Η τριανταφυλλιά της οδού Ερεσσού

Η τριανταφυλλιά της οδού Ερεσσού

2' 32" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Σ​​ε ένα από τα διηγήματά του στο «Γαλάζιο βιβλίο», ο Στράτης Μυριβήλης μας διηγείται το «Χρονικό μιας γριάς τριανταφυλλιάς». Η τριανταφυλλιά αυτή, που είχε γίνει σωστό δέντρο, δεν υπάρχει, βεβαίως, πλέον, αλλά και ο ίδιος ο Μυριβήλης είχε γίνει μάρτυρας του θανάτου της. Με έναν τρόπο εκείνο το χρονικό, ένα διήγημα βαθύ και αισθαντικό, συνόψιζε τις κοινωνικές αλλαγές στην Αθήνα. Μιλούσε για τους ανθρώπους που κάποτε ζούσαν στους δρόμους της πόλης. Και η τριανταφυλλιά αυτή βρισκόταν στην οδό Ερεσσού.

Περνάω συχνά από την οδό Ερεσσού και από άλλους ωραίους δρόμους και δρομάκια της Νεάπολης και των Εξαρχείων. Από την Οικονόμου, τη Θεμιστοκλέους, τη Ζαΐμη, την Καλλιδρομίου, τη Ζωοδόχου Πηγής. Αλλά η Ερεσσού, που έχει κρατήσει μερικά από τα αρχοντικά της, δίπατα και γεροχτισμένα, μαζί με μερικά μονώρoφα, πιο απλά και πλέον ερειπωμένα, διασώζει μιαν αύρα παλιάς αστικής ζωής. Δεν είχα διαβάσει, παρά μόνο πρόσφατα, το διήγημα του Μυριβήλη, για την τριανταφυλλιά «που έριχνε ακατάσχετα νέα κλωνάρια, που σκέπαζε την αυλή κάθε άνοιξη με τ’ αμέτρητα μπουκέτα της και μοσκοβολούσε όλη η οδός Ερεσσού». Αλλά όταν το διάβασα, ήρθαν όλα στη θέση τους, γιατί το σπίτι «με τα χρυσωμένα ταβάνια», το «δίπατο, παλιό αθηναϊκό αρχοντικό με τα οχτώ μεγάλα δωμάτια και τον μικρόν κήπο στην πρόσοψη» ήταν σαν να το ήξερα και σαν να είχα γνωρίσει τον μοναχικό νοικάρη, «ερωτευμένο με την τριανταφυλλιά», που την έβλεπε από το ισόγειο όπου βρισκόταν το γραφείο του. «Ακόμα και σαν χιόνιζε η Αθήνα, αυτή έβγαζε λουλούδια». Αλλά δεν είναι καθόλου ένα ρομαντικό διήγημα αυτό, για περασμένα χρόνια και για ξεχασμένες σκιές ανθρώπων και δέντρων. Το σπίτι της οδού Ερεσσού με την τριανταφυλλιά «που έσπρωχνε τ’ ανθισμένα κλωνιά της» μέσα στα δωμάτια, ακόμη και τον «Δεκέμβρη» της τρομοκρατίας, είχε νοικοκυρά «μια γριά Γαλλίδα κοντέσα», που «ζούσε εκεί μέσα ολομόναχη», που «διάβαζε παλιά παριζιάνικα περιοδικά» και που «σιγοτραγουδούσε ξεχασμένα παριζιάνικα τραγούδια». Στην οδό Ερεσσού, τη δεκαετία του ’40.

Το σπίτι κάποτε έπεσε, η γριά Γαλλίδα πέθανε, ο νοικάρης σκόρπισε. Ο δρόμος άλλαξε, ήρθαν άλλοι αστοί και μικροαστοί, η Ερεσσού και οι άλλοι δρόμοι συνέχιζαν την αθηναϊκή ζωή τους. Ο Μυριβήλης από τη δεκαετία του ’50 κοιτώντας πίσω αναλογίζεται τους κύκλους της ζωής, τα χέρια που φύτεψαν την τριανταφυλλιά, «τα χέρια που γέρασαν σιγά σιγά μέσα στα οχτώ αδειανά δωμάτια, μαράθηκαν, ασκήμυναν και πέθαναν, και είναι πολλά χρόνια τώρα που έχουνε λυώσει».

Ομως η Ερεσσού και οι γύρω δρόμοι είναι ένα σύνολο πολύ μεγαλύτερο από την εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα και έχουν μια αξία πολύ βαθύτερη από αυτή που ίσως φαντάζονται όσοι ευκαιριακά ζουν ή περπατούν ολόγυρα. Κάθε φορά που η ιδιότητα του διαβάτη, του περιπατητή, του φωτογράφου ή απλώς του στοχαστή φέρνουν κοντά τον ιστορικό χρόνο με την προσωπική ενατένιση, τότε γίνεται ένα μικρό θαύμα, μια σιωπηρή ρωγμή, που ξεπερνάει ένα φράγμα. Χάρηκα που βρήκα αυτό το αθηναϊκό διήγημα του Μυριβήλη, γνωστό, ασφαλώς, σε χιλιάδες αναγνώστες, αλλά κάποτε είναι η στιγμή για μια συνάντηση, που επιτρέπει να δεις το αυτονόητο. Η οδός Ερεσσού περιλαμβάνει πλέον και την τριανταφυλλιά, και το γραφείο του νοικάρη, και τα παριζιάνικα τραγούδια που μια μοναχική γυναίκα κάποτε σιγoτραγουδούσε.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή