Αναπόφευκτες θεωρούνται οι μειώσεις συντάξεων, ακόμη και κάτω από τα 1.000 ευρώ, καθώς ταμειακά το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης έχει… σκάσει στα χέρια του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου.
Οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, υπολογίζοντας ότι την κρίσιμη περίοδο 2023 – 2028 το έλλειμμα του συστήματος θα τρέχει με τριπλάσιο ρυθμό απ’ ό,τι σήμερα. Και αυτό, παρά τις μέχρι σήμερα περιοριστικές πολιτικές που αποδεικνύονται εκ των πραγμάτων ανίσχυρες να αντιμετωπίσουν το πρόβλημα.
Το «κρυφό» έλλειμμα των οργανισμών προσεγγίζει τα 8 δισ. ευρώ, ενώ σε αυτό δεν έχουν προστεθεί τα φανερά ελλείμματα του 2015 και του 2016. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού, το έλλειμμα των ασφαλιστικών ταμείων κατά το τρέχον έτος θα ανέλθει σε 1,5 δισ. ευρώ, ενώ το 2016 θα αγγίξει τα 2,1 δισ. ευρώ. Μάλιστα στο προσχέδιο περιλαμβάνονται αδιευκρίνιστα μέτρα ύψους 1,3 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 722 εκατ. ευρώ θα προέλθουν από την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Τα υπόλοιπα θα βρεθούν από τις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις. Γιατί υπάρχουν και συντάξεις, αξίας περίπου 4 δισ. ευρώ, οι οποίες δεν καταβάλλονται, καθώς τα Ταμεία κρατούν υπό καθεστώς ιδιότυπης ομηρίας εκατοντάδες χιλιάδες συνταξιούχους εν αναμονή…
Αλλα 4 δισ. ευρώ αναζητούνται για την υλοποίηση της απόφασης του ΣτΕ που έκρινε αντισυνταγματικές τις περικοπές των συντάξεων από το 2012 και μετά. Στον φαύλο κύκλο των ελλειμμάτων πρέπει να προστεθούν και οι οφειλές των Ταμείων προς τον ΕΟΠΥΥ, ύψους 1,7 δισ. ευρώ, που δυσχεραίνουν τη λειτουργία του Οργανισμού. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τα τελευταία χρόνια, η υστέρηση εσόδων του συστήματος λόγω της αυξημένης ανεργίας, της μείωσης των μισθών, του περιορισμού της κρατικής χρηματοδότησης, καθώς και της γήρανσης του πληθυσμού, παράγει κάθε χρόνο έλλειμμα ύψους 4 δισ. ευρώ. Μάλιστα, όπως δείχνουν οι προβολές, το έλλειμμα αυτό θα τριπλασιαστεί την περίοδο 2020-2030 λόγω του αυξημένου αριθμού συνταξιοδοτήσεων της γενιάς των baby boommers. Και αυτό παρά τις περιοριστικές πολιτικές που ήδη έχουν επιβληθεί και κινούνται στη γνωστή συνταγή της μείωσης των συντάξεων και της αύξησης των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης. Συγκεκριμένα, εκτιμούν ότι κατά την περίοδο 2023-2028 στην οποία θα συνταξιοδοτηθεί ο βασικός όγκος της γενιάς των baby boomers, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης των συνταξιοδοτικών δαπανών θα κυμαίνεται από 4% μέχρι 6%, γεγονός που αποδεικνύει τις αντιφάσεις της μέχρι σήμερα εφαρμοζόμενης πολιτικής εσωτερικής υποτίμησης, μέσω των μειώσεων των συντάξεων. Ο όρος «baby boomers» περιγράφει την πρώτη μεταπολεμική γενιά, ανθρώπους με ημερομηνία γέννησης αμέσως μετά το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και έως τις αρχές της δεκαετίας του ’60.
Μιλώντας στην «Κ» ο πρώην υπουργός Εργασίας Γιώργος Κουτρουμάνης εκτιμά ότι είναι πιθανό το πρόβλημα να μετατεθεί για μερικά χρόνια, εξαιτίας της σταδιακής αύξησης των ορίων ηλικίας που ξεκίνησε στην πράξη, μέσω των εφαρμοστικών εγκυκλίων που εκδόθηκαν τις προηγούμενες ημέρες. Οι μελέτες δείχνουν, βέβαια, πως το ασφαλιστικό σύστημα θα δεχθεί μια επιπλέον πρωτόγνωρη πίεση, και μάλιστα ανεξάρτητη από την κρίση, εξαιτίας του δημογραφικού προβλήματος, το οποίο περιγράφεται σαν τη θρυαλλίδα που θα τινάξει το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης στον αέρα.
Εκτιμούν, δε, ότι κατά τη «δύσκολη» αυτή περίοδο, είναι αναγκαία η εξασφάλιση καθοριστικών για το μέλλον του συστήματος παραμέτρων, όπως η αύξηση του ΑΕΠ και της απασχόλησης.
Επομένως, υποστηρίζουν ότι η μεταρρύθμιση πρέπει να ενισχύσει αυτή τη δύσκολη δεκαετία, καθώς το επόμενο διάστημα 2030-2060 το σύστημα ξαναβρίσκει την ισορροπία του και η συνταξιοδοτική δαπάνη θα κυμαίνεται ετησίως στα 15,5 δισ. ευρώ, δηλαδή κοντά στις απαιτήσεις των δανειστών.
Νέοι πόροι
Στην αναζήτηση νέων πόρων για το σύστημα έχουν επιδοθεί τις τελευταίες ημέρες στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης και επιστήμονες, με στόχο, παρά την κρίση, τη συνταξιοδότηση της γενιάς των baby boymmers και το δημογραφικό, να διατηρηθεί μέχρι το 2060 το ύψος των συνταξιοδοτικών δαπανών στο επίπεδο του 16% του ΑΕΠ (16,2% του ΑΕΠ το 2015). Ποσοστό που δεν απέχει πολύ από την επιδίωξη των δανειστών, για δαπάνες στο 15,5% του ΑΕΠ το ίδιο διάστημα. Βασική προϋπόθεση, βέβαια, είναι να επιτευχθεί ένας μέσος ρυθμός μεταβολής του ΑΕΠ 2,5% με 2% και όχι 0,7% στο οποίο επιμένουν οι θεσμοί, ενώ και για την ανεργία, η πρόβλεψη είναι ότι, σταδιακά, θα μειωθεί σημαντικά. Οι επιστήμονες μετρούν, επίσης, τα έσοδα που θα διοχετευθούν στο σύστημα από την ωρίμανση των μέτρων που ήδη έχουν ληφθεί.