«Ολοι να κάνουμε ένα βήμα πίσω, και οι επιχειρηματίες και οι τράπεζες και οι εργαζόμενοι, ώστε να μην χάσουμε όλη τη δεκαετία». Πρόκειται για το κυρίαρχο μήνυμα που θα στείλει ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την παρουσίαση του προγράμματος του κόμματος, τον Σεπτέμβριο στη ΔΕΘ.
Στο μυαλό, άλλωστε, του επικεφαλής της ελληνικής Κεντροδεξιάς είναι πλέον ισχυρή η πεποίθηση ότι μόνον με μια «εθνική συμφωνία», ένα νέο «κοινωνικό συμβόλαιο» που θα υιοθετείται από τη μεγάλη κοινωνική πλειοψηφία, μπορεί η Ελλάδα να ξεφύγει από τους επαναλαμβανόμενους κύκλους ύφεσης.
Η πρόταση για τη σύναψη ενός νέου συμβολαίου, του κ. Μητσοτάκη, δεν περιορίζεται μόνον στο εκλογικό σώμα. Αφορά, κατ’ εξοχήν, και το κουαρτέτο των δανειστών, με το οποίο ο πρόεδρος της Ν.Δ. έχει ήδη αρχίσει, υπό μιαν έννοια, τη διαπραγμάτευση. Το γαλάζιο σχέδιο για περιορισμό του στόχου των πρωτογενών πλεονασμάτων έχει ήδη παρουσιαστεί στους Αγκελα Μέρκελ και Μάριο Ντράγκι, ωστόσο πολλά θα κριθούν από την αρτιότητα του οικονομικού προγράμματος, που βρίσκεται σε φάση επεξεργασίας από τις υπό τον κ. Κωστή Χατζηδάκη αρμόδιες επιτροπές. Τα όσα θα παρουσιάσει, στη ΔΕΘ, ο κ. Μητσοτάκης θα κρίνουν σε μεγάλο βαθμό και την έκβαση της προσπάθειάς του να πείσει τους εταίρους ότι το νέο μείγμα οικονομικής πολιτικής πρέπει να συνοδευτεί από περισσότερο «δημοσιονομικό χώρο».
Η πορεία, ωστόσο, για τη διαμόρφωση του νέου προγράμματος είναι στρωμένη με καλές προθέσεις, αλλά και με σημαντικά διλήμματα. Διότι, σε περίοδο έλλειψης χρημάτων και αποεπένδυσης, οι απαντήσεις κάθε άλλο παρά προφανείς είναι. Ωστόσο, η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας δεν θα κληθεί να λάβει αποφάσεις εν κενώ. Ηδη έχει ζητηθεί η συνδρομή του ΕΛΚ, καθώς ο κ. Χατζηδάκης είναι υπέρμαχος της «υιοθέτησης των βέλτιστων ευρωπαϊκών πρακτικών», ενώ δρομολογείται και η διεξαγωγή σχετικού συνεδρίου στην Αθήνα, τον Σεπτέμβριο.
Κυρίως, όμως, έχει ζητηθεί η… βοήθεια του γαλάζιου κοινού, μέσω της ηλεκτρονικής διαβούλευσης που βρίσκεται σε εξέλιξη. Και τα συμπεράσματα, τουλάχιστον με βάση όσους συμμετείχαν (διότι το ακροατήριο της Ν.Δ. περιλαμβάνει και πολλούς που δεν είναι ενεργοί διαδικτυακά), είναι ενδεικτικά των τάσεων.
Ο περιορισμός των δαπανών του κράτους συνιστά κυρίαρχη άποψη ακόμη κι αν γίνει αποδεκτό το αίτημα μείωσης των στόχων για το πρωτογενές πλεόνασμα. Είναι ενδεικτικό ότι η συντριπτική πλειονότητα (88,1%) προκρίνει ως στόχο τη μείωση των δαπανών προκειμένου να υπάρξουν, σε δεύτερο χρόνο, σημαντικότερες μειώσεις φόρων. Ακόμη δε κι αν υποτεθεί ότι όσοι συμμετείχαν στη διαβούλευση δεν έχουν άμεση εμπλοκή με το Δημόσιο, ως μισθωτοί ή συνταξιούχοι, η τάση είναι εξαιρετικά ισχυρή για να αγνοηθεί. Από την άλλη, βέβαια, η ηγετική ομάδα γνωρίζει ότι υπάρχουν συγκεκριμένα περιθώρια περικοπών, η υπέρβαση των οποίων θα μπορούσε να οδηγήσει σε υπέρμετρες αναταράξεις. Σε αυτό, ακριβώς, είναι που η ηγεσία της Ν.Δ. αναδεικνύει την ανάγκη συμφωνίας με τους εταίρους για τον «δημοσιονομικό χώρο».
Εντυπωσιακό, εξάλλου, είναι και το γεγονός ότι η ενίσχυση της επιχειρηματικότητας αποτελεί τη βασική απάντηση, που δίνουν οι φίλοι της Ν.Δ., τόσο για την ενίσχυση της απασχόλησης όσο και για την κάλυψη των ασφαλιστικών ελλειμμάτων. Στο επιτελείο της Ν.Δ. γίνεται επεξεργασία των κινήτρων που δίνουν οι υπόλοιπες χώρες της Ε.Ε., προς την κατεύθυνση της χορήγησης φορολογικών κινήτρων για εμβληματικές επενδύσεις, ελάφρυνσης φόρου ανάλογα με τις δαπάνες για προσωπικό και κεφαλαιουχικό εξοπλισμό και της δυνατότητας οριζόντιας μεταφοράς φορολογικών ζημιών ώστε να είναι εφικτός ο συμψηφισμός ζημίας με μελλοντικά κέρδη για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.
Κοινωνική πολιτική
Αν κάτι, τέλος, συνιστά πραγματικό στοίχημα για τη νέα ηγεσία, αυτό είναι το πεδίο της κοινωνικής πολιτικής. «Η διχασμένη κοινωνία δεν είναι επιλογή αλλά κίνδυνος, απόλυτη προτεραιότητά μας είναι η προστασία των αδυνάτων», διακηρύσσουν στη Ν.Δ. Ομως γνωρίζουν ότι πρέπει να υπερβούν ένα βασικό πρόβλημα, την έλλειψη χρημάτων! «Το κοινωνικό δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην λεφτά» απαντούν, ωστόσο οι συγκεκριμένες ιδέες, χωρίς κόστος, είναι που θα κάνουν τη διαφορά. Στο μυαλό των κ. Μητσοτάκη και Χατζηδάκη το ολλανδικό μοντέλο συνεχούς διαλόγου είναι ένα ελκυστικό πρότυπο για τη διαχείριση των εργασιακών. Στην ατζέντα περιλαμβάνονται ακόμη η επέκταση του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, δράσεις αναβάθμισης των υπηρεσιών υγείας (από επαναφορά των επαναλαμβανόμενων συνταγών στους 12 μήνες μέχρι την κατ’ οίκον διανομή φαρμάκων υψηλού κόστους) και διανομή μετοχών επιχειρήσεων στους εργαζομένους.