. Ητοι τριμερής. Λέξη ρωσική η τρόικα (έλκηθρο ή άμαξα την οποία έσερναν τρία άλογα), έγινε πολιτικός όρος μετά τον θάνατο του Στάλιν και δήλωνε την κυβερνητική τριανδρία της ΕΣΣΔ. Η σύγχρονη ελληνική εκδοχή γεννήθηκε στις 23 Απριλίου 2010, με τη συγκρότηση του τριμερούς μηχανισμού στήριξης της Ελλάδας (Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Ευρωπαϊκή Επιτροπή, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα). Με την πρώτη φορά Αριστερά, το λοιδορούμενο «τρίο» επανέκαμψε ως «θεσμοί». Στη συνέχεια, ο αποκαθαρμένος από τους μέλανες συνειρμούς του παρελθόντος «κόσμιος» τίτλος τέθηκε στο περιθώριο και το σχήμα τιτλοφορήθηκε και πάλι τρόικα, για να λάβει στα τέλη Ιουλίου, επί το ακριβέστερον, με την προσθήκη του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας – ESΜ, τον τίτλο «κουαρτέτο» – Ντέκλαν Κοστέλο (Ε.Ε.), Ράσμους Ρέφερ (ΕΚΤ), Νικόλα Τζιαμαρόλι (ESΜ) και Ντέλια Βελκουλέσκου (ΔΝΤ). Μάλιστα, κάποια στιγμή –στις αρχές του τρέχοντος– κατατέθηκε και η πρόταση να γίνει «κουιντέτο» (με την προσθήκη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου).
Στα σκληρά παιχνίδια της πολιτικής, οι όροι –που καθιερώνονται όχι μόνο για λόγους συντομίας, αλλά και για να δώσουν στις διαπραγματεύσεις μία χαρίεσσα νότα, που μετακυλίει την προσοχή από την ουσία στα επιφαινόμενα– συν τω χρόνω αποκτούν ένα διφορούμενο νόημα, με προεκτάσεις πραγματικές και μαζί αυθαίρετες, φανταστικές.
Η λέξη «κουαρτέτο» έπαψε για το ελληνικό κοινό να παραπέμπει στο μουσικό σύνολο, το αποτελούμενο από τέσσερις εκτελεστές οργάνων, έπαψε να υπονοεί τη μουσική δωματίου και άρχισε να υποδηλώνει μόνο τα τύμπανα του εξονυχιστικού ελέγχου, της στενής παρακολούθησης της δημοσιονομικής πολιτικής, της ενδεχόμενης επιβολής νέων πρόσθετων μέτρων… Για πολλούς κοινούς θνητούς, το «κουαρτέτο» είναι μόνο ένα «σύνολο» που αξιολογεί, απορρίπτει, απαιτεί, ένα «κινούμενο φόβητρο». Πάνω στη λέξη προβλήθηκε όλος ο φόβος για το μέλλον της χώρας, για πιθανές νέες αποτυχίες. Πλήθος νοημάτων στοιβάζεται πάνω στη γνώριμη, αμετάλλακτη πραγματικότητα του κουαρτέτου.
Μία μόνο λέξη μπορεί να έχει τεράστιο βάρος, άλλωστε η γλώσσα πάντοτε αποτελούσε υπερόπλο. Συγκεκριμένα, η πολιτική ορολογία είναι ένα ιδιαίτερο, κωδικοποιημένο ιδίωμα, που μετατρέπει τις λέξεις σε διαβρωτικό υλικό ή σε εκκωφαντικό θόρυβο, ο οποίος σκεπάζει και τα ορθά και τα στρεβλά, και την υπερβολή και το μέτρο: μάταιος ο κόπος των κυβερνώντων να αφαιρέσουν από την έννοια του συγκεκριμένου τετραμελούς σχήματος τις παλιές ερμηνείες και να το παρουσιάσουν ως μια καινούργια κατάσταση, να του προσδώσουν μια διαφορετική αξία. Το κουαρτέτο παραμένει τρόικα. Μόνο τα πρόσωπα έχουν αλλάξει, που μαζί με τα συμπαρομαρτούντα της καθημερινότητάς τους, προσδίδουν στις κρίσιμες συναντήσεις το λιγότερο μια διάσταση θεάματος, που αφήνει χώρο στην ασημαντολογία, φθείροντας την όποια βάση αλήθειας.
Ομως, το κουαρτέτο είναι ήδη ένας (αρνητικός) μύθος και ως μύθος δεν δεσμεύεται ποτέ από την αλήθεια.
