Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες, το προσφυγικό πρόβλημα έχει αγχώσει τον πρωθυπουργό περισσότερο από κάθε άλλο. Δικαίως, έστω και με καθυστέρηση. Αλλωστε, η καθυστερημένη κατανόηση της πραγματικότητας αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ, όπως έχει αποδειχθεί πανηγυρικά από τις 25 Ιανουαρίου ώς σήμερα. Ωστόσο, παραμένει το «δικαίως», γιατί αν συνεχισθεί η σημερινή κατάσταση, το πρώτο θύμα της μαζικής μετακίνησης πληθυσμών προς την Ευρώπη θα είναι η Ελλάδα, λύση δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα και αν υπάρξει, μάλλον θα βρεθεί ερήμην μας, με όλες τις πιθανές συνέπειες σε βάρος της χώρας και της κοινωνίας μας, που μπορεί να περιλαμβάνει.
Ολα αυτά συνηγορούν φαινομενικά υπέρ της πραγματοποίησης επίσκεψης του Αλ. Τσίπρα στην Τουρκία. Το ερώτημα είναι αν το ίδιο ισχύει και ουσιαστικά, αλλά αυτό θα φανεί εκ του αποτελέσματος. Προς το παρόν, το μόνο που μπορούμε να εκφράζουμε κάποιους φόβους, κατά πόσο η συγκυρία ευνοεί διαπραγμάτευση στο ανώτατο επίπεδο, δηλαδή του δικού μας πρωθυπουργού με το δίδυμο Ερντογάν – Νταβούτογλου, χωρίς να έχουν προηγηθεί διαπραγματεύσεις σε διπλωματικό επίπεδο, για να προετοιμάσουν το έδαφος. Εκτός και αν έχουν γίνει μυστικές…
Ασφαλώς και η λύση του προβλήματος βρίσκεται στην Τουρκία, ή πιο σωστά, η μερική λύση, γιατί η ριζική λύση βρίσκεται στην ίδια τη Συρία, όμως με τη φύση του πολέμου που διεξάγεται εκεί και το πλήθος των παικτών που συμμετέχουν σε αυτόν, αυτή βρίσκεται πολύ μακριά. Ακόμη και αν σταματήσει ο πόλεμος, η ανασυγκρότηση της Συρίας από τα ερείπια θα απαιτήσει πολλά χρόνια. Και με την εξαιρετικά δύσκολη προϋπόθεση ότι όλα θα κυλήσουν απολύτως ομαλά μετά την παύση των εχθροπραξιών. Το ερώτημα λοιπόν είναι αν μπορεί να προκύψει κάτι θετικό από την επίσκεψη του πρωθυπουργού, όταν η Τουρκία είναι εκ των πραγμάτων αναβαθμισμένη και μετά τον πρόσφατο εκλογικό θρίαμβο των Ερντογάν – Νταβούτογλου.
Είναι σαφές ότι ο Αλ. Τσίπρας θα επιθυμούσε πολύ να μεταβεί στην Τουρκία ως εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Πολύ αμφίβολο, καθώς η Ελλάδα είναι μία εξασθενημένη χώρα, με χαμένη αξιοπιστία, άλλοι και όχι αυτή μπορούν να προσφέρουν τα οικονομικά ανταλλάγματα που απαιτεί (φυσιολογικά, είναι η αλήθεια) η Τουρκία για να κρατήσει τα πλήθη των προσφύγων στο έδαφός της, έτσι και αλλιώς δεν υπάρχει αυτή τη στιγμή κοινή ευρωπαϊκή πολιτική στο τεράστιο προσφυγικό πρόβλημα και σίγουρα η Αθήνα πολύ δύσκολα μπορεί να ανταποκριθεί σε ενδεχόμενες απαιτήσεις της Αγκυρας στο Αιγαίο. Με λίγα λόγια, ο πρωθυπουργός πηγαίνει στις συναντήσεις με Ερντογάν – Νταβούτογλου δίχως να έχει ανταλλάγματα για μία διαπραγμάτευση στη διάθεσή του. Πηγαίνει μάλιστα αμέσως μετά την προγραμματισμένη σύνοδο των G-20 που θα πραγματοποιηθεί στη γειτονική χώρα και αναμφίβολα το προσφυγικό θα απασχολήσει τα «μεγάλα παιδιά» του πλανήτη. Αρα, τι ελπίζει να εξασφαλίσει μόνος του από το δίδυμο που κυβερνά την Τουρκία σήμερα;
Από την άλλη πλευρά, είναι λογικό να επιζητεί μια χώρα τον διάλογο και τη συνεργασία γειτονικής της όταν αντιμετωπίζει πρόβλημα που προέρχεται από τη δεύτερη και αδυνατεί να αντιμετωπίσει μόνη της. Κατά την κυβέρνηση, ο Αλ. Τσίπρας πηγαίνει στην Αγκυρα επιδιώκοντας συνεργασία και συντονισμό ενεργειών για να ανακοπεί το κύμα των προσφύγων. Ταυτόχρονα, κυβερνητικοί κύκλοι τονίζουν ότι έχει ενημερωθεί η Ευρώπη για τις ενστάσεις της Ελλάδας και το πλαίσιο που αποδέχεται στη συνεργασία με την Τουρκία, για να το λαμβάνουν υπόψη οι Ευρωπαίοι στις δικές τους διαπραγματεύσεις με το τουρκικό καθεστώς. Το συγκεκριμένο πλαίσιο αποκλείει κοινές περιπολίες ελληνικών και τουρκικών σκαφών στο Αιγαίο για την αντιμετώπιση των διακινητών, όπως πιέζει η Ευρώπη διά στόματος διαφόρων αξιωματούχων, αλλά και μέσω σχεδίων που κυκλοφορούν στις Βρυξέλλες.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ένα τέτοιο σχέδιο πολύ δύσκολα μπορεί να γίνει αποδεκτό από οποιαδήποτε ελληνική κυβέρνηση. Κρύβει μεγάλες παγίδες, εκτός ίσως, αν η Ευρώπη διακηρύξει με τον πιο επίσημο τρόπο ότι τα ελληνικά εξωτερικά σύνορα είναι και δικά της και εγγυάται την ασφάλειά τους. Αλλά και κάτι τέτοιο ακόμη θα ήταν παρακινδυνευμένο, βλέποντας την απροθυμία και τη διχογνωμία των ευρωπαϊκών χωρών στο προσφυγικό. Ετσι, το ερώτημα για τη σκοπιμότητα της επίσκεψης του πρωθυπουργού παραμένει. Αλλά υπάρχει λύση δίχως την Τουρκία; Ιδού το άλλο ερώτημα.