Η αναγέννηση της Αθήνας

4' 3" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Η ​​Ελλάδα δεν είναι της μόδας στην πολυπολιτισμική Ευρώπη. Εννοώ αυτήν την Ελλάδα που κάποτε, μέχρι τις τελευταίες δεκαετίες του περασμένου αιώνα, την αποκαλούσαν «αιώνια». Αυτήν την Ελλάδα που φώλιαζε στην ψυχή του κάθε δυτικού, όπως έγραψε ο Μαλρό.

Αυτήν την Ελλάδα που ανήκε στη συλλογική ευαισθησία, όπως έγραψε η Γιουρσενάρ. Αυτή η Ελλάδα δεν ανήκε ούτε στους φιλολόγους, ούτε στους ελληνιστές, ούτε στους ιστορικούς. Ηταν κύτταρο της μέσης μόρφωσης και της καλλιέργειας.

Οι λόγοι για τους οποίους η κλασική Ελλάδα δεν είναι πια της μόδας είναι πολλοί. Η ιδεολογία του εθνικοσοσιαλισμού την καταχράστηκε στον μεσοπόλεμο, ενώ ο άλλος ολοκληρωτισμός, ο μαρξισμός, απλώς την αγνόησε. Η ιδεολογία της πολυπολιτισμικότητας που λειτούργησε στη μετανεωτερική Ευρώπη με τον ολοκληρωτισμό της ενιαίας σκέψης την έκλεισε στην ντουλάπα, στα εργαστήρια των ειδικών, κατάλληλη μόνον για μαθήματα ανατομίας. Αντιμετωπίσθηκε λίγο ώς πολύ σαν το «άπλυτο» του ευρωπαϊκού πολιτισμού, ο πυλώνας της πολιτισμικής του ανωτερότητας την οποία ο πολιτισμικός σχετικισμός αρνιόταν. Επρεπε σώνει και καλά να μη θίγουμε τους μουσουλμάνους αδελφούς με τους Πλάτωνες και τους Παρθενώνες και τις αθηναϊκές δημοκρατίες μας.

Από το περίφημο Grand Tour των μορφωμένων Αγγλων στον 18ο αιώνα, ώς τον 20ό αιώνα, πριν ο τουρισμός εκδημοκρατισθεί και γίνει μαζικός η Ελλάδα, οι αρχαιότητές της και τα μνημεία της, λειτούργησε ως υποχρεωτικός προορισμός. Πάνω σ’ αυτήν την υποχρέωση χτίστηκε και η οργάνωση των μουσείων μας και των αρχαιολογικών μας χώρων. Δεν χρειαζόταν να κάνουμε τίποτε για να προσελκύσουμε τους επισκέπτες. Δεν χρειαζόταν καν να βάζουμε ερμηνευτικές πινακίδες δίπλα στα εκθέματα. Ή να τα φωτίζουμε για να τα αναδείξουμε.

Αρκούσε που τα είχαμε σε μια αίθουσα αφού ούτως ή άλλως οι επισκέπτες θα έρχονταν ώς εδώ για να τα δουν.

