Πλήρης χαρτογράφηση του πληθυσμού των μεταναστών και των προσφύγων που βρίσκονται στην ηπειρωτική Ελλάδα θα πραγματοποιηθεί μέσω της προκαταγραφής, διαδικασίας που ξεκίνησε την προηγούμενη Τετάρτη από την υπηρεσία Ασύλου σε συνεργασία με την Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες και την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Ασύλου EASO. Ωστόσο, εκτιμάται ότι θα χρειαστεί τουλάχιστον ένα έτος ώστε να καταθέσουν αίτημα ασύλου μέσω ραντεβού, οι περίπου 50.000 πρόσφυγες και μετανάστες που βρίσκονται στα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα.
Η διαδικασία της προκαταγραφής που πραγματοποιείται με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ξεκίνησε στο Ελληνικό στην Αθήνα και στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης στο Πέτρινο, δομή όπου παραμένει αριθμός προσφύγων παρά τις αντιρρήσεις της δημοτικής αρχής και αναμένεται να ολοκληρωθεί έως το τέλος Ιουλίου. Επιλέχθηκε για να υπάρξει επίσημη καταγραφή του πληθυσμού των προσφύγων και μεταναστών τα έγγραφα των οποίων έχουν λήξει. Από την άλλη, είναι και ένας τρόπος να ηρεμήσουν τα πνεύματα στα κέντρα φιλοξενίας, όπου χιλιάδες άνθρωποι αγνοούν τι μέλλει γενέσθαι, εφόσον δεν γνωρίζουν τα δικαιώματα και τις επιλογές τους και ενώ αδυνατούν να έχουν πρόσβαση στις υπηρεσίες ασύλου. Τα ραντεβού για την κατάθεση αιτήματος ασύλου, που γίνονται κυρίως μέσω Skype, δεν ξεπερνούν τα 100 την ημέρα, εφόσον υπάρχει δίκτυο, εφόσον βρεθεί μεταφραστής και διαθέσιμος εκπαιδευμένος υπάλληλος.
Δικαίωμα στη διαδικασία προκαταγραφής έχουν όσοι έφτασαν στην Ελλάδα από την 1/1/2015 έως και την τελευταία ημέρα πριν από την υπογραφή της συμφωνίας Ε.Ε. – Τουρκίας, δηλαδή στις 19/3/2016. Δεν μπορούν να συμμετέχουν «παλιοί» πρόσφυγες και μετανάστες, αλλά και όσοι έφτασαν στην Ελλάδα μετά τις 20/3, η πλειονότητα των οποίων βρίσκονται στα νησιά. Μόνο 100 πρόσφυγες από τα νησιά έχουν ταξιδέψει προς την ηπειρωτική Ελλάδα μετά τις 20/3 των οποίων το αίτημα για άσυλο έγινε δεκτό.
Τα διάφορα οφέλη
Με την προκαταγραφή, πρόσφυγες και μετανάστες θα αποκτήσουν τρίπτυχο δελτίο με τα στοιχεία τους διάρκειας ενός έτους, το οποίο θα τους δίνει τη δυνατότητα νόμιμης μετακίνησης στην Ελλάδα και δικαίωμα πρόσβασης στο σύστημα υγείας. Το ελληνικό κράτος θα αποκτήσει πλήρη εικόνα της ανθρωπογεωγραφίας των 50.000 ανθρώπων που μένουν στα κέντρα φιλοξενίας στην ενδοχώρα. Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής, περίπου οι μισοί από όσους βρίσκονται στα κέντρα φιλοξενίας στην ηπειρωτική Ελλάδα μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης (αφορά Σύρους και Ιρακινούς). Μάλιστα, η διαδικασία προκαταγραφής θεωρείται από την κυβέρνηση μέσο πίεσης προς τα άλλα ευρωπαϊκά κράτη για να παρέχουν περισσότερες θέσεις μετεγκατάστασης εφόσον θα αυξηθεί και η ζήτηση. Εως τώρα οι αιτήσεις που έχουν κατατεθεί για ένταξη στο πρόγραμμα μετεγκατάστασης είναι 5.277 και οι προσφερόμενες θέσεις από άλλα κράτη-μέλη 4.468.
Παράλληλα, μέσω της προκαταγραφής, θα υπάρχουν συγκεκριμένα δεδομένα για τα παιδιά που βρίσκονται στα κέντρα φιλοξενίας και θα πρέπει από τον Σεπτέμβριο να ενταχθούν στα ελληνικά σχολεία.
Η Υ.Α. στηρίζει το εγχείρημα, θέτοντας στη διάθεση της υπηρεσίας Ασύλου ανθρώπινο δυναμικό, υλικοτεχνική υποδομή, καθώς και τεχνογνωσία όσον αφορά τη διαδικασία καταγραφής. Η EASO παρέχει ενημέρωση στους άμεσα ενδιαφερόμενους και στηρίζει την εκστρατεία πληροφόρησης, ενώ ο Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης (ΔΟΜ) ενημερώνει όσους ενδιαφέρονται για το πρόγραμμα υποβοηθούμενης οικειοθελούς αναχώρησης (AVR).
