Ο Ορχάν Παμούκ μού είχε πει το 2011, τα πρώτα χρόνια ελληνικής κρίσης, ότι όταν η Τουρκία ζήτησε τη βοήθεια του ΔΝΤ η κυβέρνηση έκανε μια συμφωνία με τα συνδικάτα για την εφαρμογή του προγράμματος. Το αποτέλεσμα είναι ότι στον δημόσιο τομέα, τουλάχιστον, δεν έγινε καμιά απεργία, το πρόγραμμα εφαρμόστηκε απρόσκοπτα και με ταχείς ρυθμούς και η χώρα απηλλάγη από την κηδεμονία του ΔΝΤ σε ένα εύλογο χρονικό διάστημα. Την κουβέντα θυμήθηκα προχθές, όταν άκουσα τον κ. Μάρδα να αποφαίνεται ότι, σε αντίθεση με την Τουρκία, οι δικές μας κυβερνήσεις επέδειξαν δειλία στην εφαρμογή των απαιτούμενων μέτρων, με αποτέλεσμα τώρα να είναι αναγκασμένος να τα εφαρμόσει αυτός και οι σύντροφοί του.
Δεν είναι περίεργο. Ο κ. Μάρδας, όπως και οι περισσότεροι όμοιοί του κυβερνητικοί και παρατρεχάμενοι, ξέρει ότι απευθύνεται σε ένα κοινό το οποίο διαθέτει δύο βασικά προσόντα: το ένα είναι η αβαθής μνήμη –ακόμη και το δημοψήφισμα ξέχασαν– και το δεύτερο είναι ότι ενημερώνεται από τις καφενόβιες συζητήσεις και τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Ξέρουν τι δήλωσε ο ανδροπρεπής κύριος Κρανιδιώτης, αλλά σιγά μην ενδιαφέρονται να μάθουν τι έγινε στην Τουρκία και ποιες οι διαφορές της εκεί οικονομικής κρίσης από τη δική μας. Δεν αποκλείω να μην το ξέρει ούτε ο κ. Μάρδας. Ενδεχομένως, το ευφυολόγημα να του το υπαγόρευσε κάποιος από τους ακριβοπληρωμένους συμβούλους του καθεστώτος.
Η αλήθεια είναι ότι οι προηγούμενες κυβερνήσεις επέδειξαν δειλία. Κυρίως ως προς την αναδιάρθρωση του Δημοσίου, της οποίας η διαχείριση, με τις ευλογίες των δανειστών, υπήρξε κυρίως λογιστική και ελάχιστα πολιτική. Ο κ. Μάρδας όμως θα θυμάται, όσο νέο παιδί κι αν ήταν το 2011 ή το 2012, κάτι φωνές που ακούγονταν για «γερμανοτσολιάδες», κάτι κρεμάλες για τους «προδότες» κι έναν πολιτικό αρχηγό που απειλούσε ότι θα σκίσει τα μνημόνια σε ένα πρωινό. Πόσες απεργίες, γενικές, κλαδικές, τοπικές, συνοικιακές, έγιναν αυτά τα χρόνια; Αν δεν κάνω λάθος, μόνον τα περίπτερα δεν απήργησαν.
Πονηρούτσικος όπως είναι, ξέρει πως το μόνο σκληρό νόμισμα που κυκλοφορεί στον δημόσιο βίο είναι η υποκρισία. Παριστάνεις τον άτεγκτο, τον ηθικό, τον αδιάφθορο, τον θαρραλέο και κατακρίνεις όλους τους υπόλοιπους για το αντίθετο. Και ξέρεις ότι απευθύνεσαι σε ανθρώπους που σκέφτονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. «Πέντε αιώνες δύσης εθνικής θα ζήσεις», που έλεγε κι ο Σαββόπουλος.