Δεν είναι η περίπτωση στους καιρούς της παγκοσμιοποίησης. Ο Παρθενών, ως τουριστικό αξιοθέατο ανταγωνίζεται το Τατζ Μαχάλ και τα μουσεία μας χρειάζεται να ανταγωνισθούν τα μεγάλα μουσεία του κόσμου. Ο τρόπος όμως με τον οποίον τα διαχειριζόμαστε ανήκει κι αυτός στη συμπτωματολογία της ψυχονευρωτικής σχέσης μας με την ελληνική αρχαιότητα. Αυτή η ψυχονευρωτική σχέση που ξεκινάει από τον τρόπο με τον οποίον διδάσκουμε, ή μάλλον δεν διδάσκουμε, την αρχαιότητα στην εκπαίδευση, ώς την κατάσταση των μουσείων μας. Μας αρέσει να μας ταυτίζει μαζί της ο Ομπάμα, όμως μόλις φύγει ο Ομπάμα την βάζουμε και πάλι στην ντουλάπα σαν το καταπιεστικό επίσημο ένδυμα για να νιώσουμε άνετα στα καθημερινά μας. Μην ξεχνάμε ότι κατάφεραν να μετατρέψουν τα εγκαίνια του Νέου Μουσείου της Ακρόπολης σε συνέδριο Eλλήνων επισήμων, αρεοπαγιτών, μητροπολιτών και νομαρχών, χωρίς παρουσία κάποιας προσωπικότητας διεθνούς κύρους.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο φιλοξενεί την πλουσιότερη συλλογή αρχαιοτήτων στον κόσμο, αν δεν κάνω λάθος. Μια συλλογή η οποία όχι μόνον ξεχωρίζει για την καλλιτεχνική της αξία, αλλά και για το χρονικό εύρος το οποίο καλύπτει, αφού τα ευρήματά της εκτείνονται από τη γεωμετρική εποχή ώς τη ρωμαϊκή. Ειρήσθω εν παρόδω. Hρθε η ώρα νομίζω να καταλάβουμε πως όταν λέμε ότι «ο πολιτισμός είναι η βαριά μας βιομηχανία» δεν εννοούμε την performance του ημιπαράφρονα στο φεστιβάλ Αθηνών των κυρίων Θεοδωρόπουλου (του Βαγγέλη) και Μηλιού. Εννοούμε το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και τα άλλα Μουσεία, μεγαλύτερα ή μικρότερα, καθώς και τους αρχαιολογικούς χώρους. Εννοούμε την αρχαία Μεσσήνη που έχει ανασκάψει και αναδείξει σε πρότυπο ο Πέτρος Θέμελης. Τα φεστιβάλ είναι για να βγάζουν κάποιο χαρτζιλίκι οι απόφοιτοι των δραματικών σχολών, ουκ ολίγες, και των τεσσάρων σχολών θεατρολογίας που διαθέτουν τα ένδοξα πανεπιστήμια της χώρας.

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, όπως και το Λούβρο βρίσκεται στο κέντρο των Παρισίων. Λίαν καλώς. Μόνον που το κέντρο της Αθήνας διαφέρει ελαφρώς από το κέντρο των Παρισίων. Εκτός του ότι οι εκεί ιθαγενείς μιλούν γαλλικά ενώ εδώ μιλούν ελληνικά, το πρώτο διαμέρισμα των Παρισίων, όπου και το Λούβρο δεν γειτνιάζει με το κέντρο του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού που είναι τα Εξάρχεια. Και το αυταρχικό και καταπιεστικό γαλλικό κράτος δεν επιτρέπει στους ελεύθερους Γάλλους να καταλάβουν τα απέναντι κτίρια ώστε να καίνε τρόλεϊ το σαββατόβραδο. Καταπιεσμένος λαός οι Γάλλοι. Ούτε στήνουν κατασκηνώσεις μεταναστών σε απόσταση πεντακοσίων μέτρων από το Λούβρο, όπως εμείς στην πλατεία Βικτωρίας. Οι απάνθρωποι τους μαζεύουν στο Καλαί.

Φαντασθείτε τι θα γινόταν αν το Μουσείο επεκτεινόταν και στα γειτονικά κτίρια του Πολυτεχνείου, για να εκτεθούν οι θησαυροί που στοιβάζονται στις αποθήκες του. Θα είχαμε το μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο αρχαιολογικό μουσείο στον κόσμο. Το πρόσωπο της περιοχής θα άλλαζε, και μαζί το πρόσωπο του κέντρου της Αθήνας. Η Αθήνα θα γινόταν επιτέλους πρωτεύουσα αντάξια του ονόματός της. Και τότε θα μιλούσαμε όντως για «βαριά βιομηχανία» και για ανάπτυξη. Στον ίδιο χώρο θα μπορούσαν να στεγασθούν και εκθέσεις σύγχρονων Ελλήνων κλασικών δημιουργών. Σκέφτομαι, ας πούμε το έργο του Πικιώνη, ή του Αρη Κωνσταντινίδη που πληροφορήθηκα ότι διευθετήθηκε και η υπόθεση των πνευματικών του δικαιωμάτων τα οποία με δικαστική απόφαση κατέχουν εξ ημισείας ο γιος του Δημήτρης και η κόρη του Αλεξάνδρα Τσουκαλά. Ειδικά αυτά τα έργα θα χρησίμευαν πολλοί περισσότερο στους φοιτητές της Αρχιτεκτονικής από τα κοκτέιλ μολότοφ των μπαχαλάκηδων.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή